Një shpjegim pse kemi stuhi të vazhdueshme

Veprimtaria njerëzore ka ndikuar në jetën e oqeaneve, duke shkaktuar mot ekstrem dhe përshpejtim të ndryshimeve klimaterike. Shpeshherë mund të keni dëgjuar frazën “ajri ngrohet” dhe në të vërtetë kur ndodh kondensimi i ajrit ndryshimi i dendësisë së ajrit është një proces që shkencëtarët i referohen shpesh si një gjendje shumë të rëndësishme. E njëjta gjë ndodh edhe me oqeanet, uji i ngrohtë është më pak i dendur se ujërat e ftohtë. Në oqeane, uji ka tendencë të shtresëzohet me ujë më të ngrohtë në sipërfaqe dhe më të ftohtë në thellësi. Shkencëtarët i referohen kësaj si një gjendje e qëndrueshme e oqeaneve. Ndonjëherë ujërat nuk janë të qëndrueshme. Për shembull, ujërat e sipërme të oqeanit papritmas mund të bëhen më të rënda. Kjo bën që uji të bjerë nga sipërfaqja drejt fundit të oqeanit. Ujërat afër fundit të oqeanit ngrihen më pas në sipërfaqen ku ndodh përzierja. Jo vetëm që uji lëviz lart e poshtë në oqean, por rrymat rrjedhin në të gjithë botën gjithashtu horizontalisht. Lëvizjet lart dhe poshtë janë të zakonshme në Atlantikun e Veriut, Paqësorin verior dhe në oqeanet Indiane dhe Jugore. Rezulton se këto rryma uji kanë efekte të mëdha në të gjithë oqeanin, si dhe motin.

Si do të bëhej papritmas më i rëndë uji i oqeanit afër sipërfaqes? Ka të bëjë me kripëzimin e ujit. Sa më i kripur të jetë uji, aq më i dendur është. Ujërat e freskëta janë më pak të dendura. Kur uji i ngrohtë formon nivelin e sipërm të oqeanit, avullimi i ujit të lëngshëm në ajër largon molekulat e ujit dhe rrit kripësinë e ujit, gjë që më pas bën që uji të bjerë dhe të ndodhë përzierja. Pra, përzierja ndikohet nga temperatura dhe kripësia.
Një studim i ri i botuar në revistën “Nature Climate Change”, përdori teknika të reja për të analizuar ujërat e oqeanit duke përdorur një koleksion të madh të të dhënave nga e gjithë bota. Dokumenti tregon se shtresimi i oqeaneve, ujëra më pak të dendura nën ujëra më të dendur po rritet. Me fjalë të tjera, oqeanet janë bërë më të qëndrueshëm, me më pak lëvizje "lart e poshtë".
Ekipi ka treguar se qëndrueshmëria e oqeaneve është rritur me 5.36% në 6,310 metra të sipërm (20,700 ft) të oqeaneve gjatë 50 deri 60 viteve të fundit. Dokumenti ynë tregon disa nga qëndrueshmëria e rritur e oqeaneve është për shkak të një sipërfaqeje më të ngrohtë të oqeanit për shkak të gazrave serë dhe ngrohjes globale të shkaktuar nga njerëzit.

Por pse duhet të na interesojë?

Kjo është pyetja e madhe. A ka rëndësi një oqean më i qëndrueshëm për njerëzit?
Po dhe ne do t’i ndiejmë efektet. Së pari, kur ujërat e ngrohtë ulen në sipërfaqen e oqeanit, ato ndikojnë në mot, veçanërisht tajfunet dhe uraganet. Në fakt, uji i ngrohtë sipërfaqësor i oqeanit nxit këto stuhi të mëdha.
Një oqean më i ngrohtë, pra, është më pak i aftë të thithë dyoksidin e karbonit nga atmosfera. Si pasojë, më shumë dioksid karboni që emetojmë do të mbetet në atmosferë, gjë që do të çojë në më shumë ngrohje. Përveç kësaj, një oqean më i qëndrueshëm është më pak efikas në lëvizjen e lëndëve ushqyeshme nëpër ujërat e tij. Kjo do të thotë që kafshët që kërkojnë rrjedhën e ujërave të pasura me lëndë ushqyese mund të jenë në rrezik.
Ekziston një rrezik përfundimtar, i lidhur me implikime më të rënda në të ardhmen. Oqeanet më të qëndrueshëm do të thotë që ne presim që Toka të ngrohet më shpejt, në të ardhmen për shkak të përzierjes së dobësuar që depërton deri në oqeane të thella dhe aftësisë më të ulët të oqeanit për të thithur dyoksid karboni. Në një kthesë të tmerrshme të fatit, ngrohja që kemi shkaktuar në të kaluarën ka rezultuar në një oqean më të qëndrueshëm dhe kjo do të rrisë ngrohjen në të ardhmen një “feedback” që vazhdon të bëhet më i fortë.
Lajmi i mirë është se ne e dimë pse klima po ndryshon dhe ne e dimë se si oqeanet po përgjigjen. Ne mund të bëjmë diçka për këtë problem dhe kemi aftësinë për të ngadalësuar ndryshimin e klimës. Sipas studimit njerëzve iu mungon vetëm vullneti dhe lidershipi. Por nëse 2020 na ka treguar ndonjë gjë, ajo ka zbuluar se njerëzit mund të ndryshojnë dhe të përshtaten shpejt me situatat.
Burimi: The Guardian. Përktheu:Gazeta “Si”

Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.