.png)
Samiti i Poznanit këtë vit, në edicionin e gjashtë të Procesit të Berlinit të nisur më 2014-ën, që në fokus ka "lidhshmërinë", ose lehtësimin e mundësive që qytetarët e rajonit të lidhen më mirë me njëri tjetrin edhe këtë vit dha fonde për projekte të ndryshme në vendet e Ballkanit Perëndimor, raporton Gazeta “Si”. Këto fonde shkojnë për të përmirësuar infrastrukturën, por edhe për të krijuar partneritet mes njerëzve, sidomos të rinjve dhe bizneseve.
Për ta mbështetur këtë proces, Komisioni ka propozuar që të shtohen me 13 përqind fondet ndihmëse që parapërgatisin anëtarësimin që në gjuhën e burokracisë së Brukselit, quhen IPA III. Por axhenda e Lidhshmërisë përfshin edhe lidhjet dhe këmbimet ekonomike me BE-në. Fokusi i punës në pesë vitet e ardhshme pritet të jetë ekologjia, krahas digjitalizimit.
Nga 180 milionë euro që u shpërndanë për vendet e rajonit, shumat kryesore të kësaj pakete i morën Bosnja dhe Maqedonia e Veriut.
Kjo e fundit shpuri në shtëpi për projekte konkrete 43 milionë Euro, teksa në të 6 samitet e procesit ka shpënë rreth 250 milionë Euro. Edhe Kosova nga kjo paketë këtë vit përfitoi 27 milion euro.
Shqipëria për të gjashtën herë radhazi u kthye duarbosh nga samiti i Procesit të Berlinit pa ndonjë projekt konkret mbi të cilin mund të investohej.
Me sa duket privatizmi i gjithë Shqipërisë përmes PPP-ve, nuk ka lënë hapësira për kreativitet në zhvillimin e projekteve të tjera që mund të financohen nga BE për të ndërlidhur vendin tonë me vendet e tjera të Ballkanit Perëndimor dhe vendet e Europës.
Për komisionerin e zgjerimit Johannes Hahn, Maqedonia e Veriut e cila është fituesja e Samitit, dha një shembull të madh për të gjithë rajonin.
Çfarë ndodhi në Ponzan
Në Samitin e Poznań mbi Ballkanin Perëndimor, BE konfirmoi angazhimin e saj për të forcuar bashkëpunimin me rajonin me një sërë masash konkrete duke u fokusuar në pesë fusha kyçe: transportin dhe energjinë, dixhitalin, ekonominë, sigurinë dhe marrëdhëniet e fqinjësisë së mirë.
Kryetarët e Qeverive, Ministrat e Jashtëm, Ministrat e Ekonomisë dhe ata të Brendshëm të Ballkanit Perëndimor, së bashku me homologët e tyre nga disa vende anëtare të BE dhe përfaqësues të nivelit të lartë të BE, u takuan gjatë dy ditëve në Poznań për të forcuar bashkëpunimin rajonal midis partnerëve të Ballkanit Perëndimor, si dhe mes rajonit dhe BE-së, dhe për të avancuar më tej procesin e integrimit europian të Ballkanit Perëndimor.
Përfaqësuesi të Lartë të Bashkimit për Punët e Jashtme dhe Politikën e Sigurinë.
Zëvendëspresidentja Federica Mogherini tha: “Angazhimi ynë me Ballkanin Perëndimor është një prioritet. Sot, të gjashtë partnerët në Ballkanin Perëndimor janë më pranë Bashkimit Europian në krahasim me fillimin e procesit pothuajse 5 vjet më pare. Perspektiva europiane mbetet timoni për ndryshimet në rajon. Bashkëpunimi rajonal, marrëdhëniet e fqinjësisë së mirë dhe pajtimi janë thelbësore duke nxitur integrimin në BE të Ballkanit Perëndimor. “ – ëshët shprehur Johannes Hahn, Komisioneri për Politikat Europiane të Fqinjësisë dhe Zgjerimin duke shtuar “Ne po e përforcojmë punën tonë në drejtim të moderrnizimit infrastrukturor, digjitalizimit, mjedisin dhe ekonominë cirkulare. Programet e BE do të sjellin përfitime të prekshme për njerëzit në Ballkanin Perëndimor dhe janë një tjetër moment i rëndësishëm në lidhjet tona edhe më të ngushta me Rajonin.”
Violeta Bulc, Komisionere për Transportin u shpreh: “Jam shumë e lumtur për implementimin e disa projekteve rajonale përmes të cilëve do të përmirësohet siguria rrugore dhe efikasiteti i hekurudhave, do të reduktohet koha e udhëtimit dhe kostot e transportit dhe do të hiqen pengesat e trafikut. Lidhje më e mirë do të thotë të mbështesim jetën e përditshme të njerëzve në rajon dhe t'i afrohemi më pranë BE-së".
Forcimi i lidhjes së transportit dhe energjisë në rajon dhe me BE
Në fushat e transportit dhe energjisë, Komisioni parashtroi një Paketë të Re për Lidhje me vlerë 180 milionë euro. Grantet për tetë projekte të reja të transportit dhe energjisë (rruga, hekurudha, infrastruktura e transmetimit të energjisë) do të kontribuojnë në qëllimet e Axhendës së Lidhshmërisë dhe pritet të shfrytëzojnë investimet deri në 728 milionë euro. Projektet do të mbështesin modernizimin e një stacioni kufitar të përbashkët hekurudhor, instalimin e pajisjeve të sinjalizimit dhe telekomunikacionit në më shumë se 100 km hekurudha, ndërtimin dhe përmirësimin e mbi 30 km autostradave dhe mbi 100 km linjat e transmetimit të energjisë elektrike dhe ndërtimin e 68 km të tubacionit të gazit interkonektiv.
Grante me vlerë 15 milionë euro për të përmirësuar sigurinë në rrugë dhe funksionimin e pikave të kalimit kufitar në rajon. Grantet synojnë përmirësimin e kushteve të rrugës në seksionet me shkallë të lartë të aksidenteve, ndërsa përmirësimet në pikat e kalimit kufitar do të rezultojnë me kursime kohore për qytetarët dhe automjetet e rënda të rënda.
Një Plan Veprimi për zbatimin e strategjisë hekurudhore rajonale e cila synon të rrisë lidhjen brenda rajonit dhe me BE-në dhe të rrisë konkurrencën e sektorit hekurudhor nëpërmjet operacioneve më të besueshme, me kosto efektive dhe më të sigurta.
Nxitja e transformimit digjital të rajonit
Për të mbështetur tranzicionin e rajonit në një ekonomi dixhitale dhe për të sjellë përfitimet nga transformimi digjital, si rritja më e shpejtë ekonomike, më shumë vende pune dhe shërbime më të mira, Liderët përshëndetën hyrjen në fuqi të Marrëveshjes Rajonale për Roaming më 1 korrik 2019. Marrëveshja është një arritje e rëndësishme e Axhendës Dixhitale për Ballkanin Perëndimor dhe një shembull kryesor i përfitimeve të bashkëpunimit rajonal. Konsumatorët do të shohin një ulje thelbësore të tarifave të tyre në roaming brenda rajonit, me thirrjet deri në tetë herë më të lira dhe shpenzimet për internet.
Në fushën e lidhjes me brez të gjerë, një element thelbësor për ekonominë digjitale të rajonit, Komisioni njoftoi grante të reja prej 1.65 milion euro për tri projekte për të mbështetur zhvillimin e rrjeteve kombëtare broadband dhe për të përmirësuar lidhjen digjitale në Shqipëri, Mal të Zi dhe Maqedoni Veriore.
Procesi i Berlinit filloi në Berlin në 2014 me Konferencën e Shteteve të Ballkanit Perëndimor, pasuar nga Samiti i Vjenës i vitit 2015, Samiti i Parisit 2016 dhe Samiti i Triestes 2017. Konferenca e fundit u mbajt në korrik 2018 në Londër.
Vështrimi kritik
Ky ishte takimi i pestë i nivelit të lartë të këtij lloji dhe ndoshta edhe i fundit për momentin, që do të pasohet nga një periudhë reflektimi dhe vlerësimi mbi arritjet e saj, si dhe në adresimin potencial të kritikave të ngritura në përfshirjen e saj të kufizuar vendet pjesëmarrëse të BE.
Në vitet e para të ekzistencës së tij, përpara një Bashkimi Europian të çliruar dhe interesave të kundërta midis disa shteteve anëtare sa i përket politikës së zgjerimit, procesi i Berlinit arriti të gjeneronte një moment pozitiv dhe të mundësonte një komunikim të drejtpërdrejtë të humbur mes udhëheqësve të rajonit se si të materializohen kolektivisht fushat e politikave konkrete në fushën e bashkëpunimit rajonal. Numri i kufizuar i vendeve pjesëmarrëse dhe përqendrimi konkret në zonat e paracaktuara lejojnë arritjen e disa rezultateve konkrete siç është miratimi i një liste të projekteve investuese në transport dhe energji etj.
Megjithatë, me kalimin e kohës, procesi duket se ka humbur në një farë mënyre pamjen e tij dhe ka qenë i favorshëm për zgjedhje alternative, në vend që të vazhdojë me kursin e shënuar. Në këtë kuptim, zgjedhja e mbajtjes së samitit 2018 në Britani të Madhe apo të këtij viti në Poloni nuk duket të jetë zgjidhja më e mirë. Së pari, për shkak të qasjes së çuditshme të ndjekur nga shteti drejtues i Procesit të Berlinit, për të përfshirë vendet e reja pjesëmarrëse në proces pa ndonjë kriter të qartë, e më tej prioritetet kombëtare të këtyre vendeve. Pastaj, ekziston një zgjerim i fushatave të politikave të përfshira në axhendën e Procesit të Berlinit, të cilat jo gjithmonë ndjekin në mënyrë koherente dhe konsekuente punën e bërë nga vendi i mëparshëm pritës i takimit vjetor. Çdo vend pritës përpiqet të tregojë veçoritë e veta, pa i dhënë prioritet shpesh nevojës për rajonin e Ballkanit Perëndimor dhe nevojën për të përfituar nga ajo që tashmë është bërë.
Samiti i Poznanit në vetvete aktualisht është përgatitur në një klimë pasigurie, në të dy anët e Europës. Si Bashkimi Europian ashtu edhe vendet udhëheqëse të Procesit të Berlinit duhet të merren së pari me çështjet e tyre të brendshme dhe me tendencat populiste. Ajo që nuk luan në favor të Polonisë është reduktimi i përgjithshëm i pritjeve në bazë të përvojave të samiteve të kaluara dhe zgjedhjeve të Parlamentit Europian. Nga ana e tyre, qeveritë e Ballkanit Perëndimor nuk janë përpjekur aq sa të materializojnë në mënyrë efektive angazhimet e ndërmarra në kuadrin e Procesit të Berlinit. Sot rajoni pasqyron tiparet e rezistencës së përgjithshme ndaj proceseve të reformave demokratike, mungesës së besimit të qytetarëve dhe prirjeve joliberale.
Në kuadër të Samitit të Poznanit, Polonia ka shprehur gatishmërinë e saj për të ofruar mbështetje politike dhe teknike në mënyrë që të përmirësojë proceset e reformave të BE në Ballkan, edhe pse në nivel vendor ende ballafaqohet me çështje në lidhje me sundimin e ligjit. Ky fakt vë në pikëpyetje arkitekturën e përgjithshme të procesit të zgjerimit, pasi fuqia transformuese e Bashkimit mund të jetë një proces i kthyeshëm edhe nëse një vend është një shtet anëtar.
Për momentin, është e paqartë nëse dhe si do të zhvillohet Procesi i Berlinit pas Samitit në Poznan. Por është akoma më pak e qartë se deri në çfarë mase ky samit mund të shërbejë si një shtytje përpara në afatin e dytë të procesit të Berlinit, pasi që në gjendjen aktuale, angazhimet e ndërmarra janë ende në gjendjen e tanishme.
Ajo që Polonia dhe përvoja e Grupit të Vishegradit në përgjithësi mund t'i ofrojnë kuadrit të Procesit të Berlinit dhe veçanërisht Ballkanit Perëndimor, është një praktikë e ngulitur e bashkëpunimit midis organizatave të shoqërisë civile, si dhe njohuritë e tyre për pajtimin dhe identitetin rajonal. Në këtë drejtim, ata kanë një rekord të provuar që definitivisht mund të shërbejë si një shembull. Ajo që Ballkani Perëndimor mund të mësojë përfundimisht nga vendet e Vishegradit në përgjithësi është pikërisht krijimi i një dialogu të strukturuar pragmatik dhe sistematik në mënyrë që të trajtojë çështjet me interes rajonal dhe të kontribuojë në mënyrë progresive në ngritjen e besimit reciprok.
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
