Trump sanksione afatagjata Iranit

Michael R. Gordon - Presidenti Trump ka vënë në dijeni Iranin se sanksionet ndëshkuese që ai ka planifikuar ti vërë në jetë ditën e hënë janë vetëm hapat e parë të një strategjie ambicioze për të detyruar Teheranin që të tërhiqet nga pozicioni i saj i sigurt në Lindjen e Mesme ose të rrezikohet kolapsi.

“Objektivi ynë është të shtrëngojë regjimin për të bërë një zgjedhje të qartë: ose të braktisë sjelljen e tij shkatërruese ose të vazhdojë në rrugën drejt katastrofës ekonomike,” është shprehur Trump në një njoftim për shtyp.

Zyrtarët dhe ekspertët thonë se Qëndrimi udhëheqës i politikës së administratës është se Irani është ekonomikisht i dobët, ka pak interes në një konfrontim ushtarak me Shtetet e Bashkuara dhe se Uashingtoni mund të detyrojë ndryshime në sjelljen e iraniane në terma afatgjatë që do të rikonfigurojnë Lindjen e Mesme.

Por zyrtarët e lartë të Iranit insistojnë se Tehran as do të pengojë, as do të negociojë. Ish zyrtarë amerikanë me eksperincë të gjatë thonë se Tehran ka letra mjaftueshëm për të luajur, duke përfshirë përpjekjen për përjashtim nga sanksionet me shpresën se Z. Trump është një President me një mandat të vetëm dhe duke përfituar nga trazirat e vazhdueshme në rajon për të nxitur sfida të reja për SHBA-të dhe aleatët e saj..

“Irani po fiton terren në rajon, dhe unë nuk shoh që sanksionet ta përmbysin këtë fakt,” tha Jeffrey Feltman, i cili ishte kreu zyrtar i Departamentit të Shtetit për çështjet e Lindjes së Mesme prej 2009 në 2012 dhe më vonë shërbeu si nënsekretar i përgjithshëm i Shteteve të Bashkuara për çështjet politike.

Një test i hershëm i fushatës së sanksioneve të "trysnisë maksimale" të administratës së Trump do të vijë në Siri. Shtëpia e Bardhë ka kërkuar ndihmën e Presidentit rus Vladimir Putin për të nxitur forcat iraniane dhe milicitë shiite që Teherani mbështet për të lënë vendin - deri më tani, pa sukses.

Zyrtarët e administratës tani po llogarisin se çfarë masash ekonomike drakoniane mund të nxisin Iranin të deklarojë misionin ushtarak të kryer në Siri dhe t'i sjellë forcat e veta në shtëpi. Për të zgjidhur çështjen, zyrtarët e SHBA-ve kanë zbuluar shifra që konfirmojnë se mbështetja vjetore ndaj Iranit për aleancën e tij libaneze Hezbollah është rreth 700 milionë dollarë, ndërsa Teherani ka shpenzuar së paku 16 miliardë $ në vitet e fundit duke mbështetur aleatët e tij në Siri, Jemen dhe Irak.

Disa ish zyrtarë amerikanë thonë, megjithatë , se mbështetja e Iranit për regjiin e Assad dhe Hezbollah janë prioritete të Tehranit që do ti mbështesë me çdo çmim.

“Ata janë investuar shumë në Siri, dhe forcat revolucionare islamike nuk do të shkojnë gjëkundi, të paktën tani për tani,” tha Ryan Crocker, veteran diplomat i SHBA-ve, duke iu referuar forcave paramilitare revolucionare muslimane iraniane.

Në një takim të muajit të kaluar me reporterët dhe redaktorët e Wall Street Journal, Ministri i Jashtëm Iranian Javad Zarif portretizoi prezencën militare iraniane në Siri si nocion mbrojtës dhe kontestues dhe se forcat e tij duhet të tërhiqen.

“Ne besojmë se nëse nuk luftojmë ISIS në Siri dhe Irak, ne do ta luftojmë atë në Iran,” tha Z. Zarif. “Njerëzit tanë e dinë këtë.”

Aktivitetet nukleare të Iranit janë një tjetër fushë ku strategjia e administratës Trump do të testohet.

Irani i ka refuzuar kërkesat e SHBA-ve që të pranojnë kufizime në programin e tij bërthamor që janë shumë më të rrepta nga ato të imponuara nga marrëveshja e vitit 2015, të negociuar nga administrata e Obamës dhe të mohuara nga zoti Trump. Në të njëjtën kohë, Irani është pajtuar me ankesat europiane që ajo i përmbahet marrëveshjes 2015, të cilën Britania, Franca, Gjermania, Rusia dhe Kina po përpiqen të ruajnë.
Por zoti Zarif sinjalizoi se Teherani mund të lehtësonte respektimin e tij ndaj asaj marrëveshjeje nëse përfitimet ekonomike që ende nuk presin të realizohen nga marrëveshja nuk janë të afta.
"Ne kemi mundësinë e një reduktimi të pjesshëm të angazhimit tonë," tha Z. Zarif. "Do të duhet ta marrim këtë vendim kur të vijë koha".
Një veprim i tillë mund t'i shtojë tensionet midis Europës dhe Uashingtonit se si të merren me aftësinë bërthamore të Iranit.

“Strategjia e tyre që prej tani konsiton në pritjen që Trump të dobësohet nga zgjedhjet afatmesme dhe të mos rizgjidhet në vitin 2020, në thelb një qasje e pritshme dhe e dukshme ", tha Karim Sadjadpour, një ekspert i çështjeve të Iranit në Carnegie Endowment për Paqen Ndërkombëtare.
"Por ekonomia e tyre është në gjendje të keqe dhe pritet të përkeqësohet," shtoi ai. "Ata së shpejti mund të përfundojnë duke rindërtuar aktivitetet e tyre bërthamore - jo duke shkuar nga 0 në 100, por nga 0 në 20."
Në një përpjekje për të bindur Iranin që të përmbahet me marrëveshjen e vitit 2015, Bashkimi Europian po lëviz drejt krijimit të një kanali të pagesave të posaçme për të mbajtur lidhjet ekonomike me Iranin. Por Sekretari i Thesarit Stiven Mnukin tha të premten se nuk priste që kanali të jetë efektiv përballë presionit të SHBA-ve.
Irani gjithashtu pritet të riaktivizojë kapacitetin e tij që ka zhvilluar për të shmangur sanksionet, duke kërkuar të shmangë goditjet që vijnë nga Uashingtoni. Por administrata e Trump ka premtuar të godasë.
Në një komunikim në rrjetet sociale në gusht, udhëheqësi suprem iranian Ajatollah Ali Khamenei pohoi se Irani nuk do të sfidonte ushtrinë amerikane në mënyrë ushtarake. "Nuk do të ketë asnjë luftë, ose nuk do të negociojmë me SHBA-të", shkroi ai.
"E sillni ndërmend Beirutin 1983?" Tha z. Crocker, duke iu referuar bombardimeve të një kazerme detare në Bejrut. "Ata mund të gjejnë një mënyrë për ta bërë jetën të vështirë për ne."

Unë drejtoja milicitë shiite të trajnuara që sulmuan forcat amerikane gjatë luftës në Irak. Deri më tani, këto milici janë përmbajtur ndaj sulmeve të këshilltarëve ushtarakë të SHBA-ve që u kthyen në Irak në fushatën kundër Shtetit Islamik. Por Departamenti i Shtetit tha në shtator se po mbyllte konsullatën e SHBA-ve në Basra, duke përmendur rreziqet e sigurisë nga forcat e mbështetura prej Iranit.
Edhe mbështetësit e vendosur të politikës së administratës pranojnë rreziqet.
"Administrata ka investuar energji të mëdha në shtrëngimin e sanksioneve ", tha John Hannah, i cili shërbeu si këshilltar i ish-nënkryetarit Dick Cheney dhe tani është këshilltar i lartë në Fondacionin për Mbrojtjen e Demokracive, i cili i kërkoi administratës të imponojë sanksione të ashpra ndaj Iranit.

Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.