.png)
Kur mendon për qytetet fantazmë, menjëherë vijnë në mend qytetet e mbuluar nga pluhuri, të humbura në kohë.
Në të vërtetë, në gjysmën e dytë të shekullit të 19-të, një mori qytetesh u braktisën nga banorët ndërsa burimet natyrore dhe qëndrueshmëria ekonomike u shkatërruan. Me kalimin e kohës, disa nga këto qytete janë ringjallur, por ende nuk kanë arritur të kthehen në lavdinë që kishin dikur.
Ndryshimet klimatike dhe fatkeqësitë mjedisore që pasojnë, tani po nxisin ato që ekspertët thonë se janë vetëm valët e para të vendeve të braktisura për shkak të krizës klimatike.
“Ne do të shohim një lëvizje që tashmë po ndodh, ku njerëzit po largohen nga këto zona që janë më të prekura nga stuhitë, nga rritja e nivelit të detit dhe përmbytjet, por edhe nga zjarri i vazhdueshëm”, thotë Gaia Vince, eksperte mjedisi.
Ajo përmend shembujt e fundit si zjarret në Hawaii, Kaliforni dhe Australi, si disa nga shkaktarët e fundit për zhvendosjen e popullsisë.
"Sa njerëz do të kthehen në Lahaina në Hawaii pas zjarreve atje? Unë nuk mendoj se do të jetë 100% e popullsisë”.
Më shumë se 20 milionë njerëz janë të detyruar të lënë shtëpitë e tyre për shkak të ngjarjeve ekstreme të motit çdo vit, sipas Kombeve të Bashkuara. Studiuesit kanë parashikuar se deri në fund të shekullit, diku në intervalin prej 3 deri në 6 miliardë njerëz do të “mbeten jashtë” shtëpisë së tyre.
"Kjo nuk do të thotë se 3 deri në 6 miliardë njerëz do të duhet të lëvizin, por do të thotë që shumë njerëz duhet të lëvizin", vëren Vince.
Këtu janë pesë qytete fantazmë globale që janë krijuar ndërsa ndryshimet klimatike riformësojnë botën.
Vunidogoloa, Fixhi
Fixhi është veçanërisht i prekshëm ndaj efekteve të ndryshimeve klimatike të rritjes së nivelit të detit dhe intensifikimit të cikloneve.
Dhjetra komunitete bregdetare në Fixhi janë caktuar për zhvendosje të planifikuara në tokat më të larta nga qeveria e Fixhit, pasi vija bregdetare po ndryshon çdo herë e më shumë.
Fshati i vogël bregdetar i Vunidogoloa, në Vanua Levu, ishulli i dytë më i madh i vendit, ishte i pari që u zhvendos në një kodër në vitin 2014.
Sot, mbetjet e fshatit origjinal të rrënuar, tani të mbushur me bimësi, janë gjithçka që ka mbetur në vendin e vjetër ku dikur jetonin rreth 150 njerëz.
Isle de Jean Charles, Luiziana
Komunitetet përgjatë bregdetit të Luizianës janë shkatërruar veçanërisht nga rritja e nivelit të detit të ndryshimeve klimatike, erozioni bregdetar dhe stuhitë dhe uraganet.
Isle de Jean Charles, një ishull në Gjirin e Meksikës rreth 129 kilometra në jug të Neë Orleans, dikur shtrihej në 22,000 hektarë. Por sot kanë mbetur vetëm 320 hektarë nga ishulli që po fundoset.
Komunitetit lokal iu dha një grant qeveritar, duke u ofruar atyre financim për të zhvilluar një vendbanim të sapokrijuar të quajtur "Ishulli i Ri", i vendosur në veri të ishullit, në tokë më të lartë.
Që nga tetori 2023, të gjitha familjet të Isle de Jean Charles, përveç katër, janë zhvendosur atje.
Cotul Morii, Moldavi
Ndër vendet më të cenueshme nga ndryshimet klimatike në Evropë, Moldavia përballet me rreziqe të vazhdueshme klimatike si valët e të nxehtit, stuhitë, thatësirat dhe, veçanërisht, përmbytjet, duke regjistruar tre ngjarje të mëdha përmbytjesh në 20 vitet e fundit.
Ndikimet e përmbytjeve të tilla në vendin me bujqësi të madhe kanë çuar në shkatërrim dhe shpenzime të shumta, me disa fshatra që konsiderohen të dëmtuara masivisht. Një vendbanim i tillë ishte Cotul Morii, një fshat në brigjet e lumit Prut që u zhyt nga përmbytjet katastrofike në vitin 2010.
Në vend që të rindërtohej, qeveria urdhëroi që një fshat i ri Cotul Morii të rindërtohej rreth 10 km më larg.
Resorti i skive Chacaltaya, Bolivi
Dikur resorti më i lartë i skive në botë, shtëpiza 17,388 metra e lartë në malin Chacaltaya u hap në vitet 1930 si një vendpushim popullor dhe i vetëm në Andet e Bolivisë.
Për dekada, resorti në majë të malit, në veri të La Pazit, mirëpriti skiatorë në muajt e dimrit për të kapërcyer pistat e tij me dëborë, derisa u mbyll në 2009.
Në të njëjtin vit, akullnaja 18,000-vjeçare e malit Chacaltaya u shkri plotësisht për shkak të ndryshimeve klimatike, me një pjesë të madhe të borës që u zhduk bashkë me të.
Sot, resorti i dikurshëm, me kafenenë, barin dhe ashensorët e skive të braktisur, është mbuluar nga pluhuri.
Valmeyer, Illinois
Ndryshimi i klimës është lidhur me cikle më të paqëndrueshme thatësirash dhe përmbytjesh përgjatë lumit Misisipi, lumi më i gjatë i Amerikës së Veriut.
Kur Përmbytja e Madhe e Mississippi-t e vitit 1993 përmbyti qytetin e vogël të Illinois të Valmeyer, duke dëmtuar shumicën e ndërtesave, banorët e qytetit, me fonde qeveritare vendosën të rindërtonin qytetin me 900 persona në një bllof fqinj.
30 vjet më vonë, qyteti i ri i Valmeyer konsiderohet të jetë një rast shembull për mënyrën sesi zhvendosjet e qytetit për përshtatjen me klimën mund të kryhen me sukses sot.
Burimi: CNBC. Përshtati: Gazeta Si.
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
