Nga Gazeta ‘Si- Qendra e rekrutimit ushtarak përballë Kullës Eiffel, në lagjen e pasur të rrethit të 7-të, në École Militaire historike, është e mbushur me posterë promovues për forcat e armatosura. Në holl, u takova me Charlotte, 26 vjeç, e cila aktualisht punon në marketing për një kompani private, por po mendon t’i bashkohet ushtrisë franceze.
“Konteksti gjeopolitik po më frymëzon të regjistrohem dhe të shërbej, duke përdorur aftësitë e mia,” më tha.
“Ndonjëherë pyes veten pse po merrem me marketing, kur mund të isha një gjuhëtare në ushtri ose në një agjenci inteligjence.”
Konteksti gjeopolitik për të cilin ajo flet është i qartë për të gjithë në Francë, e cila ka qenë në ballë të përpjekjeve të Europës për të përballuar ndryshimin e qasjes së SHBA-së ndaj aleatëve të saj në NATO dhe BE.
Charlotte, të cilën ra dakord ta identifikoj vetëm me emrin e saj për të mbrojtur privatësinë, më tha se ka studiuar gjuhën ruse dhe e kupton që europianët duhet të bëhen më “sovranë”, sepse nuk mund të mbështeten te Presidenti amerikan Donald Trump për të mbrojtur kontinentin kundër Rusisë. Dhe ajo është e gatshme të ndihmojë.
Trump vazhdon të antagonizojë aleatët tradicionalë europianë të Shteteve të Bashkuara, duke i përqeshur siç bëri edhe në një intervistë për POLITICO këtë muaj, duke i quajtur “të dobët” dhe “grup kombesh në kalbëzim.”
Nga ana e saj, Franca dëshiron t’i tregojë se e ka gabim.
Si shumë vende të tjera europiane, Franca e sheh Rusinë si një kërcënim në rritje për kontinentin. Kështu, ajo po përgatitet të mbrohet kundër asaj që shefi i shtabit të mbrojtjes së Francës, Gjenerali Fabien Mandon, e quajti një “provë të dhunshme” nga Rusia brenda tre deri në katër viteve të ardhshme — një provë që vendi do t’i duhet ta përballojë pa shumë, nëse ka fare, ndihmë nga Uashingtoni. Për ta bërë këtë, Franca po rrit shpenzimet ushtarake, po shton prodhimin e armëve dhe po dyfishon forcat rezervë.
Nga viti i ardhshëm, Franca do të rikthejë shërbimin ushtarak vullnetar për të rinjtë, kryesisht 18- dhe 19-vjeçarë. Qëllimi është të rekrutohen 3.000 të rinj verën e ardhshme, 10.000 në vitin 2030 dhe 50.000 në vitin 2035.
Këto përpjekje mbrojtëse vijnë në një kohë kur shumica e vendeve të Europës po duhet të rishqyrtojnë pozicionin e tyre të sigurisë në mënyrën më kuptimplotë që nga fundi i Luftës së Ftohtë.
Sfida është edhe më e madhe, pasi po bëhet gjithnjë e më e qartë se ata nuk mund të mbështeten më tek Shtetet e Bashkuara si ofruesi kryesor i sigurisë. Presidentë të njëpasnjëshëm amerikanë — përfshirë Barack Obama dhe Joe Biden — kanë paralajmëruar se Uashingtoni do t’i duhet eventualisht t’i kushtojë më shumë vëmendje rajonit Indo-Paqësor në vend të Europës, por administrata Trump tashmë i ka shoqëruar ato fjalë me veprime.
Kjo po e vë Francën në qendër të vëmendjes, si fuqia e vetme bërthamore e BE-së dhe një vend me prodhues të pavarur armësh që ka paralajmëruar prej kohësh se kontinenti duhet të bëhet më autonom në fusha si teknologjia dhe mbrojtja.
Sipas Guillaume Lagane, ekspert i politikave të mbrojtjes dhe pedagog në universitetin Sciences Po, mënyra se si Franca dhe Gjermania, dy vendet më të mëdha të BE-së, përgjigjen në muajt dhe vitet e ardhshme do të përcaktojë nëse vende të tjera europiane do t’i drejtohen atyre për mbrojtjen e Europës apo do të përpiqen të ruajnë lidhje bilaterale me Uashingtonin në kurriz të unitetit të BE-së dhe NATO-s.
“Nëse Franca dhe Gjermania propozojnë opsione të besueshme, vendet europiane mund të hezitojnë, përndryshe jo,” tha ai. “Nëse vetëm garancia amerikane është e besueshme, ata do të bëjnë gjithçka që munden për ta blerë atë.”
Për të qenë një udhëheqës i besueshëm, ai shtoi, Franca mund të shqyrtojë vendosjen e avionëve të saj Rafale me aftësi bërthamore në Gjermani ose Poloni; kompensimin e boshllëqeve të kapaciteteve të lëna nga SHBA-të; dhe zëvendësimin e ushtarëve amerikanë që po largohen nga Europa me trupa franceze.
Europa do të ketë nevojë për shumë Charlottes.
Në korridoret e pushtetit në Paris, elita franceze e ka ditur gjithmonë se ky moment do të vinte.
“Ne nuk jemi as të surprizuar, as të shokuar dhe as në mohim,” më tha një zyrtar i lartë francez i mbrojtjes. “Testi ynë i parë afatshkurtër është Ukraina. Ne europianët duhet të organizohemi për ta përballuar këtë realitet dhe për t’u përshtatur pa u kapur të papërgatitur.”
Për një javë, kam biseduar me zyrtarë francezë dhe europianë në Paris dhe gjetkë për të kuptuar se si po e përthithin antagonizmin nga Uashingtoni. Në shumë raste, ramë dakord të mos i përmend emrat e tyre për t’u shprehur më lirshëm në këtë moment tensioni të lartë me SHBA-në dhe aleatët europianë.
Mosbesimi i Francës ndaj Amerikës daton që nga viti 1956, kur Presidenti amerikan Dwight Eisenhower e detyroi Francën dhe Britaninë të tërhiqeshin nga një ndërhyrje ushtarake për të rimarrë kontrollin e Kanalit të Suezit nga Egjipti, duke e lënë Parisin të ndihej i tradhtuar dhe i poshtëruar.
Që atëherë, ndryshe nga shumë vende të tjera europiane, politika e mbrojtjes së Francës është bazuar në supozimin se SHBA nuk është një aleat i besueshëm dhe se vendi perëndimor duhet të jetë në gjendje të mbrohet vetë nëse është e nevojshme. Kujtimi i incidentit të Suezit kontribuoi në vendimin e ish-presidentit Charles de Gaulle për t’u larguar nga NATO dhe për të zhvilluar programin e vet bërthamor.
Tani, kryeqytetet europiane — të cilët deri tani kanë hezituar të mendojnë për arkitekturën e sigurisë së kontinentit pa SHBA-në — po fillojnë të kuptojnë gjithnjë e më shumë se Franca mund të ketë pasur të drejtë gjatë gjithë kohës.
“Ka një lloj validimi intelektual të pozicionit francez, i cili njeh se interesat nuk përputhen gjithmonë mes aleatëve dhe se angazhimi amerikan në sigurinë europiane ishte rezultat i një përafrimi që nuk ishte i përjetshëm,” tha Élie Tenenbaum, drejtor i qendrës së studimeve të sigurisë IFRI me bazë në Paris.
Që kur Trump u rikthye në pushtet në janar, shenjat e tërheqjes së Uashingtonit nga — në mos përçmimit ndaj — Europës, kanë qenë të vështira për t’u injoruar.
Komentet fyese të Trump ndaj Europës këtë muaj erdhën vetëm pak ditë pas një Strategjie të Sigurisë Kombëtare të SHBA, e cila bëri thirrje të fshehta për ndryshim regjimësh në vendet europiane. Një version i rrjedhur i dokumentit thoshte hapur se SHBA duhet të tërheqë Austrinë, Hungarinë, Italinë dhe Poloninë larg BE-së.
Në muajt para publikimit të strategjisë, administrata Trump ka vënë në dyshim angazhimin e SHBA ndaj nenit 5 të NATO-s dhe ka njoftuar një ulje të trupave në Rumaninë në vijën e parë. Edhe më goditës, SHBA kërcënoi se do të aneksonte Grenlandën me forcë dhe po afrohet me Rusinë, përfshirë edhe në negociatat e paqes për t’i dhënë fund luftës në Ukrainë.
Më pak se një vit pas rikthimit të Trump në Shtëpinë e Bardhë, zëra me ndikim në Gjermani — një nga vendet më të lidhura me SHBA-të në Europë — nuk e shohin më Uashingtonin si aleat. Sherbimi i inteligjencës ushtarake i Danimarkës e ka klasifikuar SHBA-në si rrezik sigurie.
Në këtë kontekst, vendet më të vogla europiane presin që të mëdhatë të marrin drejtimin.
“Ne kemi nevojë që vendet e mëdha të tregojnë rrugën,” theksoi në një takim privat një zyrtar europian i mbrojtjes nga një shtet i mesëm. “Franca ka qenë konsistente në këtë prej kohësh, Gjermania është gjithashtu e rëndësishme. Gjithmonë ndihmon nëse ata japin shembull.”
Një diplomat europian me bazë në Paris e mbështeti këtë thirrje për lidership francez: “Ne kemi nevojë që Macron të marrë iniciativën në mbrojtjen europiane; kush tjetër do ta bëjë këtë nëse jo Franca?” Një tjetër zyrtar europian tha se Franca mund të bëhet një ‘qendër politike dhe ushtarake’, duke shtuar se Parisi është gati të udhëheqë së bashku me kryeqytete të tjera si Londra, Berlini, Roma dhe Varshava.
Që nga shpërthimi i luftës në Ukrainë në vitin 2022, Parisi ka zhvendosur fokusin drejt Europës dhe ka rinvestuar në NATO. Për dekada, Parisi kishte neglizhuar aleancën — duke u rikthyer në komandën e integruar ushtarake vetëm në 2009 — dhe ishte fokusuar kryesisht në zona të largëta si rajoni Sahel në Afrikë, nga i cili u detyrua të tërhiqej pas një sërë grushtesh shteti.
Tani, Franca po udhëheq një grup shumëkombësh të NATO-s në Rumani, ka shtuar praninë e saj ushtarake në Estoni dhe është në bisedime për të dërguar trupat e saj në Finlandë. Për shtetet në vijën e parë, prania e një fuqie bërthamore në territorin e tyre është një pengesë vendimtare kundër Rusisë.
Në një test të parë për aftësinë e Europës për të menduar për sigurinë e saj pa SHBA-në, Parisi — ndryshe një nga kontribuesit më të dobët të ndihmës ushtarake për Kievin — ka krijuar së bashku me Londrën një koalicion të ashtuquajtur të gatshme për të planifikuar garanci sigurie për Ukrainën pas luftës. Është një hap i rëndësishëm në planifikimin e mbrojtjes së udhëhequr nga Europa dhe lidershipi i Francës është mirëpritur në kryeqytetet europiane.
Megjithatë, shumë prej tyre ende hezitojnë të vendosin mjete ushtarake në Ukrainë pa mbështetjen amerikane.
Burimi: Politico/Përshtati Gazeta Si
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
