.png)
Të jesh anëtar i Bashkimit Europian është si martesa, një marrëdhënie binare: ose je ose nuk je.
Ndryshe nga martesa, aty duhet dhe pak romancë. Ukraina e shijoi pak në vitin 2013 kur negocioi për një marrëveshje asosacioni me bllokun, një marrëveshje që i afronte më shumë të dyja palët. Nuk ishte aspak tërheqëse.
Aq i fortë ka qenë besimi i Ukrainës se e ardhmja e saj qëndron brenda familjes europiane, sa që një mungesë shpirtërore e tillë nuk ia ftoi flakën e saj. Në vitin 2019 aspirata e saj për t'u bërë anëtare e BE-së u përfshi në kushtetutën e saj. Brenda një jave pasi Rusia pushtoi më 24 shkurt, Presidenti Volodymyr Zelensky bëri thirrje për një martesë me armë gjahu nën një procedurë pranimi "të shpejtë". Europa, në mënyrë të plotë mutatis mutandis, e ka bërë të qartë se nuk ka një gjë të tillë dhe se rregullat janë rregulla. Këto përcaktojnë që anëtarët aspirantë duhet të miratojnë dekada të dekreteve të BE-së për gjithçka, nga mënyra se si ushqimi është etiketuar deri tek mënyra se si funksionojnë bankat. Edhe kjo rezulton vetëm në anëtarësimin në BE për ato vende për të cilat klubi është angazhuar. Ukraina nuk është në mesin e tyre.
Europa duhet të heqë dorë nga format krahasimore dhe të lejojë anën e saj romantike të shkëlqejë. Por, BE-ja ka rregulla dhe këto kanë rëndësi: si do të mund të kishte zgjatur për gjashtë dekada një martesë e zotësisë franceze dhe efikasitetit gjermanik? Dhe vërtet Ukraina nuk do të përmbushë kriteret e anëtarësimit për disa vite ende. Askush nuk mendon se duhet të bëhet menjëherë anëtari i 28-të i BE-së, madje as Zelensky, ndoshta. Por Ukraina kërkon një angazhim që, nëse kryen reformat e nevojshme gjatë viteve të ardhshme, do të lejohet të bëhet anëtare e klubit. Kësaj Europa duhet t'i thotë: "Unë mundem".
Një vendim i tillë është kryesisht një për qeveritë kombëtare, të 27 prej të cilave duhet të bien dakord për çështjet që kanë të bëjnë me zgjerimin. Shumë duan të paktën t'i japin Ukrainës një "perspektivë europiane”. Shtetet e Europës Lindore dëshirojnë që ajo të konsiderohet zyrtarisht si kandidate për anëtarësim, një hap më tej në procesin kompleks të anëtarësimit. Ngurrimi nga kohët e vjetra si Holanda dhe Danimarka, si dhe mbështetja e vakët franceze, nënkuptojnë se deri më tani BE-ja po pranon vetëm "të mbështesë Ukrainën në ndjekjen e rrugës së saj europiane", që është zhargon diplomatik për asgjë. Komisionit Europian i është kërkuar të përgatisë një raport, një taktikë pezullimi e provuar me kohë.
Fatkeqësia e Ukrainës, përtej ndarjes së një kufiri me Vladimir Putin, është se e risolli në vëmendje kërkesën për anëtarësim në një moment jo të mirë të zgjerimit të territoreve. Asnjë anëtar i ri nuk është futur në BE që nga Kroacia në 2013-n. Një mori aplikimesh nga vendet e Ballkanit Perëndimor janë ngrirë. Kjo sepse njësoj si qeveritë e Polonisë dhe Hungarisë që nuk fuqizuan ligjin kundrejt korrupsionit. Diplomatë nga vendet e BE-së thonë se ata do ta kishin më të lehtë të divorconin një anëtar të tanishëm se sa të celebronin një të ri.
Ukraina është ndryshe. Të qenit pjesë e BE-së është një moment historik për çdo shtet. Por do të ishte një presion i shtuar. Putin, i dëshpëruar për të ndaluar rrëshqitjen e Ukrainës nga sfera e ndikimit rus, prishi nënshkrimin e kësaj marrëveshjeje asociimi në vitin 2013.
Në Kiev nisën protestat me flamujt e BE-së. Dhjetëra u plagosën dhe u vranë para se një president i mbështetur nga Rusia të arrinte aty. Marrëveshja me BE-në u ratifikua në 2014-n. Atëherë Rusia kishte aneksuar Krimenë dhe kishte pushtuar Ukrainën lindore, një prelud i luftës momentale.
Amor vincit omnia (Dashuria fiton)
Janë bërë disa argumente kundër dhënies së garancive për anëtarësimin e ardhshëm në BE të Ukrainës. Emmanuel Macron i Francës thotë se vështirë se mund të hapen bisedimet për pranimin me një vend në luftë. Kjo është përtej çështjes, pasi ajo që Ukraina dëshiron me të vërtetë është një premtim që pasi të pushojnë armiqësitë, ajo mund të fillojë të kapërcejë kushtet e kërkuara– një proces që mori dhjetë vjet për Kroacinë dhe do të merrte më shumë kohë që një vend që ka nevojë për rindërtim nga zero.
Mark Rutte, kryeministri holandez, argumenton se mënyrat e menjëhershme për të ndihmuar Ukrainën, si furnizimi i saj me armë ose vendosja e sanksioneve ndaj Rusisë, kanë më shumë rëndësi sesa aspiratat afatgjata. Megjithatë, siç thekson Benjamin Tallis i Shkollës Hertie në Berlin, çështja e anëtarësimit në BE është mjaft e rëndësishme që Zelensky, një njeri me shumë gjëra që po i ndodhin, të vazhdojë ta sjellë atë.
Disa argumentojnë se çdo sinjal se Ukraina do të anëtarësohet një ditë në BE mund të provokojë Rusinë. Për të bërë atë që nuk po bën tashmë, saktë? Të tjerë thonë se kjo do të ndërlikonte bisedimet e paqes. Përsëri, Zelensky ndoshta e di më së miri kur bëhet fjalë për interesin kombëtar të Ukrainës. A nuk ka një mekanizëm mbrojtës kolektiv në BE që do të lidhë shtetet anëtare ekzistuese me Ukrainën? Në të vërtetë, kjo ka pak peshë. “Thyerja” e rregullave dhe dhënia e një statusi Ukrainës që vendet e tjera kanë fituar me vite të tëra reformash do të rrëzonte pendët e Ballkanit. Kjo është e vërtetë, por e menaxhueshme.
Shumë do të duhej që Ukraina të anëtarësohej në BE . Ajo duhet të shmangë Rusinë, të gjejë një paqe të qëndrueshme dhe më pas të përmirësojë atë. Nëse e zgjidh të gjithë këtë, lënia e një Ukraine me mendje europiane në klub nuk do të ishte një favor për Kievin, siç duket të mendojnë disa shtete anëtare më të mbytura, por një ndihmë gjithashtu për BE-në. Siç janë gjërat, liderët europianë po mendojnë me kokën e tyre, siç e kanë zakon të bëjnë burokratët. Por një bashkim, çdo bashkim, është gjithashtu një ndjenjë e zemrës.
Burimi: The Economist/ Gazeta “Si”
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
