Pse gratë iraniane po djegin hixhabet e tyre

Nga "The Economist"-Nga fshatrat e largëta deri në shkallët e Universitetit të Teheranit në kryeqytetin e Iranit, gratë janë në krye të burrave. Ato janë në ballë të protestave dhe po mbledhin turmat duke djegur hixhabet e tyre të detyrueshme (shamitë e kokës), duke prerë flokët dhe duke kërcyer në publik. Shkaku i menjëhershëm i tyre është Mahsa Amini, një studente 22-vjeçare, e cila vdiq më 16 shtator pasi policia e moralit e rrahu, me sa duket për të mbajtur një hixhab të gjerë. Por ankesat e tyre janë ushquher për katër dekada kufizime fetare që kanë rënë më së shumti mbi gratë. Pas një jave të shtëna me armë dhe vrasje, protestat e tyre po përhapen.

Kufizimet sociale , janë një valë masash të reja për të mbështetur Republikën Islamike. Udhëheqësi Suprem tetëvjeçar, Ayatollah Ali Khamenei në vitet e fundit, spastroi regjimin e tij nga reformatorët dhe konsolidoi të gjitha degët e qeverisë nën tutelën e të besuarvesi Ebrahim Raisi, presidenti i tij i linjës së ashpër.

Në përpjekje për të forcuar kontrollin, zoti Raisi nxori një dekret për "hixhabin dhe dëlirësinë" që ka trimëruar skuadrat e moralit. Këta kanë hequr posterat e grave të pambuluara në kafene dhe kanë urdhëruar pronarët të zëvendësojnë këngët me muzikë instrumentale. Sipas një grupi të të drejtave të njeriut, burrat e këtyre skuadrave, të veshur me të zeza dhe të armatosur me shkopinj, kanë vendosur qindra gra në qendrat e moralit për "riedukim".

Beteja mbi moralin është bërë më teknologjike që nga revolucioni i vitit 1979, kur banditët islamikë bërtisnin "ya rusari ya tusari" ("mbulo ose vuaj"). Këto ditë autoritetet po planifikojnë të përdorin softuerin e njohjes së fytyrës për të zbuluar personat e veshur me nënveshje në metro dhe një ikonë u shtua së fundmi në aplikacionin e taksive, Snapp!, për të raportuar pasagjeret femra që janë të veshura në mënyrë jo të duhur. (Gratë rebele kanë aplikacionin e tyre, Gershad, për të raportuar dhe gjurmuar vendndodhjen e skuadrave të moralit.)

Nga frika e reprezaljeve, disa protestues po fshijnë profilet e tyre në mediat sociale. Të tjerët po bëhen të dhunshëm. Mediat shtetërore kanë raportuar për një sërë linçimesh të klerikëve. Tetë besimtarë u goditën me thikë më 17 shtator në një xhami në qytetin jugor të Shirazit.

Regjimi është tronditur, jo vetëm nga protestat antifetare, por edhe nga perspektiva e trazirave ekonomike. Që nga viti 2012, PBB-ja për kokë ka rënë nga më shumë se 8,000 dollarë në nën 3,000 dollarë. Edhe pse të ardhurat bien, çmimet po rriten. Regjimi fajëson sanksionet amerikane për vuajtjet ekonomike, por politikat e zotit Raisi po e përkeqësojnë kolapsin. Ai ka forcuar kufizimet në internet. Kontrollet mund ta bëjnë më të vështirë për njerëzit marrjen e lajmeve, por ato po mbytin gjithashtu bizneset. Megjithatë, qeveria nuk tregon shenja të tërheqjes. Një ish-separatist mendon se i duhen vetëm gjysmë milioni besnikë për të kontrolluar 84 milionë banorët e Iranit. "Ata kanë mësuar nga rënia e Shahut të marrin një qëndrim fyes pavarësisht se çfarë," thotë Yaser Mirdamadi, një klerik i mërguar dhe i afërm i Udhëheqësit Suprem. Shumë presin që pas disa ditësh të tjera vrasjeje, një perde frike do të bjerë përsëri mbi Iran. Siç thotë një baba në Teheran: "Prindërit do t'i mbështjellin vajzat e tyre përpara se t’i lënë jashtë të dalin"

Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.