3 qershor 1924 – U nda nga jeta shkrimtari i madh, Franz Kafka

Më 3 qershor 1924 vdiq shkrimtari i madh, Franz Kafka. Por, ai nuk e mori botën e tij me vete, duke e lënë atë si një pajë për ata që do të hasnin në shkrimet e tij.

Ajo që për shumë mbetet shkrimtari më i madh i shekullit të njëzetë kishte famë pas vdekjes, “shpërblimi i hidhur i atyre që ishin përpara kohës së tyre”, sipas Hannah Arendt. Dhe në një moment Niçe kthehet, “më përshtatet vetëm pasnesër. Ka nga ata që kanë lindur pas vdekjes”.

Kafka dëshironte të vdiste së bashku me letrat e tij dhe udhëzoi ekzekutorin e tij Max Brod për t'i djegur ato. Por, Brodi nuk iu bind.

Por Franz Kafka tashmë e kishte zgjeruar botën e tij në tonën, e cila ende e përmbante atë, të fshehur, si zjarr nën hi. Kafka e zbulon atë, zbulohet vetë. Na zbulon. Kafka, i sëmurë nga tuberkulozi – “kur shpirti dhe zemra nuk mund të durojnë më peshën, mushkëritë marrin gjysmën e saj, në mënyrë që pesha të shpërndahet të paktën në mënyrë të barabartë” - goditje në hirin që qëndron në ditët tona, dhe jo për të rindezur flakën e saj që po vdes. Vetëm për të verifikuar praninë e saj.

Dhe në ditën që kujton frymën e tij të fundit, le t’i hedhim një sy edhe zemrës së tij që rrahu.  

“Dashuria është fakti që ti je për mua thika me të cilën kërkoj brenda vetes”, i shkroi Kafka Milena Jesenská, gazetare, shkrimtare dhe më vonë edhe përkthyese e Franz Kafka: në 1919 ajo u trondit nga leximi i një prej tregimeve të tij, dhe me lejen e autorit më pas e përktheu atë edhe në çekisht. Të dy i shkruan njëri-tjetrit deri në vitin 1923, ata u takuan në disa raste dhe iu afruan shpirtit të njëri-tjetrit.

Në vitin 1920, Milena i rrëfeu Max Brodit se “Franz nuk mund të jetojë. Franz nuk ka aftësinë për të jetuar. Franz nuk do të shërohet kurrë. Franz së shpejti do të vdesë. Ajo që është e sigurt është se të gjithë ne me sa duket jemi të aftë të jetojmë, pasi dikur u strehuam në gënjeshtra, verbëri, entuziazëm, optimizëm, bindje, pesimizëm ose diçka tjetër. Por ai kurrë nuk është strehuar në një azil që mund ta mbrojë atë... Librat e tij janë të mahnitshëm. Ai është më mahnitës”.

Më 3 qershor 1924, Franz Kafka vdiq, pasi ishte duke u trajtuar për ca kohë në sanatoriumin Kierling, në qytetin e Klosterneuburg, Austri. Dy ditë më vonë, fjalët e Milenës tingëllojnë si një epitaf, “Ai ishte i ndrojtur, skrupuloz, i qetë dhe i mirë, megjithatë ai shkroi libra të pamëshirshëm dhe të dhimbshëm. Bota e tij ishte e populluar me demonë të padukshëm që asgjësojnë dhe copëtojnë njeriun e pambrojtur. Ai ishte shumë i zgjuar, shumë i mençur për të jetuar, shumë i dobët për të qenë në gjendje të luftonte me dobësinë e burrave fisnikë dhe të bukur që nuk e refuzojnë luftën nga frika e keqkuptimit, ligësisë dhe gënjeshtrës intelektuale, megjithëse ata e dinë që nga fillimi se ata janë të pafuqishëm, dhe në fund ata dorëzohen në mënyrë që ta turpërojnë fituesin. Ai i njihte burrat si vetëm qenie me ndjeshmëri të madhe nervore, vetmitarë, ata që janë të aftë të shqyrtojnë me vëmendje shpirtin e një njeriu dhe pothuajse të parashikojnë të ardhmen e tyre”.

Por Kafka nuk është një krijesë e errësirës. Kafka ishte si flaka, i trishtuar është fati i flakës, e cila që nga momenti që ndizet fillon të shuhet.

Vepra e tij më të rëndësishme si: “Procesi”, “Metamorfozat” dhe “Kështjella”, me përmbajtjen e tyre filozofike, përfaqësojnë një parashikim të ekzistencializmit bashkëkohor.