.png)
Ndërsa situata në Izrael dhe Gaza vazhdon të jetë kritike, shumë njerëz, edhe pse larg konfliktit, po ndikohen jo pak nga imazhet, historitë dhe lajmet e pafundme që shpërndahen çdo ditë në media dhe sigurisht, edhe në rrjetet sociale.
Dhe kjo po na dëmton të gjithëve, përfshirë fëmijët. Shoqata Amerikane e Psikologjisë lëshoi një deklaratë këtë javë duke paralajmëruar se ‘konsumimi’ i lajmeve që përmbajnë dhunë dhe trauma mund të ndikojë negativisht në shëndetin tonë mendor.
“Shkenca psikologjike na thotë se frika, ankthi dhe stresi traumatik kanë efekte afatgjata në shëndet dhe mirëqenie. Këto ndikime po ndihen gjithashtu nga njerëzit në mbarë botën që kanë familje dhe miq në rajon, si dhe ata që shqetësohen për efektet e luftës kudo”, thuhet në raport.
Si të qëndrojmë të informuar duke mbrojtur shëndetin tonë mendor dhe atë të fëmijëve?
Kjo është një çështje që është ngritur vazhdimisht në kontekstin e një liste të gjatë ngjarjesh si të shtënat në shkolla, në sheshet kryesore të qyteteve, ndryshimet klimatike, pandemia dhe fatkeqësitë natyrore si përmbytjet dhe zjarret.
Dr. Gail Saltz, psikiatre në Spitalin Presbyterian të Nju Jorkut thotë se imazhet, veçanërisht, janë problematike sepse japin përshtypjen se rreziku është afër.
“Imazhet vizuale, më tepër se diçka që keni dëgjuar ose diçka që keni lexuar, priren të mbeten në mendjen tuaj më shumë si një film. Dhe ato mund të bëhen imazhe që nuk mund t'i heqësh nga mendja”, shpjegoi ajo.
Dhe ky është problemi që njerëzit kanë tani. Ata shohin diçka dhe është e tmerrshme, është përtej përvojës së zakonshme njerëzore për të parë dhunën nga njeriu në njeri, në një mënyrë të tillë dhe kjo ndërhyn në mendjen e tyre aq sa nuk mund të përqendrohen në punë, aq sa nuk mund të flenë natën dhe në fund shkakton një ndjenjë parehatie, zemërimi, trishtimi”, thotë ajo.
Saltz shpjegoi se si një përgjigje fiziologjike ndaj atyre imazheve dhe historive, sistemi nervor fillon të ndjejë rrezikun.
“Ai sistem nervor thotë: ‘Rrezik! Rrezik!’ dhe bëhesh nervoz, në ankth”.
Është e mirëdokumentuar që nëse qëndroni në ankth për një kohë të gjatë, filloni të ndiheni të trishtuar, gjë që mund të çojë në depresion dhe është shumë e lehtë të qëndrosh në ankth për një kohë të gjatë mes këtij peizazhi teknologjik dhe mediatik.
“Kjo ‘aftësi’ e kohëve të fundit për të parë këto imazhe të tmerrshme vizuale, e cila është vërtet ndryshe nga 10 vjet më parë, 20 vjet më parë dhe për t’i pasur ato një ushqim të vazhdueshëm mendoj se është vërtet e dëmshme, veçanërisht për fëmijët, por edhe për adoleshentët dhe gjithashtu për të rriturit”, theksoi ajo.
Saltz tha se disa njerëz janë më të prekshëm se të tjerët ndaj zhvillimit të një reagimi akut të stresit apo edhe çrregullimit të stresit post-traumatik me rrjedhën e vazhdueshme të imazheve dhe tregimeve.
“Njerëzit që janë më afër ngjarjeve aktuale, padyshim, nëse jeni atje ose familja juaj është atje, kjo ju prek në një mënyrë më të drejtpërdrejtë. Por edhe njerëzit të cilët ose kanë një problem të mëparshëm të shëndetit mendor, si një çrregullim ankthi ose një çrregullim humori dhe njerëzit që kanë pësuar çdo lloj traumë në të kaluarën e tyre janë shumë të prekshëm”, ajo tha.
Çfarë mund të bëni për t'u kujdesur për shëndetin mendor tuaj dhe të familjes suaj?
Vendoseni familjen tuaj në një ‘dietë mediatike’
“Së pari dhe më kryesorja do të ishte kufizimi i përdorimit të mediave sociale”, thotë ajo.
Kjo nuk nënkupton që të mos shikoni fare lajme dhe most ë merrni vesh se çfarë po ndodh në botë, por mundohuni të merrni vetëm lajmet kryesore, në media të besueshme, që tregojnë kujdes në atë që raportojnë dhe imazhet që postojnë.
Kufizimi i aksesit të fëmijës suaj në mediat sociale mund të jetë sfidues, por është i realizueshëm deri në një farë mase.
Mos i mbani fëmijët ‘në errësirë’
Saltz tha se është gjithashtu shumë e rëndësishme t'u shpjegoni fëmijëve tuaj në një mënyrë të përshtatshme për moshën se çfarë po ndodh.
“Flisni me fëmijët tuaj dhe tregojuni atyre se çfarë po kërkojnë, sepse ajo që ata po imagjinojnë mund të jetë edhe më e keqe, edhe më e frikshme nëse nuk tregoheni të zgjuar. Ju nuk duhet të jeni grafik, por të qenit mjaft i sinqertë me ta mund të jetë i rëndësishëm sepse fantazia e tyre mund të jetë gjithashtu shumë e tmerrshme”
Duke folur për burime të besuara, Saltz thotë se është jetike të ndihmoni fëmijët tuaj të mësojnë t'i identifikojnë ato.
Ndihmojini fëmijët të kuptojnë “se vetëm sepse dikush e ka thënë kështu, nuk e bën të besueshme këtë”.
Përshtatuni me ndjenjat tuaja (dhe të fëmijëve tuaj).
“Filloni të identifikoni simptomat që mund të keni në mënyrë që t'i adresoni ato”, thotë Saltz.
Ajo vuri në dukje se të gjitha diagnozat psikiatrike janë me të vërtetë një zgjatje e ndjenjave potencialisht normale që janë rritur në nivelin e shkaktimit të mosfunksionimit.
Të gjithë ndonjëherë janë të shqetësuar dhe kur gjërat janë të vështira dhe stresuese, si tani, ndjenjat bëhen më të rënda dhe kjo është normale.
“Por kur je aq i shqetësuar sa nuk mund të përqendrohesh, nuk mund të shkosh të flesh natën sepse je ulur duke u shqetësuar, oreksi juaj ndikohet, kur niveli i ankthit ndikon në funksionimin tuaj në një ose më shumë fusha të rëndësishme të jetës suaj si punë, shkollë, marrëdhënie, atëherë kjo është ngritur në nivelin e diçkaje që ka nevojë për trajtim, diçka që ka nevojë për vëmendje.”
Saltz thotë se simptomat mund të jenë të ndryshme tek fëmijët.
“Tek fëmijët, çrregullimet e ankthit dhe çrregullimet e humorit mund të duken shumë të ndryshme. Fëmijët mund të vuajnë nga depresioni dhe nuk duken të dëshpëruar gjatë gjithë kohës. Ata kanë episode të ndjenjës së të qarit dhe mund të jenë shumë të mërzitur ose shumë nervoz dhe duke shprehur trishtim. Por më pas ata mund të kenë raste të tjera ku duken të lumtur, kjo është arsyeja pse depresioni shpesh u mungon fëmijëve dhe adoleshentëve,” shpjegoi ajo.
Një aktivitet tjetër që ka treguar se redukton stresin është shëtitja, mundësisht jashtë në natyrë.
"Ka shumë gjëra për të ulur ankthin fiziologjik, në mënyrë që të mund të bëni zgjedhje më të mira për shëndetin tuaj mendor dhe për shëndetin mendor të familjes suaj”, thotë ajo.
Një nga mënyrat është që të bëni diçka që keni dëshirë, një aktivitet apo të merreni me një kurs.
Dhe në fund, kuptoni se nuk jeni vetëm. Dijeni se ke shumë shoqëri në ndjenjën e stresit dhe ankthit. Lidhuni me familjen, miqtë ose komunitetin me të njëjtin mendim, ose nëse mendoni se keni nevojë për ndihmë shtesë, kontaktoni një profesionist të shëndetit mendor.
“Mendoj se të gjithë ndihen mjaft të stresuar tani. Por ndërkohë që keni shumë shoqëri, përpiquni të shmangni njerëzit që marrin shumë informacion në këtë që po ndodh dhe duan ta transmetojnë atë informacion tek të tjerët”, përfundon psikiatrja.
Burimi: CNN. Përshtati: Gazeta Si.
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
