A po rriten fëmijët shumë shpejt sot?

Mediat sociale, përkëdhelja e prindërve, presioni i shtuar për të pasur sukses... Fëmijët e ditëve të sotme duket se kanë më shumë shqetësime. Por a i bën kjo të rriten më shpejt apo më ngadalë se gjeneratat e mëparshme?

“Fëmijët në ditët e sotme nuk janë më fëmijë”, thonë të rriturit që kujtojnë një fëmijëri me rregulla, larg nga presionet dixhitale që të rinjtë e sotëm përjetojnë. Në disa mënyra, mund të jetë e vërtetë. Prindërit sot u lejojnë fëmijëve një smartphone në moshën 10-vjeçare, duke i futur në një botë të paarritshme për gjeneratat e mëparshme, me akses të pakufizuar në lajme, media sociale dhe privilegje të tjera, duke i “detyruar” ata të arrijnë pjekurinë emocionale përpara se të arrijnë moshën madhore.

Ekziston një term për të: "KGOY" ose "fëmijët që rriten më shpejt", që do të thotë se fëmijët janë më të zgjuar se gjeneratat e mëparshme.

E rrënjosur në marketing, ideja është se për shkak të KGOY, fëmijët kanë njohuri më të mëdha për markën, kështu që produktet duhet t'u reklamohen fëmijëve dhe jo prindërve të tyre. Teoria ka ekzistuar prej disa vitesh, dhe që atëherë, ekspertët janë përpjekur të vërtetojnë “vrasjen” e hershme të fëmijërisë duke treguar shkaqet që variojnë nga mosha në të cilën ata marrin një smartphone, deri tek fakti që fëmijët tani po shohin më shumë televizor, programe për të rritur, për problemin e vajzave adoleshente që u bëhet presion për të menduar për pamjen e tyre për shkak të ekspozimit më të madh ndaj idealeve të bukurisë në mediat sociale etj.

Megjithatë, megjithëse shumë shqetësohen se fëmijët mund të duken se po rriten shumë shpejt, ka gjithashtu prova që ata, në fakt, mund të piqen më ngadalë. Gjenerata Z po arrin vazhdimisht shenjat tradicionale të moshës madhore, si mbarimi i arsimit dhe largimi nga shtëpia më herët se gjeneratat e mëparshme, dhe studimet kanë treguar se adoleshentët po angazhohen në aktivitete 'të rriturish' si të bëjnë seks, takime, pirja e alkoolit, dalja jashtë pa prindërit shumë më vonë se gjeneratat e mëparshme.

Teknologjia mund t'i ekspozojë fëmijët ndaj më shumë informacioneve duke i bërë ata intelektualisht më të zgjuar. Megjithatë, nëse ata me të vërtetë po rriten më shpejt mund të jetë një çështje perspektive. Mund të jetë gjithashtu koha për të përditësuar atë që ne mendojmë si piketa të maturimit dhe çfarë do të thotë në të vërtetë të rritesh shpejt.

Çfarë është fëmijëria?

Për të kuptuar se si e masim rritjen, është e rëndësishme të mendojmë se çfarë nënkuptojnë shumica e njerëzve me "fëmijëri" dhe "të rritur". Duke përjashtuar masat biologjike të tilla si kur fëmijët arrijnë pubertetin, kuptimi ynë i fëmijërisë është kryesisht një ndërtim social. Njerëzit kanë pikëpamje të ndryshme për atë që do të thotë në varësi të kohës dhe vendit ku janë rritur, duke e bërë të vështirë matjen ose përcaktimin e termave.

Në shumicën e vendeve, njerëzit konsiderohen të rritur nga mosha 18 vjeç, por kjo ndryshon. Në Japoni, ju jeni ligjërisht fëmijë deri në moshën 20 vjeç, ndërsa në vende të tjera si Irani, individët deri në nëntë vjeç mund të trajtohen si të rritur në ligj. Përkufizimet e fëmijërisë kanë ndryshuar gjithashtu historikisht: në shekullin e 19-të, ishte e zakonshme që fëmijët nën moshën 10 vjeç të punonin dhe ideja për të qenë një "adoleshent" nuk ekzistonte në të vërtetë deri në vitet 1940. Para kësaj, adoleshentët thjesht shiheshin të kalonin drejtpërdrejt nga fëmijëria në moshën madhore.

Atëherë, si e kuptojmë idenë e rritjes më shpejt dhe a është vërtet kështu?

"Fazat bazë të zhvillimit të fëmijëve nuk po ndryshojnë", thotë Shelley Pasnik, drejtoreshë e Qendrës për Fëmijët dhe Teknologjinë në Kolegjin Bank Street, Nju Jork. “Bota e jashtme po ndryshon vazhdimisht, por momentet njohëse dhe emocionale të fëmijëve mbeten të njëjta”.

Pasnik thekson se është e vështirë të matet dhe të kuantifikohet ideja e "rritjes" në kuptimin social dhe kulturor. Ka kaq shumë aspekte ndërkulturore, gjuhësore dhe zhvillimore të fëmijërisë saqë është pothuajse e pamundur të përcaktosh ndonjë gjë si ndikimin kryesor në shpejtësinë e rritjes dhe moshës së fëmijëve.

Ka gjithashtu prova që njerëzit priren të idealizojnë fëmijërinë e tyre, duke e imagjinuar atë si një kohë më të lumtur. Ka mundësi që të rriturit që ankohen se fëmijët sot po piqen më shpejt, mund t'i krahasojnë ata me një pamje të shtrembër dhe nostalgjike të rinisë së tyre që nuk krahasohet aspak me realitetin.

"Ide të ofruara nga media"

“Ajo që ka ndryshuar është ekspozimi i fëmijëve ndaj informacionit”, thotë Pasnik, “përmes platformave të mediave sociale”. Fëmijët tani po marrin vazhdimisht atë që Pasnik i quan "ide të ofruara nga media", përmbajtje që synon të rriturit por shihen edhe nga fëmijët.

“Ka rritje të ekspozimit ndaj përmbajtjeve të dhunshme ose seksuale në një moshë më të re, gjë që shkakton desensibilizimin dhe normalizimin, sepse truri i fëmijëve nuk është plotësisht i zhvilluar për ta përpunuar këtë në një mënyrë që mundet truri i një të rrituri”, thotë Willough Jenkins, drejtor i psikiatrisë në San Diego.

Apo të qëndrosh i ri më gjatë?

Teknologjia është larg nga e vetmja forcë sociale që ndikon në zhvillimin e fëmijëve dhe me çfarë ritmi. Gjatë dekadave të fundit, prindërimi është bërë më intensiv dhe fëmijët sot luajnë lojëra më të strukturuara, kanë aktivitete jashtëshkollore dhe mbikëqyrje prindërore më të madhe sesa gjeneratat e mëparshme.

Tema se si ndikon kjo te fëmijët është debatuar shumë, një argument është se pritshmëritë e vendosura tek fëmijët për të optimizuar kohën e tyre në mënyra të ngjashme me të rriturit çojnë në stres të panevojshëm, ndërsa një argument tjetër është se ato çojnë në një brez të rinjsh të përkëdhelur të paaftë për të menduar vetë (dhe një fëmijëri të zgjatur dhe jo të shëndetshme).

"Ka pasur mjaft diskutime veçanërisht vitet e fundit, rreth jetës së fëmijëve duke u bërë më e institucionalizuar dhe e kontrolluar", thotë William Corsaro, profesor i sociologjisë në Universitetin e Indianës. Ai vë në dukje përfshirjen e prindërve dhe fëmijëve në aktivitete jashtëshkollore dhe mësime jashtë shkollës dhe frikën "e mbivlerësuar" për sigurinë e fëmijëve.

Në fund të fundit ka shumë faktorë që ndikojnë në shkallën me të cilën fëmijët maturohen dhe rrethanat janë shumë individuale. Kuptimi ynë se ku mbaron fëmijëria dhe fillon mosha e rritur dhe linja që i ndan është e paqartë dhe subjektive. Shoqëria nuk është statike, ajo po evoluon vazhdimisht dhe kështu ajo që duket dhe ndihet fëmijëria po evoluon vazhdimisht gjithashtu. Të bëhesh 'më i vjetër' mund të duket më e ndërlikuar këto ditë, por fëmijët nuk e dinë ndryshimin.

Burimi: BBC. Përshtati: Gazeta “Si”

Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.