Barack Obama: Le të mos i besojmë shumë pafajësisë

Një çerek shekulli më parë, duke intervistuar Nicholas St. John, skenaristin-teolog që kishte shkruar filmat më të bukur të Abel Ferrara - ata në të cilët u prodhua një tension i thellë i krishterë, dhe që për këtë arsye, me gjithë ashpërsinë e tyre laike, erdhën për të kryer një funksion pothuajse baritor, unë hasa për herë të parë konceptin e “E mira e bukur”. Me pak fjalë, Shën Gjoni e kishte pyetur veten, pse e mira duhet të jetë gjithmonë e pazbukuruar, e ashpër, frikësuese, pse nuk mund të jetë emocionuese dhe katartike dhe madje në modë siç është edhe e keqja? Kjo shpjegoi angazhimin e tij ndaj kinemasë, dhe rezultati ishte ata filma me bukuri të egër, të cilët mund të thuhet me plot gojë se shpërthyen me fuqi ungjillore.

Këtu, që nga hera e parë që e pashë dhe dëgjova atë duke folur, unë gjithmonë kam menduar për Barack Obama si një ekuivalent politik të atyre filmave nga Abel Ferrara - me një tension shumë më laik, por po aq të dukshëm dhe të fuqishëm dhe të aftë ndaj të Mirës. Atëherë ndodhi që në tetë vitet e presidencës së tij, si qindra miliona njerëz në botë, u mësova me atë bukuri që lidhej me rolin e njeriut më të fuqishëm në planet - vetëm papritmas e gjeja veten duke u penduar hidhur kur, të paktën nga këndvështrimi im, në Shtëpinë e Bardhë “E mira e bukur” është zëvendësuar nga e “Keqja e shëmtuar”. Dhe sa më ka marrë malli për praninë e tij, unë e kuptova me të vërtetë vetëm kur fillova të lexoja librin e tij, “Një Tokë e Premtuar”.

I buzëqeshur, i zhdërvjellët dhe i ndritshëm në qendër të një shkrepjeje perfekte, me një llambë të ndezur pranë shtratit dhe një pasqyrë të zezë dhe disa fotografi familjare të shpërndara në raftet pas tij, ai është përsëri i dukshëm, i disponueshëm.

Sandro Veronesi: Do të doja të filloja me një nga pyetjet që i bëni vetes në libër. Pikërisht në faqen 16, kur pyesni se çfarë do të kishte ndodhur nëse në vend që të kishit një karrierë politike “të lartë”, të kishit qëndruar në organizatën bazë të komuniteteve të zeza, nga ku filluat. Nëse do të ishit bërë një hero lokal, dhe jo një hero global.

Barack Obama: Një nga temat e librit është pikërisht kjo: si prodhohet më së miri ndryshimi shoqëror, nga brenda apo nga jashtë? Frymëzimi im fillestar ishte i gjithë nga të huajt dhe lëvizjet e veprimit shoqëror, unë nuk isha frymëzuar veçanërisht nga politikanët, por pastaj hodha hapin dhe vendosa që mbase mund të bëja më shumë nga brenda sistemit dhe fillova të punoja në administratën e Shtetit të Illinois, pastaj në atë kombëtar si senator dhe më në fund u zgjodha president. Por siç do ta mbani mend me siguri, në libër unë përshkruaj një fjalim që mbajta në Pragë mbi çarmatimin bërthamor dhe duke parë të gjithë ata të rinj në audiencë m’u kujtua viti 1989, kur isha i ri dhe doja të luftoja sistemin dhe raportoj me njëfarë melankolie mendimin se zemra ime ishte akoma në turmë dhe jo në skenë. Sidoqoftë, unë mendoj se kam arritur në përfundimin se ne kemi nevojë për të dy, të dy njerëzit që janë jashtë sistemit, heronjtë lokalë që ndërtojnë besim dhe marrëdhënie dhe u japin një zë atyre që nuk e bëjnë, në terren, si integriteti dhe njerëzit e sinqertë që dëgjojnë brenda ndaj atyre zërave dhe i përkthejnë ato në veprime praktike, qofshin ligje apo iniciativa politike. Po, na duhen të dyja, sepse kemi parë se si ka megafonë në të gjithë botën që u japin rezonancë liderëve të aftë të ushqejnë impulset më të këqija të njerëzve, dhe për këtë arsye mund të errësojnë plotësisht atë që bëjnë heronjtë lokalë; por nga ana tjetër, nëse keni vetëm politikanë të sinqertë në qeveri pa një lëvizje shoqërore nën ta, shumicën e kohës ata thjesht nuk arrijnë t'i kryejnë gjërat. Pra, shumë punë që po bëj tani përqendrohet në mbështetjen e këtyre heronjve lokalë, kryesisht të rinj në të gjithë botën. Kjo është ajo që ne bëjmë me Fondacionin tonë, sepse unë mendoj se demokracitë tona funksionojnë mirë nëse njerëzit lidhen me njëri-tjetrin edhe në shkallën më të vogël, nëse ndihen të përgjegjshëm reciprokisht dhe më pas e përkthejnë këtë në një seri rrjetesh dhe bashkësish. Dhe gjithnjë e më gjerë lëvizjet dhe kulturat, të cilat nga ana tjetër sjellin ndryshime të vërteta.

Sandro Veronesi: Ekziston një frazë e paharrueshme, e shqiptuar nga nëna juaj për t’ju bërë të shkoni në Harvard pa bërë bujë, e cila është shumë sugjeruese: “Të qenit i thyer është mbivlerëësim”. A mund të më thoni diçka që është mbivlerësuar sot?

Barack Obama: Fama është mbivlerësuar. Ne jetojmë në epokën e mediave sociale dhe në brezat e rinj unë e shoh këtë dëshirë për të vendosur jetën e dikujt në ekran për t’u ndjerë i mbivlerësuar. Tani, unë jam gjithmonë shumë i kujdesshëm kur u them këto gjëra vajzave të mia, ose kujtdo tjetër, sepse sigurisht që kam privilegjin të jem bërë shumë i famshëm dhe megjithatë në këtë status ka edhe shumë disavantazhe, siç shkruaj në libër një izolim që vjen me të. nga fakti që të gjithë e dinë kush je, humbja e anonimatit.

Sandro Veronesi: Springfield është qyteti ku ju filluat karrierën tuaj politike dhe ku Abe Lincoln gjithashtu e filloi, por është gjithashtu qyteti i Homer Simpson. Ju praktikisht e gjetët veten duke filluar jetën tuaj politike midis Abraham Lincoln dhe Homer Simpson: a e njihni Amerikën tuaj në këtë?

Barack Obama: Po. Edhe pse nuk kam biseduar kurrë me shpikësit e Simpsons jam i sigurt që zgjedhja e atij qyteti nuk është e rastësishme. Springfield është arketipi i qytetit amerikan, me pikat e forta dhe të dobëta: nga njëra anë kemi ordinancën, jetën e qetë, bashkësitë e vogla të fqinjëve dhe në këtë qëndron një forcë e madhe - tashmë Tocqueville shkruante për lidhjet që vijnë nga të gjitha marrëdhëniet dhe shoqatat që zhvillohen në qytete të vogla amerikane - por është gjithashtu e vërtetë që ka raste kur ajo Amerikë mund të jetë e kujdesshme ndaj të huajve, ose sektare në përcaktimin e asaj që është jeta e mirë dhe qytetari i mirë, dhe kush është dhe kush është jo Springfield, i cili është kryeqyteti i shtetit i Illinois, ku Lincoln shërbeu për një legjislaturë në parlamentin e shtetit, ku unë shërbeva për një legjislaturë në parlamentin e shtetit, mendoj se është vërtet përfaqësuese e kësaj. Është një qytet i bukur, plot me njerëz të mirë, por gjithashtu përmban tensione racore dhe disa nga të njëjtat sfida që shihen në të gjithë Amerikën. Gjatë karrierës time politike unë jam përpjekur gjithmonë të argumentoj që kontradiktat e Amerikës nuk duhet të injorohen, përkundrazi, që ato duhet të përqafohen.

Sandro Veronesi: Një nga iniciativat e tij si senator, para presidencës, ishte një plan për të luftuar dhe përmbajtur një pandemi të mundshme. Prandaj jam i detyruar t'ju pyes se cili ishte hendeku midis asaj që pritej atëherë, duke menduar për një pandemi të vërtetë?

Barack Obama: Së pari duhet të them se pavarësisht se kush është në pushtet, cila qeveri, cilët administratorë, pandemia është dhe do të kishte mbetur një emergjencë shumë e rëndë. Unë tashmë isha i bindur për këtë si senator dhe kjo më shqetësoi, dhe kjo është arsyeja pse unë organizova një task forcë në Shtëpinë e Bardhë që punonte për mundësinë e një shpërthimi pandemie. Ishte një problem plotësisht i parashikueshëm, por derisa pandemia të mos paraqitet seriozisht, nuk ka asnjë mënyrë për t'u përgatitur plotësisht. Ju nuk e dini cilat do të jenë llojet origjinale, nuk e dini cilat do të jenë trajtimet e mundshme, sa shpejt do të përhapet infeksioni - por ajo që ishte e parashikueshme ishte që në një moment në dekadën e ardhshme do të duhej të përballeshim me një një lloj pandemie. Duke thënë të gjitha këto, Amerika e ka trajtuar qasjen ndaj Covid-19 shumë keq.

Sandro Veronesi: A mund të më jepni përkufizimin tuaj të fjalës “pafajësi”?

Barack Obama: Mendoj se të gjithë e njohim fuqinë por edhe rrezikun e përfaqësuar nga pafajësia, apo jo? Kur mbajta fjalimin në të cilin fola për guximin e shpresës, u përpoqa të përshkruaj ndryshimin midis shpresës bazuar në një vetëdije këmbëngulëse të realitetit dhe asaj të bazuar në injorancë të qëllimshme. Dhe mendoj se ndonjëherë e ngatërrojmë pafajësinë me naivitetin, në kuptimin e shtirjes se gjithçka është në rregull dhe se nëse nuk flasim për racizëm dhe nuk flasim për nacionalizëm, nëse nuk flasim për keqtrajtim të grave apo ne nuk flasim për këtë, të luftërave dhe konflikteve, e gjithë kjo zhduket. Ky është lloji i pafajësisë që nuk mund ta përballojmë. Por ne mund ta mbajmë atë ndjenjë falë së cilës, pavarësisht nga gjithçka, ne ende kemi aftësinë për të bërë zgjedhjet e duhura, aftësinë për të gjeneruar veprimin dhe grumbullimin njerëzor dhe për të njohur njëri-tjetrin dhe për të trajtuar njëri-tjetrin me mirësi. Dhe për këtë arsye, megjithëse mund të mos ketë një të vërtetë absolute, ka gjëra që ne mund t'i konsiderojmë si të vërteta të përbashkëta, të tilla si të trajtojmë fëmijët, si të trajtojmë njerëz të pambrojtur dhe të moshuar, dhe supozimi se një shoqëri e drejtë nuk mund të jetë bazuar në fuqi dhe forcë, por duhet të bazohet në diçka më thelbësore. Këtu është diçka që unë shpresoj ta kem ruajtur, edhe pas gjithçkaje që kam lexuar dhe parë dhe bërë si President i Shteteve të Bashkuara, atë që shpresoj se të gjithë do të jemi në gjendje ta mbajmë ndërsa plakemi: aftësia për të besuar se gjërat mund të bëhen më mirë.

Marrë nga Corriere della Sera, përshtati në shqip Gazeta Si

Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.