.png)
Nga Gazeta Si- Çrregullimi depresiv mund të konsiderohet si një nga gjendjet psikopatologjike më të shpeshta në moshën e zhvillimit.
Psikiatrit thonë se është e vështirë të imagjinohet se një fëmijë mund të jetë në depresion, megjithatë depresioni i fëmijërisë është një çrregullim që po rritet me shpejtësi.
Sipas tyre, ndryshe nga të rriturit që kanë aftësinë për të shprehur shqetësimin e tyre, fëmijët nuk kanë ende një aftësi të mirë për të folur dhe për të komunikuar shqetësimin dhe vuajtjen e tyre, e cila për rrjedhojë shprehet përmes sjelljes së tyre.
“Ajo që e bën të vështirë diagnozën në fëmijëri është gama e gjerë e sjelljeve të pranishme. Në fakt, te fëmijët çrregullimi mund të shfaqet përmes sjelljes agresive, tërheqjes sociale, ndërvarësisë nga një ose më shumë figurave të të rriturve, mungesës së besimit në aftësitë e veta dhe një rënie të pajustifikuar dhe të papritur të performancës në shkollë”, thonë psikiatrit.
Për më tepër, shumë shpesh fëmija vë në veprim sjellje që nuk janë veçse tipike për depresionin, pikërisht për të “mbrojtur” veten prej tij: në këtë rast, identifikimi i saktë bëhet më i ndërlikuar dhe për pasojë mund të ketë vonesa në marrjen e përgjegjësisë.
Në dekadat e fundit, incidenca e depresionit në fëmijëri është rritur dhe mosha e shfaqjes është ulur. Organizata Botërore e Shëndetësisë raporton për 0,3-1% raste që i përkasin grupmoshës parashkollore (0-6 vjeç); 0,4-2,5% në moshën shkollore (6-11 vjeç); 4-8,3% në adoleshencë (12-18 vjeç).
Ndërkohë, shpërndarja gjinore është e paqartë. Disa studime tregojnë se ka simptoma që janë më të përshtatshme për të shprehur depresionin tek meshkujt dhe vajzat. Vajzat priren të shfaqin më shumë aspekte të frenimit (të menduarit negativ për aspektet negative të jetës), ndërsa tek meshkujt ka një tendencë më të madhe për izolim, vështirësi shkollore, nervozizëm me sjellje kundërshtare dhe vështirësi në vendosjen e kontakteve.
Modeli kognitiv i sjelljes së depresionit të fëmijërisë
Në modelin kognitiv-sjellës të depresionit të fëmijërisë, simptomat e fëmijëve në depresion mund të grupohen në 4 kategori:
-Simptomat emocionale: humor disforik (trishtim, nervozizëm, zemërim); anhedonia (paaftësia për të përjetuar kënaqësi në situata të këndshme); humbja e gëzimit; keqardhje për veten; prirje për të qarë.
-Simptomat njohëse: vetëvlerësim negativ; ndjenja e fajit; vështirësi në përqendrim; mendimet e vdekjes.
-Simptomat motivuese: tërheqja sociale; përkeqësimi i performancës shkollore; idetë dhe sjelljet vetëvrasëse.
-Simptomat neurovegjetative: lodhje e lehtë; humbje e oreksit dhe humbje peshe; dhimbje dhe keqtrajtim i përgjithshëm; çrregullime të gjumit; vonesa psikomotore ose agjitacion.
Shkaqet e depresionit të fëmijërisë
Etiologjia e çrregullimeve depresive tek fëmijët dhe adoleshentët duket të jetë multifaktoriale, duke përfshirë faktorët gjenetikë dhe mjedisorë (të lidhur me kontekstin socio-relativ të përkatësisë). Në veçanti, ndër shkaqet gjejmë:
-Çrregullime neuroendokrine: mosfunksionime në nivelin hipotalamo-hipofizë të sistemeve rregullatore noradrenergjike dhe serotonergjike, të implikuara në rregullimin e humorit, por edhe në shumë funksione jetësore të individit (oreksi, gjumë, vigjilencë, kujtesë, vëmendje, motivim).
-Situata joadekuate familjare dhe/ose shkollore: prania e konflikteve, abuzimit, refuzimit brenda familjes dhe/ose kontekstit shkollor mund të përcaktojë fillimin e gjendjeve depresive;
-Prania e ngjarjeve stresuese: ndarjet dhe divorcet e prindërve, sëmundjet, hallet, shtrimet e gjata në spital të fëmijës janë të gjitha ngjarje që favorizojnë zhvillimin e gjendjeve depresive.
Një nga korrelacionet më të studiuara është sigurisht depresioni i nënës: studime të shumta tregojnë se gjendja emocionale e nënës në vitet e para të jetës së fëmijës mund të ndikojë negativisht në zhvillimin e fëmijës.
Megjithëse një lidhje lineare shkakësore midis depresionit të nënës dhe rrezikut psikopatologjik të fëmijës nuk është gjetur ende, dy mekanizma kryesorë ndërveprues janë studiuar:
I pari i referohet rolit që luajnë proceset imituese të fëmijës në lidhje me gjendjet afektive të nënës; procesi i dytë ka të bëjë me mungesën e përshtatjes emocionale: një nënë që nuk është e disponueshme për t’iu përgjigjur nevojave emocionale të fëmijës do ta ekspozonte fëmijën ndaj rrezikut të zhvillimit të një lidhjeje të pasigurt.
Fëmija me këtë lloj atashimi mund të vërë në veprim sjellje të çorganizuara dhe sjellje shmangëse në marrëdhëniet e mëvonshme me të tjerët.
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
