.png)
Në vitin 1977 një varg prej 12 karakteresh çoi në një epokë të re të financave globale. Deri atëherë një për të dërguar para jashtë vendit, banka duhej të transmetonte deri në dhjetë udhëzime në linjat telefonike publike, të cilat më pas u shtypën në forma, duke marrë kohë dhe duke shkaktuar gabime. Pastaj pagesat filluan të lehtësohen nga një rrjet i koduar dhe i sigurt i krijuar nga Shoqëria për Telekomunikacionin Financiar Ndërbankar në Botë (SWIFT), një klub prej 500 bankash. Pasoi një rritje në tregtinë dhe investimet globale. Vitin e kaluar gati 140 trilionë dollarë u transmetuan përtej kufijve (161% e PBB -së globale). Analistët vlerësojnë se rreth 90% e asaj kaloi përmes SWIFT. 11.000 anëtarët e saj në 200 vende “ngacmojnë” njëri -tjetrin 42 milionë herë në ditë.
Tani SWIFT ballafaqohet me një revolucion tjetër financiar. Konsumatorët duan pagesa më të shpejta. Fintechs, bankat dhe qeveritë po kërkojnë të rivalizojnë rrjetin. Facebook po ngrihet: më 19 tetor filloi një provë të portofolit të saj me monedhë digjitale. SWIFT, nga ana e tij, po lufton. Më 14 tetor ata thanë se 100 banka ishin regjistruar në SWIFT Go, shërbimi i saj i transferimit me shpejtësi të lartë. Ajo po kërkon të lidhë rrjetet e pagesave të menjëhershme në të gjithë vendet, në mënyrë që t'i bëjë transferimet më të thjeshta. Kushdo që fiton garën për të ripërcaktuar pagesat ndërkufitare do të përcaktojë formën e ardhshme të sistemit financiar dhe kush e mban nën kontroll atë.
Sistemi i bankave korrespondente përmes të cilit rrjedhin pagesat ndërkufitare funksionon si transporti ajror: kur dy banka të largëta nuk kanë një lidhje të drejtpërdrejtë, paratë që udhëtojnë nga njëra në tjetrën ndalen në bankat në mes. SWIFT siguron sinjalin radio që drejton paratë. Rrjeti me bazë në Belgjikë, i cili është në pronësi të anëtarëve të tij, ofron standarde dhe shërbime që lejojnë firmat të shkëmbejnë informacion mbi transaksionet.
Vitet e fundit, megjithatë, SWIFT është përballur me tre kritika. Njëra është se është teknologjikisht e prapambetur, duke i bërë transferimet të ngadalta dhe të kushtueshme. Këtu problemi qëndron në bankat korresponduese, jo SWIFT. Diferencat kohore dhe orët e kufizuara të hapjes së bankave pengojnë përpunimin. Kontrollet janë intensifikuar së bashku me luftën kundër parave të pista, duke shtuar vonesat dhe kostot.
Siguria është një shqetësim tjetër. Në 2016 hakerat e Koresë së Veriut vodhën kredencialet SWIFT për llogarinë e Bankës Qendrore të Bangladeshit në Bankën Federale të Nju Jorkut dhe dërguan kërkesa për transferim në banka të ndryshme. Shumica u bllokuan, por 81 milionë dollarë u zhdukën.
Një ankesë e tretë është se SWIFT nuk është më një pjesë neutrale e hidraulikës financiare. Në vitin 2011 Amerika u mbështet nga ajo për të përjashtuar bankat iraniane duke bërë kërcënime të ndryshme, përfshirë atë të sanksioneve ndaj vetë rrjetit, thotë një ish -zyrtar pranë bisedimeve. SWIFT përfundimisht u pajtua. Gjithashtu u vu nën presion për të larguar bankat ruse pas pushtimit të Krimesë në 2014. Edhe pse ato mbetën të lidhura, armiqtë e Amerikës tani e dinë se mbështetja në SWIFT i bën ato të prekshme.
SWIFT ka shkuar në një farë mënyre drejt qetësimit të kritikëve të tij. Ajo ka forcuar mbrojtjen e saj të sigurisë dhe qeverisja e saj ndërkombëtare, thotë ajo, përforcon statusin e saj neutral. Në 2017 ajo nisi SWIFT Global Payments Innovation (GPI), një rrjet që lejon bankat të përpunojnë pagesa me shumicë (dmth., Me vlerë të lartë) më shpejt dhe i bën transferimet të gjurmueshme. Tani llogaritet për 3/4 e pagesave SËIFT. Sot 92% e këtyre arrijnë destinacionet e tyre në më pak se 24 orë. Në korrik ajo nisi SWIFT Go, një shërbim i ngjashëm për pagesat me pakicë (me vlerë të ulët).
E gjithë kjo mund të ndihmojë në neutralizimin e kërcënimit nga firmat Fintech. Shumë nuk e anashkalojnë plotësisht SWIFT-in: ato grumbullojnë pagesa në një fund dhe i heqin ato nga transaksionet që shkojnë në të kundërtën, në mënyrë që të bëjnë vetëm një, transferim më të vogël ndërkufitar, dhe më pas përdorin rrjete të shpejta lokale për të kanalizuar paratë. Kjo do të thotë më pak pagesa dhe më pak qasje në të dhënat e transaksioneve për SWIFT. Ripple, një transmetues më radikal, shmang krejt rrjetin dhe përdor një kriptovalutë për të lehtësuar transaksionet.
Megjithatë Fintechs deri më tani luajnë një rol të vogël në pagesat ndërkufitare. Të dhënat e grumbulluara nga FXC Intelligence, një konsulencë, për The Economist sugjerojnë se pjesa e pagesave ndërkufitare sipas vlerës që kalon përmes SWIFT ka mbetur gjerësisht e pandryshuar që nga viti 2019.
Në vend të kësaj, kërcënimet më të mëdha ndaj SWIFT vijnë nga kafshët më të mëdha. Gjigantët e kartave të kreditit po ndërtojnë infrastrukturën për të përpunuar pagesat me pakicë, "shtytëse" (ato të inicuara nga dërguesi, dhe jo nga marrësi, siç ndodh zakonisht me kartat e kreditit) që shkon kryesisht paralel me SWIFT. Si Visa ashtu edhe Mastercard kanë bërë blerjet fillestare që lehtësojnë transferimet nga llogaria në llogari. Portofoli i Facebook mund t'i bëjë pagesat ndërkufitare më të lira.
Bankat e mëdha po zhvillojnë rrjete pagesash për t'i shërbyer klientëve me shumicë. Në fillim të këtij viti JPMorgan Chase, e cila llogarit 1/4 e pagesave të dollarit që kalojnë përmes SWIFT, u bashkua me DBS, një bankë në Singapor, dhe Temasek, fondi i pasurisë sovrane të Singaporit, për të nisur Partior. Ky është një rrjet që synon të kapërcejë të metat e bankave korresponduese duke regjistruar transfertat në blloqet kryesore të blockchain të "lejuar", ku vetëm anëtarët e verifikuar mund të vërtetojnë transaksionet. Rrjeti do të lejojë pagesa që janë të menjëhershme, transparente dhe "të programueshme" (dmth. Fondet lëvizin vetëm nëse plotësohen disa kushte).
Një kërcënim tjetër është i sponsorizuar nga shteti. Shumë banka qendrore po zhvillojnë monedhat e tyre digjitale (të njohura si CBDC). Me kalimin e kohës, këto mund t'i lejojnë bankat të kryejnë transaksione jashtë shtetit përmes një libri të përbashkët, duke nënvlerësuar SWIFT -in. Armiqtë e Amerikës po ndërtojnë hidraulikë të rinj. Në vitin 2015 Kina filloi Sistemin Ndërbankar Ndërkufitar (CIPS), i cili ofron klering dhe shlyerje për pagesat renminbi. Sistemi, i cili përpunoi 7 trilionë dollarë në vitin 2020, përdor SËIFT si kanalin e tij kryesor të mesazheve, por ka mjetet për t'u bërë një rival.
SWIFT është përgjigjur duke u përplasur me bankat qendrore dhe duke kryer eksperimente të veta, me shpresën për të siguruar një vend në zemër të çdo infrastrukture ndërkufitare CBDC. Në shkurt ajo gjithashtu krijoi një lidhje me CIPS dhe bankën qendrore të Kinës. Dhe forca e madhe e zakonit mund të nënkuptojë që financat ndërkombëtare vazhdojnë të jenë të lidhura me sistemin e tij nervor aktual, edhe nëse muskujt institucionalë dhe gjaku monetar që e përbëjnë atë evoluojnë, thotë Markos Zachariadis, bashkëautor i një libri mbi SWIFT.
Por është gjithashtu e mundur të imagjinohet një skenar në të cilin bankat gravitojnë drejt një platforme të re. Shumica nuk janë veçanërisht besnike ndaj SËIFT: Bankat më të mëdha të Amerikës mendojnë se nuk kanë zë, thotë një ekzekutiv në njërën prej tyre. Vetëm një Citigroup ulet në bordin e saj.
Ndërkohë Partior, e cila synon në kohë të prodhojë paratë digjitale të bankës qendrore dhe asaj komerciale, është në bisedime për të rekrutuar banka bazë të shlyerjes për pagesa në euro, jen dhe renminbi, thotë një nga sponsorët e saj. Kina po promovon aftësitë e mesazheve të CIPS, thotë Eswar Prasad, një ish-zyrtar në FMN. SWIFT mund të mos jetë në rrezik të menjëhershëm, por dekada e ardhshme është plot pasiguri. Një betejë epike sesi udhëtojnë paratë sapo ka filluar.
Burimi: The Economist/Përshtati: Gazeta “SI”
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
