.png)
Mjekët kanë treguar për Daily Mail se cilat janë fjalët e fundit që thonë pacientët para se të ndërrojnë jetë ku ndër to janë “të dua”, “më fal”, “nuk jam penduar”...
Përballë vdekjes, cila do të ishte gjëja e parë që ju vjen në mendje? Sipas mjekëve që janë pranë pacientëve në momentet e fundit të jetës, ato zakonisht ndahen në njërën nga dy kategoritë.
Mjekja Mina Chang, nga San Francisko, tha për Daily Mail se gjëja më e zakonshme që ajo dëgjon nga pacientët është: "Nuk jam penduar për asgjë".
Por infermierja Julie McFadden tha se të moshuarit shpesh shprehin keqardhje që e kanë marrë jetën e tyre si të mirëqenë, duke u larguar nga familja ose duke punuar shumë.
Ajo thotë se njerëzit shpesh thërrasin mamin ose babin e tyre, edhe nëse ata kanë vdekur shumë kohë më parë, ose një ish-të dashur që nuk e kanë parë prej vitesh.
Chang thotë se shumë herë ka dëgjuar fjalë si “Jam gati”.
“Ne shpesh jemi aty në momentin e ndarjes së pacientit me familjarët dhe dëgjojmë fjalë si “Të dua, të lutem më fal, mirupafshim... Të jesh me pacientët deri në fund të jetës së tyre është një moment shumë i veçantë. Duket sikur të ftojnë në udhëtimin e tyre për në botën e përtejshme dhe ndonjëherë themi se është me fat ai pacient që ka mundësinë të mbyllë me vetëdije kapitullin e jetës së tij”, thotë Chang.
Julie McFadden, infermiere nga Los Angeles, është infermiere për më shumë se 15 vjet.
Ajo punon në kujdesin shëndetësor që përqendrohet në ndihmën e pacientëve me sëmundje terminale të zvogëlojnë dhimbjen dhe vuajtjen e tyre dhe të kujdeset për nevojat e tyre emocionale dhe shpirtërore në fund të jetës.
McFadden është shpesh rreth vdekjes për shkak të punës së saj dhe zbuloi se gjëja më e zakonshme që njerëzit thonë para se të vdesin është 'të dua' dhe se ata shpesh i thërrasin nënës ose babait të tyre, të cilët kanë vdekur tashmë.
“Zakonisht nuk është në frymën e tyre të fundit. Shumë njerëz mendojnë se është si filmat, një deklaratë dramatike, e fundit e diçkaje për të cilën janë penduar gjithmonë ose diçka për të cilën kanë dashur gjithmonë ta dinin të gjithë. Nuk është vërtet kështu. Duke folur çdo ditë me njerëz që po vdesin, pendimi më i madh që kanë është se nuk e kanë vlerësuar kurrë shëndetin e tyre”, thotë McFadden.
McFadden thotë se pacientët tregojnë se si gjithë jetën e tyre nuk kanë vlerësuar aftësinë për të ecur, për të ngrënë, për të jetuar pa dhimbje apo edhe thjeshtë aftësinë për të marrë frymë. Shumë njerëz thonë se nuk kanë vlerësuar asgjë dhe do të donin të kishin mundësinë ta ndryshonin këtë.
Njerëzit thonë gjithashtu se 'do të dëshironin të mos e kishin mbaruar ciklin e jetës' dhe veçanërisht gratë 'flasin për dietën dhe pendohen që shqetësoheshin se si dukej trupi i tyre, ose nuk hanin për shkak të dietave dhe përpjekjeve për të jetuar siç të tjerët dëshironin.
Një tjetër gjë e zakonshme për të cilën njerëzit flasin në fund të jetës së tyre është se nuk u janë shprehur sa duhet familjarëve dhe të dashurve të tyre.
McFadden thotë se shumë pacientë janë penduar pse nuk janë pajtuar më herët me të afërmit e tyre apo pse nuk kanë thënë “më fal” më para.
“Në momentin që përballen me vdekjen e tyre, pacientët mendojnë për vdekjen e prindërve të tyre dhe trishtohen duke thënë se nuk i kanë pyetur të paktën as për gjërat më të thjeshta si “cili ka qenë kujtimi i tyre i preferuar i fëmijërisë?”
Por jo të gjithë mund të gjejnë fjalët e duhura.
McFadden thotë se shumë herë në fund të jetës, njerëzit as nuk flasin për familjet, sepse njerëzit janë aq në mohim sa nuk do të duan as të flasin për gjëra të tilla si pendimi...
“Shumica e njerëzve nuk flasin për frymën e tyre të fundit dhe të tjerë flasin sikur po ngushëllojnë dikë tjetër, duke thënë fjalë si “është në rregull ose "Jam gati".
Ndonjëherë njerëzit kthehen në një mënyrë si fëmijë.
McFadden thotë se shumë njerëz thonë emrat e prindërve të tyre. Ose 'mami' ose 'babi', ose emrin e dikujt që tashmë ka vdekur.
“Nëse ata thonë diçka afër vdekjes, zakonisht është e shkurtër dhe e qetë. Është e vështirë të flasësh në të vërtetë”.
Gjuhët që njerëzit flasin gjithashtu mund të ndryshojnë në minutën e fundit.
“Gjuha e tyre e parë është italishtja, por ata kanë jetuar diku ku flasin anglisht për 50 vjet, por kur t'i afrohen vdekjes, ata i rikthehen italishtes. Dhe familja e tyre nuk i ka dëgjuar të flasin italisht për vite, vite dhe vite dhe tani ata flasin vetëm italisht”.
Ajo thotë se ndonjëherë thonë edhe gjëra që thjesht nuk kanë kuptim.
“Mund të kenë kuptim për to. Ata mund të flasin për shtëpinë tjetër, nëse ka një jetë të përtejme. Njerëzit vazhdimisht flasin për shtëpinë ose për të shkuar diku tjetër, ose për nevojën për t'u larguar në një udhëtim”.
Disa nga lidhjet e McFadden me pacientët kanë qenë veçanërisht të paharrueshme.
“Me një zonjë u lidha vërtetë shumë. Një ditë ajo më tha: Unë kam qenë një e krishterë gjatë gjithë jetës sime dhe ende nuk e di se si do të jetë të vdesësh, a do t'i mbyll sytë dhe kur t'i hap do të shoh Zotin?"
Sigurisht që nuk e dinte. E kapi paniku në atë moment dhe mendoi se duhej ta kishte përgjigjen por dhe duhej të ishte e sinqertë me të dhe thjesht i tha “Nuk e di”.
“Një herë tjetër, një djalë u ngrit dhe më kapi nga krahu dhe më trembi. Ai ishte në shtrat dhe dukej sikur po vdiste por ai u hodh, më kapi krahun dhe më tha: "Po vdes!" dhe më pas u përkul dhe vdiq.
“Ishte mirë, ishte i qetë. Nuk është se kishte frikë, thjesht po e shpallte”.
Mjekja Simran Malhotra thotë se deklarata e tyre e fundit ndahet në varësi të moshës.
“Pacientët e mi të moshuar shpesh thonë gjëra të tilla si "Unë jam në paqe" ose "Kam bërë një jetë të mirë", ndërsa pacientët e mi më të rinj thonë "Unë nuk jam gati për të vdekur, kam shumë më tepër për të jetuar”.
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
