.png)
Nga Angelina Jolie* - Raporti i fundit i Sekretarit të Përgjithshëm të OKB-së mbi COVID-19 përmban një deklaratë tronditëse: “fitoret mbi barazinë gjinore rrezikojnë të kthehen dekada pas” nga pandemia. Shifrat paraqesin një pamje të zymtë të 2 milion rasteve të mundshme të gjymtimit gjenital të femrave globalisht deri në vitin 2030, 13 milion martesa të fëmijëve, 15 milion gra dhe vajza që i nënshtrohen dhunës me bazë gjinore për çdo 3 muaj karantinë dhe 47 milion gra të detyruara në varfëri ekstreme.
Perspektiva e “dekadave” të progresit në të drejtat e grave që zhbëhet nga pandemia është e patolerueshme dhe duhet të jetë e pamendueshme. Ka kaluar mbi gjysmë shekulli qyshse Deklarata Universale e OKB-së për të Drejtat e Njeriut, premtoi të drejta të barabarta për të gjitha gratë, megjithatë të drejtat themelore, mbrojtjet dhe liritë janë ende inekzistente në disa vende. Në të tjerë, ato janë ndërtuar mbi themele kaq të brishta saqë duket se pandemia mund t'i zhdukë ato.
Për këto probleme nuk mund të fajësohen plotësisht mbi koronavirusin. Ndërsa virusi ka ndezur pabarazitë në shoqëri, ai nuk i krijoi ato. Njerëzit - jo sëmundja - janë përgjegjës për ligjet dhe sistemet e padrejta dhe pabarazinë racore dhe shoqërore. Koronavirusi është vetëm justifikimi i fundit për të gjitha ato që nuk i kemi rregulluar vetë.
Edhe para pandemisë, e cila ka çuar në një rritje tronditëse të dhunës në familje, më shumë se tre gra në ditë mesatarisht u vranë nga burrat ose të dashurit e tyre në Amerikë. Globalisht, një në çdo tre gra përballeshin me rrahje, përdhunime ose ndryshe abuzime gjatë jetës, ku në shumicën e rasteve, abuzuesi ishte anëtar i familjes. Kishte mbi tre herë më shumë viktima femra të vrasjeve me dashje më 2017-n në të gjithë botën sesa viktima të terrorizmit - dhe mbi gjysma e tyre u vranë nga një anëtar i familjes.
Ne jetojmë në një epokë të inteligjencës artificiale dhe informatikës kuantike. Megjithatë, të drejtat themelore të grave mbi arsimimin, të drejtën e votës, kontrolli mbi trupat e tyre, mbrojtja e barabartë sipas ligjit, paga e barabartë dhe përfaqësimi i plotë në shoqëri, ende debatohen në terma që do të ishin familjarë vetëm për aktivistët e hershëm për të drejtat e grave, me të njëjtën misogjini të vjetër, justifikime të konsumuara dhe dhunë të plotë. Në botën tonë, ekzistenca e një spitali të tërë në Republikën Demokratike të Kongos kryesisht kushtuar trajtimit të viktimave të përdhunimit brutal - midis tyre foshnje dhe fëmijë të vegjël - është marrë si normale.
Më pak se 1% e të gjithë ndihmës humanitare ndërkombëtare shkon drejt programeve të dhunës seksuale dhe me bazë gjinore - një sinjal i qartë se parandalimit tw krimeve të tilla nuk u jepet përparësi e lartë nga qeveritë. Dhe pandemitë e mëparshme të tilla si Ebola kanë treguar se më shumë gra ka të ngjarë të vdesin nga mungesa e shërbimeve për t'iu përgjigjur dhunës dhe sëmundjes sesa nga vetë sëmundja, megjithatë përpjekjet ndërkombëtare për të përmbushur nevojat e grave në nevojë mbeten të pafinancuara dhe subjekt i reagimeve politike.
Me shikimin pas, ne kemi pranuar ose uruar veten për përparimin në të drejtat e grave që ka qenë në rritje, dhimbshëm të ngadalta dhe fare lehtë të kthyeshme. Brezi i ri - përfshirë ata që votojnë për herë të parë në zgjedhjet e ardhshme në SHBA - nuk duhet të jenë aq të durueshëm ose të pranojnë kompromiset.
Mundësia e një prapambetjeje në të drejtat e grave në të gjithë botën duhet të provokojë një valë zemërimi dhe shqetësimi, si edhe presion mbi qeveritë për të garantuar se ato nuk do ta marrin parasysh këtë rezultat të padrejtë dhe të rrezikshëm. Shtypja e vazhdueshme ose përmbysja e të drejtave të grave do të çonte në një botë më të pasigurt dhe të ndarë, me një numër më të madh refugjatësh dhe konflikte në rritje. Është sa një kërcënim për interesat, aq edhe një fyerje për vlerat tona. Gratë nuk duhet të jenë zërat kryesorë në këtë luftë. Burrat duhet të mbajnë një qëndrim.
Kjo nuk duhet të jetë çështje partiake. Megjithatë, ajo ka dalë si një vijë ndarëse në zgjedhjet presidenciale të muajit tjetër. Akti i Dhunës Kundër Grave (VAWA) u la të skadojë në shkurt 2019 dhe ende nuk është ri-autorizuar. Vetëm Joe Biden është zotuar për autorizimin e VAWA në 100 ditët e tij të para në detyrë dhe për Amerikën, që të udhëheqë në luftën kundër dhunës me bazë gjinore, globalisht.
Por na duhet më shumë sesa kthimi në statusquo, përpara pandemisë. Brenda vendit, ne kemi nevojë për një fokus shumë më të madh në sigurinë: parandalimin e dhunës në familje, rritjen e mbështetjes dhe shërbimeve për të mbijetuarit, përfshirë fëmijët e ekspozuar ndaj dhunës dhe traumës dhe një sistem që siguron përgjegjësi.
Jashtë vendit, ne dhe vendet e tjera të fuqishme duhet të pranojmë mospërputhjet e dukshme në qasjen tonë ndaj politikës së jashtme: gatishmërinë tonë për të mbyllur një sy para abuzimeve të të drejtave të njeriut kur ato kryhen nga aleatë ose partnerë me të cilët ne duam të bëjmë biznes, ose kur thjesht vendosim që prioritetet tona politike kanë ndryshuar. Duke bërë këtë, e bën shumë të lehtë që të tjerët t’u shmangen përgjegjësive.
Në Afganistan, për shembull, pas një pushtimi ne justifikuam pjesërisht trajtimin e talebanëve ndaj grave dhe dy dekada të përpjekjeve për të mbështetur gratë afgane në kërkesat e tyre për një vend të barabartë në shoqëri, ne me vetëdije kemi marrë pjesë në një proces diplomatik që anashkalonte gratë afgane. Amerika po administron një marrëveshje paqeje që mund të mos kërkojë që talebanët të garantojnë të drejtën themelore të të gjitha vajzave afgane për të shkuar në shkollë, pa përjashtim. Të drejtat e barabarta duhet të nënkuptojnë pikërisht atë, jo të drejta të barabarta kur është e përshtatshme.
Duke mos përdorur ndikimin tonë për të mbrojtur dhe promovuar të drejtat e grave në një kohë kur ato kërcënohen do të tradhtonte parimet themelore të demokracisë sonë. Kjo do t'u dërgonte gjithashtu një mesazh vajzave të reja kudo - tashmë të ndërgjegjshme për t'u rritur në një botë të pabarabartë, të padrejtë - që edhe pse mund t’i shihnim duke u ngushtuar horizontet e tyre gjatë kësaj pandemie, nuk u kujdesëm aq sa të përpiqeshim ta ndalnim atë.
*Angelina Jolie, kontribuuese e revistës TIME, është aktore, fituese e Çmimit “Oscar” dhe e Dërguara Speciale e Komisionerit të Lartë të OKB-së për Refugjatët.
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
