.png)
Nga Edin Smailović -Nga periudha e studimeve në Sarajevë, më kujtohet mirë batuta se kur dikush thërriste "ministër" në rrugë, gjysmat e njerëzve kthenin kokën. Ishte një kohë kur qeveri të ndryshme brenda Bosnjë-Hercegovinës kishin gjithsej 170 ministra. Numri i ministrave sot është zvogëluar, por kostumi i çmendur i qepur në Dejton ende mban një numër të madh të pajustifikueshëm ministrash mbi supet e qytetarëve të Bosnjës dhe Hercegovinës.
Të enjten më 29 prill u zgjodh qeveria e re malazeze. Ai përbëhet nga kryeministri dhe 20 ministra, nga të cilët 18 janë ministra të linjës dhe dy janë pa portofol. Pra, tani, kur të thërrisni "ministra" në rrugën kryesore të Podgoricës, gjysma e rrugës nuk do të kthehet, por të paktën pesë ose gjashtë veta do të kthejnë kokën për të parë se kush i foli.
Arsyet për këtë dhe këtë lloj qeverisjeje janë të jashtme dhe të brendshme. Të jashtmet lidhen me faktorin ndërkombëtar (BE dhe Amerikë), i cili është shprehur qartë se nuk e konsideron më Zdravko Krivokapiqin dhe qeverinë e tij partner të besueshëm.
Fundi i qeverisë së Krivokapiq pa dyshim ka përshpejtuar luftën në Ukrainë dhe nevojën për të hequr lojtarët pro-rusë nga pozicionet kyçe në Mal të Zi dhe në rajon.
Sa i përket ndarjes së funksioneve dhe personelit të qeverisë, ajo është rezultat i marrëdhënieve dhe kërkesave komplekse personale, ndërpartiake dhe brendapartiake.
Faktori ndërkombëtar u kënaq me rënien e qeverisë së Krivokapiqit dhe me përjashtim të zgjidhjeve për menaxhimin e aparatit të sigurisë (mbrojtje, polici dhe inteligjencë), emërimet e tjera iu lanë partive politike.
Kërkesat ishin të mëdha, ndaj qeveria u shtri në maksimum, kështu që arritëm në 20 ministri në një vend me popullsi sa një qytet pak më i madh në Evropë. Dikush me humor tha se do të kishte më shumë ministri, por atij i mungonte kreativiteti, ndaj nuk mund të mendonin për emra të rinj.
Paaftësia e stafit
Por, edhe pse kjo qeveri është shumë e madhe për rrethanat malazeze, është e qartë se ishte e vetmja e mundshme në këtë situatë. Perëndimi mendon se Partia Demokratike e Socialistëve ende nuk është reformuar mjaftueshëm (lexo e pastruar nga kuadrot e komprometuara). Me presion dhe premtime për poste drejtuese të nivelit më të ulët, DPS ka pranuar të mbështesë qeverinë.
Nga ana tjetër, Fronti Demokratik ka pranuar të mos pengojë zgjedhjen e qeverisë së re, me premtime se nuk do të ketë shkurtime të stafit të tyre në administratën shtetërore.
Dhe kështu erdhi kjo përbërje e qeverisë, në të cilën kemi SNP-në pro-serbe, SDP-në pro-malazeze, URA-n e Abazoviqit dhe partitë e pakicës.
Ajo që vërehet fillimisht kur është fjala për qeverinë e re është, për fat të keq, paaftësia, sidomos e liderëve të partive të caktuara politike që kanë marrë poste ministrore. Meqë ra fjala, ky është një shembull i shkëlqyer se si përfundojnë gjithmonë shakatë dhe realiteti në Mal të Zi. Një nga batutat më të mira për malazezët për mua është kur e pyesin një malazez nëse di të fluturojë me aeroplan dhe ai përgjigjet: "Nuk e kam provuar, por e di me siguri".
Kështu, liderët e partive politike në Mal të Zi nuk dinë asgjë për ministritë që kanë rënë dakord të udhëheqin, por janë të sigurt se do të jenë ministra të shkëlqyer.
Megjithëse kishin zgjidhje më të mira brenda partive drejtuese, kotësia dhe uria për pushtet ishte më e fortë. Edhe kryetari i nderit i një partie nderohet me funksionin ministror.
Një herë president, gjithmonë president, dhe kjo në Mal të Zi do të thotë gjithmonë i pari në tryezë.
Çfarë të presësh nga qeveria e re?
Pyetja logjike është se çfarë mund të presin qytetarët e Malit të Zi, rajoni dhe bashkësia ndërkombëtare nga kjo qeveri?
Ka shumë arsye për skepticizëm. Njëra është se përbërësit e qeverisë së re kanë pikëpamje diametralisht të kundërta për shumë çështje të rëndësishme në Mal të Zi: regjistrimin, pozitën e komuniteteve fetare, postulatet arsimore dhe kulturore mbi të cilat duhet të konstituohet shoqëria malazeze.
Një problem tjetër është sëmundja e partitokracisë, e cila ka prekur të gjitha poret e shoqërisë malazeze. Uria për sinekurat e zyrtarëve partiakë kryesisht të paaftë mund ta detyrojë këtë qeveri të hapë qindra vende pune të panevojshme në formën e asistentëve, këshilltarëve, sekretarëve e të ngjashme.
Kjo është ajo që quhet "thellësi" në Mal të Zi. Dhe kudo në botë, thellësia do të thotë pikërisht këtë, përveç në Mal të Zi.
Plaçka politike është thellësisht e ndarë në Mal të Zi. Të gjithë ata që janë më analfabetë dhe më të paaftë se drejtuesit e tyre gjuajnë në thellësi. Aty bëhen drejtorë, kryetarë bordesh drejtuese, dekanë fakultete.
Nga ajo “thellësi” e errët burojnë korrupsioni, nepotizmi, bashkimi kriminal.
E gjithë kjo mund të çojë në faktin se, në vend që të jetë pjesë e zgjidhjes, kjo qeveri vetëm sa do të komplikojë situatën tashmë shumë problematike në vend.
Një fije shprese
Por, si në çdo situatë pesimiste, edhe në këtë ka një fije shprese. Dhe ndodhet në oborret e ambasadave të vendeve perëndimore në Podgoricë. Vetëm me presion të madh mund të vazhdojë lufta kundër krimit të organizuar, frenimi i partitokracisë dhe kthimi i vendosur në kursin euroatlantik. Kjo mund të çojë në largimin e huliganëve të mundshëm nga jeta politike, që do të ishte hapi i parë drejt rimëkëmbjes së tij.
Nëse do të ketë sukses, atëherë kjo qeveri mund të marrë përfundimisht një notë kaluese. Sinqerisht, do të ishte një sukses duke pasur parasysh situatën e vështirë politike dhe ekonomike, situatën e përgjithshme ndërkombëtare dhe kufijtë realë kur bëhet fjalë për burimet njerëzore. Dhe, natyrisht, në faktorin kohë, sepse kohëzgjatja e qeverisjes është e kufizuar me kohë, nga një në dy maksimumi, gjë që realisht lë shumë pak hapësirë për përpjekje të mëdha reformuese.
Në fund, dua të theksoj dy, për mendimin tim, gjërat më pozitive kur bëhet fjalë për qeverinë e re.
Së pari, qeveria do të ketë një të tretën e anëtarëve të pakicës, duke reflektuar karakterin multikulturor dhe multietnik të Malit të Zi. Është veçanërisht e lavdërueshme që një përfaqësues i popullit kroat në Mal të Zi është përfshirë në qeveri, megjithëse partitë kombëtare të kroatëve nuk e kaluan regjistrimin në zgjedhjet e fundit. Në këtë mënyrë, qeveria e re kaloi nga fjalët në vepra kur bëhet fjalë për shpalljet deklarative të multietnicitetit dhe tolerancës.
Një tjetër gjë pozitive është se Mali i Zi mori sërish Ministrinë e Kulturës. Është gjithashtu mirë që ministri i ardhshëm është një person jopartiak.
Në fund, si qytetar i Malit të Zi, më mbetet vetëm t'i uroj suksese qeverisë së re.
Dhe ajo do të ketë nevojë për të. Dhe fat të mirë, duke pasur parasysh sfidat që së shpejti do të shfaqen para Malit të Zi.
Burimi: AL JAZEERA
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
