.png)
Gazeta Si – Kushdo që ka fëmijë në moshë shkollore do të duhet të vendosë përfundimisht se kur t’u japë një “smartphone”, ose telefon inteligjent.
Shumë familje përpiqen të presin sa më gjatë të jetë e mundur për shkak të efekteve të mundshme negative të përdorimit të telefonave inteligjentë – veçanërisht mediave sociale – në shëndetin e tyre mendor.
Në të njëjtën kohë, megjithatë, ata kanë frikë se mohimi i një telefoni inteligjent për fëmijët e tyre, veçanërisht kur bashkëmoshatarët e tyre fillojnë të marrin një (rreth klasës së katërt ose të pestë) dhe ta përdorin atë për të biseduar, mund t’i bëjë ata të ndihen të izoluar, me pasoja negative.
Për të gjetur një kompromis, ndonjëherë ata fillojnë t’u japin fëmijëve të tyre një telefon më të vjetër, një që nuk ka qasje në internet, ndoshta që në shkollën fillore (midis moshës 6 dhe 11 vjeç).
Ose, siç shpjegoi Ian Bogost, profesor i Inxhinierisë dhe Shkencave Kompjuterike në Universitetin e Uashingtonit në St. Louis (Missouri), dhe një ekspert në studimet e medias dhe lojërave, në një artikull në “The Atlantic”, ata mund t’u japin atyre një “smartwatch” ose orë inteligjente.
“Një orë inteligjente duhet të bëjë më pak dëm sesa një telefon inteligjent, – thotë ai, – ndoshta mund t’u bëjë edhe ndonjë dobi”.
Bogost nuk është i pari që e mbështet këtë teori: dhënia e një ore inteligjente fëmijëve që presin telefonin e tyre inteligjent, është një zgjidhje gjithnjë e më popullore midis prindërve të tjerë.
Ekzistojnë modele ore inteligjente të projektuara posaçërisht për fëmijë, me karakteristika të ndryshme në varësi të grupmoshës së tyre.
Në përgjithësi, ato janë pak më të mëdha, më shumëngjyrëshe dhe më të lehta për t’u përdorur, sesa ato të projektuara për të rritur: disa kanë funksione bazë, si një orë dhe pedometër dhe kushtojnë disa dhjetëra euro, ndërsa të tjerat ju lejojnë të bëni thirrje, të shkëmbeni mesazhe dhe të luani lojëra, ose edhe të vendosni detyra për të përfunduar, duke shfrytëzuar mekanizmat e gamifikimit, por nuk lejojnë akses në internet.
Meqenëse ato mbahen në kyçin e dorës, ka më pak të ngjarë të humbasin. Megjithatë, sipas Bogost, shumë orë inteligjente për fëmijë janë lodra me softuer të dobët që mbron përdoruesit nga mekanizmat potencialisht të dëmshëm të rrjeteve sociale dhe aplikacioneve të mesazheve, por funksionimi i të cilave kontrollohet ende nga prindërit (të cilët mund të vendosin me kë mund të bisedojnë dhe të monitorojnë lëvizjet e tyre nëpërmjet GPS) pa i ndihmuar vërtet fëmijët t’i qasen mjeteve digjitale në një mënyrë të informuar.
Kjo është arsyeja, pse ai thotë se zgjodhi një orë inteligjente për të rritur më të shtrenjtë për vajzën e tij 10-vjeçare, e cila i lejon asaj të bëjë telefonata, të përdorë aplikacione mesazhesh dhe email, duke e ndihmuar atë të bëhet më e vetëdijshme për atë që do të thotë të kesh një telefon inteligjent dhe të jesh vazhdimisht i lidhur.
Orët inteligjente për të rritur lejojnë dërgimin e mesazheve, por më pak lehtësisht sesa me një telefon inteligjent, kështu që ka më pak rrezik që fëmijët të kalojnë orë të tëra duke biseduar.
Bogost, tha gjithashtu se edhe pse mund të gjurmonte lëvizjet e vajzës së tij me GPS, ai shpejt e kuptoi se pothuajse kurrë nuk kishte nevojë ta bënte këtë dhe se në fakt kjo do të shkonte kundër qëllimit të tij kryesor, i cili ishte ta bënte atë më të pavarur dhe të përgjegjshme.
Bogost thotë se rezultati, sipas përvojës së tij, është se pavarësisht këtyre kufizimeve, vajza e tij ndihet pjesë e botës teknologjike që ndahet nga bashkëmoshatarët dhe të rriturit e saj, por e lirë nga ankthet që lidhen me mediat sociale, forumet e tyre të mesazheve dhe algoritmet.
Ai shton se ajo është bërë më e mirë në shkrimin e mesazheve dhe në përgjigjen e shpejtë (më parë e bënte këtë nga një iPad, por shpesh shikonte video në të, kështu që dërgimi i mesazheve ishte një bezdi për të).
Për më tepër, thotë ai, ajo është inkurajuar të komunikojë me të tjerët, përfshirë të afërmit që ndryshe nuk do t’i kontaktonte.
Sipas psikologut të njohur social amerikan, Jonathan Haidt, aftësia për të pasur internetin në majë të gishtave të saj ditë e natë, ka ndikuar në përvojat e përditshme dhe proceset zhvillimore të adoleshentëve në shumë mënyra, nga miqësitë te gjumi, nga studimi te seksualiteti.
Gjatë 15 viteve të fundit, është demonstruar se përdorimi i hershëm i telefonave inteligjentë dhe rrjeteve sociale mund të zvogëlojë përqendrimin, të kontribuojë në rritjen e ankthit dhe depresionit dhe gjithashtu të rrisë ekspozimin ndaj ngacmimit në internet dhe përmbajtjes mizogjine, ndonjëherë me pasoja shumë serioze.
Për këto arsye, Bogost beson se orët inteligjente mund të përdoren për të ndihmuar vajzat dhe djemtë të menaxhojnë gradualisht komunikimet online, në një kontekst relativisht të mbrojtur: do të ishte jorealiste, thotë ai, të mendohej se ato do të ishin në gjendje të përdornin një telefon inteligjent vetë në një mënyrë të sigurt, të shëndetshme dhe të përgjegjshme pa përdorur ndonjëherë një pajisje të ngjashme.
Aktualisht, studimet shkencore mbi këtë temë janë të kufizuara dhe nuk ka prova të mjaftueshme për të përcaktuar nëse dhënia e një ore inteligjente fëmijëve është e dëmshme apo jo, apo edhe edukative.
Ndër shqetësimet e përhapura, janë shqetësimet për privatësinë dhe sigurinë, si dhe mundësia që orët inteligjente mund t’i shpërqendrojnë fëmijët në shkollë, t’i bëjnë më të vështira ndërveprimet ballë për ballë ose t’i bëjnë fëmijët të ndihen tepër të kontrolluar nga prindërit e tyre.
Përshtati: Gazeta “Si”
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
