.png)
Më 11 qershor nisi Kampionati Europian i Futbollit, dhe para ndeshjes himnet kombëtare përkatëse u “luajtën” si zakonisht. Himnet kombëtare marrin vëmendje të pazakontë në turne ndërkombëtarë si Kampionatin Europian ose Kupën e Botës (por edhe gjatë shumë ngjarjeve të tjera sportive), dhe duke i parë dhe dëgjuar ata mund të pyesni veten nga vijnë dhe pse një komb i caktuar në një moment të caktuar të historisë së tij zgjedhin një melodi të caktuar dhe një tekst të caktuar për të përfaqësuar veten e tyre. Në Europë, himnet shpesh janë plot retorikë patriotike dhe ushtarake, por disa kanë edhe histori kurioze: e dini se himni polak përmban fjalën “Itali” në titull? Dhe se ai skocez - jozyrtar – do të realizohej vetëm në vitin 1967?
“Kënga e Italianëve” (Itali)
Himni i Republikës Italiane quhet “Canto degli Italiani”, megjithëse “Inno di Mameli” është emri me të cilin njihet më mirë. Melodia u shkrua nga muzikanti gjenovez, Michele Novaro, ndërsa teksti në të cilin bazohet, plot referenca klasike dhe historike, u shkrua në 1847 nga Goffredo Mameli, një poet gjenovez vetëm 20 vjeç. Dy vjet pasi shkroi himnin, Mameli u rreshtua me milicët e udhëhequr nga Giuseppe Garibaldi që kishte pushtuar Romën dhe kishte shpallur Republikën. Në shkurt 1849, Mameli u plagos në këmbë dhe vdiq nga gangrena disa ditë më vonë, në moshën 21 vjeç. Kur luan ekipi kombëtar italian i futbollit, zakonisht këndohet vetëm pjesa e parë e himnit, ajo më e famshmja, prandaj pak kujtohet e dyta, në të cilën ka edhe referenca historike për betejën e Legnano (me të cilën në 1176 Lidhja Lombard refuzoi ushtrinë e Frederick Barbarossa) dhe episodet e tjera historike të kryengritjes.
Vetëm në 1946, pas shpalljes së Republikës, “Canto degli Italiani” u bë himni kombëtar. Në 1946 “Canto degli Italiani” u zgjodh si një himn i përkohshëm (alternativa ishte kënga e Piave, e cila kishte qenë një himn provizor midis 1943 dhe 1944) dhe mbeti e tillë deri në 2017, kur një ligj bëri himnin zyrtar.
“La Marseillaise” (Francë)
Është një nga himnet më të njohura në botë. Me kalimin e viteve ai është bërë himni republikan “par excellence”, por në të vërtetë është shkruar nga një ushtarak monarkist. Claude Joseph Rouget de Lisle ishte një oficer në ushtrinë monarkiste franceze, megjithëse ishte në favor të futjes së një Kushtetute dhe për këtë arsye një mbështetës i fazës së parë të Revolucionit. Me këshillën e kryebashkiakut të Strasburgut, i cili ishte gjithashtu shoku i tij, Rouget de Lisle shkroi një seri këngësh patriotike përfshirë “Kënga e Luftës për Ushtrinë e Rinit”, kushtuar ushtrive franceze që mbronin Francën nga përpjekjet për të rivendosur fuqitë europiane.
Kënga u miratua nga disa vullnetarë nga Marseja që erdhën për të mbrojtur Parisin, dhe kështu u bë “La Marseillaise”. Disa javë pas performancës së parë të këngës, megjithatë, mbreti u arrestua nga regjimi i ri revolucionar. Duke qenë një himn ushtarak, teksti është mjaft i “përgjakshëm”.
“Wilhelmus” (Holandë)
Himni holandez është shkruar dhe kompozuar në 1570 dhe është ndoshta më i vjetri në botë. Konkurrenti i tij i vetëm në këtë fushë të veçantë është himni japonez, teksti i së cilës është rreth 12 shekuj i vjetër, por që nuk u muzikua kurrë para viteve 1930. Himni holandez quhet Wilhelmus (William) dhe është i veçantë edhe për arsye të tjera. Teksti është një fjalim i bërë personalisht nga themeluesi historik i Holandës, udhëheqësi politik, William of Orange.
Kur u shkrua himni, Holanda po zhvillonte një luftë të gjatë për të fituar pavarësinë nga Spanja. Kuriozisht, në vargjet e para, William është i etur të theksojë se ai “nderonte gjithmonë mbretin e Spanjës”, sikur donte të thoshte se ishte faji i këtij të fundit nëse në atë moment po zhvillohej një revoltë e përgjakshme. Ai gjithashtu pretendon të jetë “me gjak gjerman” dhe për këtë arsye besnik ndaj atdheut të tij.
“Himni shtetëror i Federatës Ruse” (Rusi)
Himni rus ka një histori shumë të trazuar. Me rënien e Carit dhe revolucionit komunist, Bashkimi Sovjetik i sapolindur vendosi të adoptojë si himn ndërkombëtar socialist, e cila është kënga tradicionale e partive socialiste në të gjithë botën. Ishte një himn i veçantë, mjaft tërheqës, me të cilin udhëheqësit sovjetikë donin t'i bënin të qartë botës se Bashkimi Sovjetik nuk ishte një shtet si çdo shtet tjetër, por pararojë e botës e lëvizjes së punëtorëve.
“Lulja e Skocisë” (Skoci)
Përdorur nga lojtarët e rugby që nga vitet 1970, dhe nga ekipi kombëtar i futbollit që nga vitet 1990, kjo këngë popullore u shkrua nga Roy Williamson i grupit “The Corries” në mes të viteve 1960. Me kalimin e viteve ajo është bërë gjithnjë e më e popullarizuar, duke zëvendësuar një himn tjetër shumë të njohur, Skocia e Trimave, në ngjarjet sportive. Lulja e Skocisë bën homazhe në betejën e Bannockburn, një nga më të rëndësishmet dhe më të famshmet në historinë skoceze: u luftua në 1314 dhe pa ushtritë e Robert Bruce - mbretit të ardhshëm të Skocisë - dhe asaj të Mbretit Edëard II të Anglisë njëri-tjetrin.
“Mazurka nga Dąbrowski” (Poloni)
Ndoshta jo të gjithë e dinë që emri zyrtar i himnit polak është Kënga e legjioneve polake në Itali dhe se është shkruar në 1797 nga togeri Józef Wybicki, ndërsa ishte në Reggio Emilia me trupat e gjeneralit Jan Henrik Dąbrowski. Por çfarë po bënin ushtarët polakë në Itali në fund të shekullit XVIII? Ata morën pjesë në fushatën ushtarake italiane të udhëhequr nga Napoleon Bonaparte, i cili u kishte premtuar polakëve që të rivendosnin pavarësinë e tyre nëse luftonin përkrah tij. Në fakt, territori polak në atë kohë ishte i ndarë midis Rusisë, Austrisë dhe Prusisë, pasi i kishte përkitur për më shumë se dy shekuj Konfederatës Polako-Lituaneze të krijuar në 1569 me Bashkimin e Lublinit. Teksti i Mazurka i Dąbrowski aludon pikërisht në faktin se kombi polak nuk do të zhduket “për sa kohë që ne jetojmë”.
“La Brabançonne” (Belgjikë)
Lindja e himnit belg gjurmohet në një legjendë, sipas së cilës ajo u shkrua nga një patriot i ri me emrin Jenneval dhe u deklarua një ditë në shtator 1830 në kafenenë “l'Aigle d'or”, ku do të kishte qenë kështu i suksesshëm për t’u bërë në një kohë të shkurtër himni i kauzës së pavarësisë belge (atëherë pjesë e Mbretërisë së Holandës). Sigurisht Jenneval - emri i tij i vërtetë ishte Louis-Alexandre Dechet - me të vërtetë shkroi fjalët e Brabançonne, dhe ajo sigurisht vdiq si Mameli në më pak se tridhjetë vjet, duke luftuar për pavarësinë e vendit të saj.
Emri i këngës i referohet rajonit historik të Brabant, tani i ndarë midis Belgjikës dhe Holandës.
“A Portuguesa” (Portugali)
Sado e çuditshme që mund të duket sot, himni portugez lindi në 1890 nga krenaria koloniale e kompozitorit Alfredo Keil. Pak më parë, kishte qenë ultimatumi i Mbretërisë së Bashkuar për t’i dhënë fund kolonizimit portugez të disa tokave midis Angolës dhe Mozambikut, dhe mbreti portugez Carlos I pranoi. Vendimi shkaktoi pakënaqësi të përhapur mes republikanëve dhe Keil vendosi të shkruajë një melodi për t’i dhuruar protestat me një himn, teksti i të cilit u shkrua më vonë nga Henrique Lopes de Mendonça. Ai u bë himni zyrtar i Portugalisë në 1911, kur republika u krijua.
“Deutschlandlied” (Gjermani)
Kur August Heinrich Hoffmann von Fallersleben shkroi himnin gjerman, Gjermania ishte akoma larg nga të qenit një shtet unitar. Ishte viti 1841 dhe Hoffmann, i cili ishte profesor dhe poet, ishte me pushime në Detin e Veriut, në ishullin Heligoland. Duket se Hoffmann kishte ndjenja të forta jo vetëm ndaj kombit gjerman, por edhe ndaj grave dhe ndaj verës, të cilat në fakt janë pjesë e himnit.
“Deutschlandlied”(himni i gjermanëve), është një nga tiparet e pakta të identitetit të Gjermanisë që u miratua nga diktatori nazist Adolf Hitler dhe Gjermania republikane e pasluftës, edhe pse vetëm vargu i parë u këndua gjatë nazizmit dhe më pas ndoqi himni zyrtar të partisë.
“God Save the Queen” (Angli)
Një himn tjetër shumë i famshëm është ai që kombëtarja që besohet të jetë shtëpia e futbollit, Anglia, këndon me entuziazëm para çdo ndeshjeje. Melodia ndoshta u frymëzua nga një këngë e shekullit XVIII, dhe si shumë tipare të tjera të kulturës angleze ajo u krijua përmes traditës dhe jo përmes ligjit zyrtar. Aspekti më kurioz i këngës, megjithatë, është popullariteti i saj, i cili nga ana e tij e ka bërë atë himnin kombëtar të vendeve të tjera në botë.
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
