Ndotja nanoplastike gjendet për herë të parë në të dy polet e Tokës

Ndotja nanoplastike është zbuluar për herë të parë në rajonet polare, duke treguar se grimcat e vogla tani janë të përhapura në mbarë botën.

Nanogrimcat janë më të vogla dhe më toksike se mikroplastika, të cilat tashmë janë gjetur në të gjithë globin, por ndikimi i të dyjave në shëndetin e njerëzve është i panjohur.

Analiza e një bërthame në Grenlandë tregoi se ndotja nanoplastike ka ndotur rajonin e largët për të paktën 50 vjet. Studiuesit u befasuan gjithashtu kur zbuluan se një e katërta e grimcave ishin nga gomat e automjeteve.

Nanogrimcat janë shumë të lehta dhe mendohet se fryhen në Grenlandë nga erërat nga qytetet e Amerikës së Veriut dhe Azisë. Nanoplastika e gjetur në akullin e detit në McMurdo Sound në Antarktidë ka të ngjarë të jetë transportuar nga rrymat e oqeanit në kontinentin e largët.

Plastika është pjesë e ndotjes kimike që përshkon planetin, i cili ka kaluar kufirin e sigurt për njerëzimin, raportuan shkencëtarët. Ndotja plastike është gjetur nga maja e malit Everest deri në thellësitë e oqeaneve. Njerëzit dihet se hanë dhe marrin frymë pa dashje mikroplastikë dhe një tjetër studim i fundit zbuloi se grimcat shkaktojnë dëme në qelizat njerëzore.

Dušan Materić, në Universitetin e Utrecht-it në Holandë dhe i cili udhëhoqi kërkimin e ri, tha: “Ne zbuluam nanoplastikë në skajet e largëta të Tokës, si në rajonet polare jugore ashtu edhe ato veriore. Nanoplastikët janë shumë toksikologjikisht aktive në krahasim me, për shembull, mikroplastikët, dhe kjo është arsyeja pse kjo është shumë e rëndësishme”.

Bërthama e akullit të Grenlandës ishte 14 metra e thellë, duke përfaqësuar shtresa të reshjeve të dëborës që datojnë që nga viti 1965. “Befasia për mua nuk ishte se ne zbuluam nanoplastikë atje, por që e zbuluam atë deri në bërthamë”, tha Materić. "Pra, megjithëse nanoplastika konsiderohet si një ndotës i ri, në fakt ka qenë atje për dekada".

Mikroplastika ishte gjetur më parë në akullin e Arktikut, por ekipit të Materić-it iu desh të zhvillonte metoda të reja zbulimi për të analizuar nanogrimcat shumë më të vogla. Puna e mëparshme kishte sugjeruar gjithashtu se pluhuri i konsumuar nga gomat ka të ngjarë të jetë një burim kryesor i mikroplastikës së oqeanit dhe hulumtimi i ri ofron prova të botës reale.

Studimi i ri, i botuar në revistën Environmental Research, gjeti 13 nanogramë nanoplastikë për mililitër akulli të shkrirë në Grenlandë, por katër herë më shumë në akullin e Antarktidës. Kjo është ndoshta sepse procesi i formimit të akullit të detit përqendron grimcat.

Në Grenlandë, gjysma e nanoplastikës ishte polietileni (PE), i përdorur në qese plastike dhe ambalazhe për një përdorim. Një e katërta ishin grimca gomash dhe një e pesta ishin tereftalat polietileni (PET), i cili përdoret në shishe pijesh dhe veshje.

Gjysma e nanoplastikës në akullin e Antarktidës ishin gjithashtu PE, por polipropileni ishte më i zakonshmi i radhës, i përdorur për kontejnerë dhe tubacione ushqimore. Asnjë grimcë gomash nuk u gjet në Antarktidë, e cila është më e largët nga zonat e populluara. Studiuesit morën mostra vetëm nga qendrat e bërthamave të akullit për të shmangur kontaminimin dhe testuan sistemin e tyre me mostra kontrolli të ujit të pastër.

“Nanoplastika ka treguar efekte të ndryshme negative mbi organizmat. Ekspozimi i njeriut ndaj nanoplastikës mund të rezultojë në citotoksicitet dhe inflamacion”, thanë studiuesit.

“Gjëja më e rëndësishme si studiues është të matësh saktë ndotjen dhe më pas të vlerësosh situatën”, tha Materiq. “Jemi në një fazë shumë të hershme për të nxjerrë përfundime. Por duket se kudo që kemi analizuar është një problem shumë i madh. Sa i madh? Nuk e dimë ende”.

Hulumtimet kanë filluar të kryhen mbi ndikimin e ndotjes plastike në shëndet dhe Doktor Fay Couceiro drejton një grup të ri mikroplastikësh në Universitetin e Portsmouth, Mbretëri e Bashkuar. Një nga projektet e tij të para do të hetojë praninë e mikroplastikës në mushkëri të pacientëve me sëmundje pulmonare obstruktive kronike (COPD) dhe astmë.

Hulumtimi i fundit sugjeroi se njerëzit mund të marrin 2000-7000 mikroplastikë në ditë me anë të frymëmarrjes në shtëpitë e tyre. Profesor Anoop Jivan Chauhan, një specialist i frymëmarrjes thotë se këto të dhëna janë me të vërtetë mjaft tronditëse. Potencialisht ne secili thithim ose gëlltisim deri në 1.8 milion mikroplastikë çdo vit dhe është e vështirë të imagjinohet se ato nuk po bëjnë dëme të pakthyeshme.

Burimi: The Guardian. Përshtati: Gazeta “Si”

Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.