.png)
Tregjet e aksioneve, shkruante ekonomisti Paul Samuelson, kanë parashikuar 9 nga 5 recesionet e fundit. Sot ato akuzohen se po krijojnë drama kot dhe se nuk kanë nevojë për ndihmë. Pesimizmi u ul në bizneset e botës në 2022-shit me rritjen e fortë të çmimeve të aseteve, frikën e konsumatorëve dhe recesionit. Por deri më tani vetëm Gjermania duket ta ketë përjetuar një gjë të tillë edhe pse të lehtë. Këtu janë disa gjëra që investitorët kanë mësuar këtë vit.
Bankat e kishin seriozisht...
Pritshmëritë për normat e interesit ishin ndryshe nga realiteti. Banka Federale në SHBA kishte 9 muaj që rriste normat dhe përsëri investitorët nuk ishin të bindur. Ata prisnin që në fillim të vitit 2023 bankat do të nisnin uljen e interesave, por as kjo nuk ndodhi.
Me rritjen e normave të interesit edhe kur një krizë bankare doli në horizont (shih më poshtë) FED tregoi se e kishte seriozisht me luftë ndaj inflacionit.
… megjithatë huamarrësit po e përballojnë stuhinë
Gjatë viteve me para të lira, perspektiva e kostove shumë më të larta të huamarrjes ndonjëherë dukej si s një përbindësh: i frikshëm, por i pavërtetë. Ardhja e përbindëshit rezultoi një surprizë e dyfishtë. Normat më të larta të interesit kanë rezultuar shumë reale, por jo edhe aq të frikshme.
Që nga fillimi i vitit 2022, norma mesatare e interesit për një indeks të borxhit më të rrezikshëm (ose “junk”) që i detyrohen firmave amerikane është rritur nga 4.4% në 8.1%. Norma e mospagimit për huamarrësit me yield të lartë është rritur gjatë 12 muajve të fundit, por vetëm në rreth 3%. Kjo është shumë më e ulët se në periudhat e mëparshme të stresit. Pas krizës globale financiare të 2007-09, për shembull, shkalla e mospagimit u rrit mbi 14%.
Kjo thjesht mund të nënkuptojë se më e keqja nuk ka ardhur ende. Shumë firma janë ende duke konsumuar rezerva parash të krijuara gjatë pandemisë dhe duke u mbështetur në borxhin e lirë të fiksuar përpara se normat të fillojnë të rriten. Megjithatë ka arsye për shpresë. Raportet e mbulimit të interesit për huamarrësit e padëshiruar, të cilët krahasojnë fitimet me kostot e interesit, janë afër nivelit të tyre më të shëndetshëm në 20 vjet. Rritja e normave mund ta bëjë jetën më të vështirë për huamarrësit, por ata ende nuk e kanë bërë atë të rrezikshëm.
Jo çdo falimentim banke do të thotë kthim në 2008-n
Javët plot panik pas rënies së bankës Silicon Valley, një huadhënës me rëndësi në SHBA, nisi të dukej shumë ndjesi e njohur. Falimentimi u shoqërua me rënie të bankave të tjera dhe me një “helmim” global. Credit Suisse, banka zvicerane 167 vjeçare “u martua nën tytën e armës” me rivalin e saj UBS. Një moment edhe gjermanja Deutsche Bank u luhat.
Në krizë financiare me bazë të gjerë u shmang. Që nga rënie e First Republic më 1 maj, nuk ka pasur më kolapse të tjera bankash. Tregjet e aksioneve e amortizuan dëmin në pak javë. Frika për një krizë kreditimi nuk u bë realitet.
Investitorët e aksioneve po luajnë mbi teknologjinë - përsëri
Viti i kaluar ishte një kohë modeste për investitorët në gjigantët e teknologjisë amerikane. Këto firma filluan vitin 2022 duke u dukur pozitivisht të padiskutueshme: vetëm pesë firma (Alphabet, Amazon, Apple, Microsoft dhe Tesla) përbënin gati një të katërtën e vlerës së indeksit s&p 500. Por rritja e normave të interesit i pengoi ata. Gjatë vitit, të njëjtat pesë firma ranë në vlerë me 38%, ndërsa pjesa tjetër e indeksit ra me vetëm 15%.
Tani gjigantët janë kthyer. Të bashkuar nga dy të tjerë, Meta dhe Nvidia, "shtatësha madhështore" dominuan kthimet e tregut të aksioneve të Amerikës në gjysmën e parë të këtij viti. Çmimet e aksioneve të tyre u rritën aq shumë sa, deri në korrik, ato përbënin më shumë se 60% të vlerës së indeksit nasdaq 100, duke e shtyrë Nasdaq të zvogëlojë peshën e tij për të parandaluar që indeksi të bëhej më i lartë. Ky bum i madh i teknologjisë pasqyron entuziazmin e madh të investitorëve për inteligjencën artificiale dhe bindjen e tyre më të fundit se firmat më të mëdha janë në gjendje më të mirë për të përfituar nga ajo.
Një kurbë e përmbysur e yield-it nuk nënkupton rënie të menjëhershme
Rritja e tregut të aksioneve do të thotë se tani janë investitorët e obligacioneve ata që e gjejnë veten duke parashikuar një recesion që ende nuk ka arritur. Yield-et e obligacioneve me afat të gjatë zakonisht tejkalojnë ato të obligacioneve me afat të shkurtër, duke kompensuar huadhënësit afatgjatë për rreziqet më të mëdha me të cilat përballen. Por që nga tetori i kaluar, kurba e yield-eve është "përmbysur": normat afatshkurtra kanë qenë mbi ato afatgjata (shih grafikun). Ky është sinjali më i sigurt i tregjeve financiare për recesionin e afërt. Mendimi është afërsisht si më poshtë. Nëse normat afatshkurtra janë të larta, me sa duket është për shkak se Fed ka shtrënguar politikën monetare për të ngadalësuar ekonominë dhe për të frenuar inflacionin. Dhe nëse normat afatgjata janë të ulëta, kjo sugjeron që Fed përfundimisht do të ketë sukses, duke shkaktuar një recesion që do t'i kërkojë asaj të ulë normat e interesit në të ardhmen më të largët.
Ky përmbysje (i matur nga diferenca midis yield-eve dhjetëvjeçare dhe tre mujore të thesarit) kishte ndodhur vetëm tetë herë më parë në 50 vitet e fundit. Çdo rast u pasua nga recesioni. Sigurisht, kur përmbysja e fundit filloi në tetor, s&p 500 arriti një nivel të ri të ulët për vitin.
Që atëherë, megjithatë, si ekonomia ashtu edhe tregu i aksioneve në dukje kanë sfiduar gravitetin. Kjo vështirë se e bën kohën për t'u çlodhur: diçka tjetër mund të prishet përpara se inflacioni të ketë rënë mjaftueshëm që Fed të fillojë të ulë normat. Por ekziston gjithashtu një mundësi në rritje që një tregues në dukje i pagabueshëm të ketë dalë gabimisht. Në një vit surprizash, ky do të ishte më i miri nga të gjithë./The economist
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
