.png)
Nga Gjegji Vurmo* - Samiti i BE-së kapërceu këtë javë temën e zgjerimit duke i “ngecur” Konkluzioneve të Presidencës Gjermane. Ndërsa Maqedonia e Veriut humbi një vit tjetër për hapjen e negociatave të anëtarësimit për shkak të vetos së Bullgarisë, Shqipëria arriti të bllokojë pranimin e saj duke mos përmbushur kushtet e vendosura për mbajtjen e konferencës së parë ndërqeveritare. Zyrtarët e partisë Socialiste në pushtet u përpoqën të fajësojnë për dështimin e tyre veton bullgare kundër Maqedonisë së Veriut ndërsa Kryeministri Edi Rama sugjeroi më herët që zgjedhjet holandeze të planifikuara për vitin e ardhshëm do të bllokojnë sërish integrimin e Shqipërisë.
Sigurisht, asgjë nga këto nuk është e vërtetë. Nëse zgjedhjet holandeze do të ishin një faktor, siç pretendojnë nga qeveria, Holanda do të kishte kundërshtuar edhe hapjen e bisedimeve me Maqedonisë së Veriut. Kjo, sigurisht, nuk ndodhi, pasi parlamenti holandez e këshilloi Ministrin Blok të mos e bënte. Në të vërtetë, lodhja e zgjerimit dhe skepticizmi ndaj BE-së dhe anëtarëve të rinj të mundshëm është një realitet në shumë shtete anëtare të BE-së. Sidoqoftë, në rastin e Shqipërisë, shtetet anëtare nuk u desh as të shqetësoheshin të kundërshtonin hapjen e bisedimeve me vendin tonë, pasi kushtet e vendosura nuk u përmbushën.
Kur dha dritën jeshile për hapjen e negociatave,sugjeruan që përpara mbajtjes së konferencës së parë ndërqeveritare, Shqipëria duhet të (1) miratojë reformën zgjedhore, (2) të bënte përparimin me reformën gjyqësore duke përfshirë funksionimin e Gjykatës Kushtetuese dhe të Lartë dhe të finalizojë krijimin e organeve anti-korrupsion, ( 3) forcimi i luftës kundër korrupsionit dhe krimit të organizuar, (4) trajtimi i kërkesave për azilit dhe (5) ndryshimi i ligjit për mediat sipas këshillave të Komisionit të Venecias.
Raporti i Komisionit Europian 2020 paraqiti një pamje rozë që sugjeronte se Shqipëria ishte afër përmbushjes së kushteve për konferencën e parë ndërqeveritare. Padyshim, disa shtete anëtare të BE-së nuk ishin aq entuziastë dhe argumentuan se ekzistojnë "dy çështje të pazgjidhura, Gjykata Kushtetuese dhe zbatimi i reformës zgjedhore". Megjithatë, ekziston një çështje e tretë e pazgjidhur: ligji i medias, të cilin qeveria deri më tani nuk e kanë ndryshuar në përputhje me rekomandimet e Komisionit të Venecias.
Raporti i KE-së pranon që të dy kushtet për Gjykatën Kushtetuese dhe ato për ligjin e medias nuk janë përmbushur. Ndryshe nga vlerësimi i disa shteteve anëtare të BE-së megjithatë, KE pretendon se kushti i reformës zgjedhore është përmbushur. Si pasojë, BE nuk mund të vendosë në kundërshtim me konkluzionet e Këshillit Europian për hapjen e bisedimeve të pranimit që kërkon plotësimin e të pesë kushteve.
Ky rezultat pritej që muaj më parë, kur u bë e qartë se qeveria shqiptare do të shtynte përpara planet e saj për të ndryshuar Kushtetutën dhe Kodin Zgjedhor pa konsensusin e opozitës. Një sinjal tjetër ishte loja e fjalëve të qeverisë rreth rekomandimeve të Komisionit të Venecias rreth paketës famëkeqe të anti-shpifjes.
Qeveria, edhe pse nuk ka punuar për hapjen e negociatave, do të mirëpriste dritën jeshile të BE-së si një trofe. Sidoqoftë, ata e duan këtë trofe vetëm me kusht që të mos kërcënojë regjimin hibrid të Shqipërisë. Për një rezultat të favorshëm në zgjedhjet parlamentare të vitit 2021, qeveria nuk ka nevojë për (1) media të lira ose (2) rregulla konsensuale në zgjedhjet elektorale. Duke marrë parasysh faktin që të dyja janë një kusht për hapjen e bisedimeve të pranimit, Qeveria vendosi të dështojë për të dyja.
Ai do të vuajë pasojat nuk është vetëm procesi i anëtarësimit në BE por edhe vetë ideja e Europës. Për të justifikuar dështimet e veta, qeveria nxit euroskepticizmin midis shqiptarëve duke fajësuar politikën e brendshme të shteteve snëtare të BE-së dhe shtypin e tyre gjoja antishqiptar, duke ndjekur kështu mjaft shembullin e liderëve të tjerë populistë të tillë si ish kryeministri maqedonas Nikollas Gruevski, ai hungarez Viktor Orban, Erdogan dhe autokratë të tjerë.
Nga ana tjetër, opozita e përbërë nga Partia Demokratike (PD) dhe Lëvizja Socialiste për Integrim (LSI), nuk dukej se shqetësohet për dështimet e Qeverisë. Përkundrazi, me vetëm disa muaj përpara zgjedhjeve të ardhshme të përgjithshme të planifikuara në prill, PD dhe LSI nuk po bënin tifo për hapjen e negociatave pasi kjo do të ishte një arritje e qeverisë., për të cilë n ata pretendojnë se është në pushtet falë bashkëpunimit me krimin e organizuar.
Opozita shqiptare nuk ka luajtur gjithmonë një rol konstruktiv kur bëhet fjalë për anëtarësimin e vendit në BE. Djegia e mandateve bojkoti pasues i zgjedhjeve lokale të vitit 2019 kanë dëmtuar atë që kishte mbetur nga demokracia në Shqipëri, duke lejuar që interesat e figurave të paligjshme të përfitonin nga një shtet i dobët, udhëheqës të fuqishëm dhe procese të korruptuara legjislative. Kjo i lë qytetarët shqiptarë pa shumë zgjedhje përpara një qeverie gjithnjë e më jodemokratike, një opozitë që ende nuk premton ndryshime dhe me rregulla loje që nuk favorizojnë partitë e reja politike.
Anëtarësimi i Shqipërisë në BE varet nga angazhimi ynë për demokracinë. Ne, njerëzit e Shqipërisë nuk kemi asnjë mundësi tjetër përveç të mbështetemi në fuqinë e guximit tonë, në vend që të shpresojmë që demokracia të vendoset si me magji në Shqipëri nga ndërkombëtarët, ose edhe më keq, duke shpresuar se qeveria e ardhshme do të drejtohet më shumë nga qytetarët . Demokracia nuk është diçka që ndodh një herë në katër vjet gjatë zgjedhjeve: ne duhet të ndërtojmë shembuj frymëzues të mbrojtjes së demokracisë çdo ditë. Beteja dy-vjeçare për Teatrin Kombëtar ishte një shembull i tillë; protestat e studentëve ishin një tjetër. Të dyja këto lëvizje patën sukses të artikulojnë një mesazh shumë më të madh sesa kauza e tyre fillestare, demokracia funksionon vetëm nëse e mbrojmë. /"European Western Balkans"/ Përktheu: Gazeta "Si"
*Gjergji Vurmo është drejtor programi në IDM (Instituti për Demokraci dhe Ndërmjetësim) për çështjet e BE dhe Ballkanit, si edhe studiues mbi qeverisjen e mirë, shoqërinë civile, sigurinë dhe pranimin e Ballkanit Perëndimor në BE. Puna e tij përqendrohet në qeverisjen, Bashkimin Evropian dhe një numër çështjesh të lidhura me sigurinë, përfshirë radikalizmin dhe ekstremizmin e dhunshëm.
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
