Analize

Përse Serbia nuk do t’ia dijë për anëtarësimin në BE?

Ndërkohë që Shqipëria dhe Maqedonia e Veriut po stërmundohen prej tre vitesh për hapjen e  negociatave, Serbia ende nuk po bën asnjë hap përpara për sa i përket integrimit evropian, pasi BE ka vendosur të mos hapë asnjë kapitull negociues për Serbinë këtë vit.

Beogradi thotë se nuk është as i befasuar dhe as i zhgënjyer, sepse së bashku me refuzimin erdhi një ofertë për të pasur një konferencë tjetër ndërqeveritare me Bashkimin Europian, si një çmim ngushëllimi.

Megjithatë, negociatat e anëtarësimit janë bllokuar, disa do të thonë se janë ndalur plotësisht madje. Serbia ka bërë shumë pak përparim në procesin e pranimit gjatë dy viteve e gjysmë, duke mbyllur vetëm dy nga 35 kapituj, të dy në vitin 2019.

Në këtë pikë BE ka hapur 18 kapituj me Serbinë. Procesi filloi në janar 2014 dhe hapja e gjysmës së thjeshtë të kapitujve të pranimit në shtatë vjet është një rezultat shumë i keq, duke reflektuar ritmin shumë të ngadaltë të Serbisë në rrugën e saj drejt anëtarësimit në BE. Autoritetet në Beograd kanë pranuar një metodë të re zgjerimi, të prezantuar me iniciativën e Francës. Kapitujt janë grupuar në gjashtë grupe, secili përfshin negociata të ndara.

Kur u përuruan rregullat e reja, Presidenti serb Aleksandër Vuçiç tha në një takim me homologun e tij francez në korrik 2020 se Serbia kishte vendosur t'i pranonte ato si "më të favorshme për Serbinë". Megjithatë Serbia po e humb mundësinë për t'i përdorur ato.

Plani ishte që Bashkimi të hapte dy grupe negociatash, numrin tre, Konkurrencën dhe numrin katër, Agjenda e Gjelbër.

Anëtarët e BE mbetën të ndarë dhe shumica refuzoi t'i jepte Serbisë dritën jeshile për të hapur dy grupe. Një grup i shteteve të BE-së i udhëhequr nga Gjermania ishte kundër dhe tjetri, përfshirë Francën, favorizuan hapjen.

Arsyet kryesore të refuzimit ekzistojnë nga të dy palët. E para dhe më e rëndësishmja, disa shtete të BE-së besojnë se Serbia nuk ka bërë asnjë përparim në fushën e të drejtave dhe lirive themelore, të mbuluara nga Kapitujt 23 dhe 24, përkatësisht, gjyqësia, të drejtat themelore, drejtësia, liria dhe siguria.

Serbia është kritikuar nga BE për neglizhimin e lirive themelore dhe sundimin e ligjit.

Komisioni ishte shumë kritik ndaj Serbisë në raportin e vitit të kaluar, dhe po kështu ishte edhe Parlamenti Evropian në një raport të lëshuar marsin e kaluar. Shumica e kritikave kishin në shënjestër dominimin absolut të partisë në pushtet mbi institucionet shtetërore, abuzimit të dominimit nga koalicioni qeverisës, presioneve politike, mungesës së pluralizmit mediatik dhe lirisë së fjalës, por korrupsioni i përhapur dhe lufta joefektive kundër organizuar krimi kryesoi listën e kundërshtimeve.

Me pak fjalë, vendimi për të mos hapur grupin e radhës të negociatave me Serbinë është një kulm i një vargu të gjatë paralajmërimesh për Serbinë.

Por autoritetet në Beograd nuk janë edhe aq të zhgënjyera nga refuzimi i Bashkimit për të bllokuar procesin e negociatave, pasi i janë përgjigjur në mënyrë indiferente. Ministrja serbe e ngarkuar me pranimin e vendit në BE, Jadranka Joksimovic, tha se kabineti nuk ishte i befasuar.

Ministrja nënvizoi se një vendim për të caktuar një konferencë të re ndërqeveritare BE-Serbi për 22 qershor ishte një shenjë se Bashkimi mbështeste plotësisht pranimin e Serbisë.

Arsyeja për reagimin e vakët është se anëtarësimi serb në Bashkim nuk është aq i rëndësishëm për votuesit e bllokut qeverisës dhe sukseset dhe dështimet e vendit në rrugën e tij drejt Europës nuk kanë asnjë ndikim në pikëpamjet e tyre.

Zyrtarisht, pranimi në BE është një përparësi e qeverisë dhe shqetësimi kryesor i presidentit, por ata e dinë mirë që vendimet në proces nuk mund të japin vota ose të dëmtojnë vlerësimet e tyre.

Për më tepër, Beogradi shpjegon se BE po heziton të zbatojë modelin e ri të zgjerimit derisa të sigurohet që një kandidat të ketë bërë përparim të mjaftueshëm.

Ngecja në bisedimet me Serbinë, duke qenë rezultat i një vendimi politik, sigurisht që ka të bëjë me bisedimet e ngadalta të normalizimit midis Serbisë dhe Kosovës. Një përparim në këtë proces është kushti kryesor politik për Serbinë për të ecur përpara në rrugën e pranimin në BE, por deri me tani përparimi ka qënë i ngadaltë.

Është e qartë, shumica e Bashkimit donte të shihte progres në procesin e Kosovës para se të vendoste për këtë të fundit.


Copyright © Gazeta “Si”


Më Shumë