.png)
Ka qenë një vit mjaft i madh për industrinë e modës. Me një rikthim gradual në një jetë pa kufizime të koronavirusit, të gjitha markat filluan të kërkojnë “lavdinë”.
Sepse ndërsa bota ishte në pauzë, kriza klimatike vazhdoi. Me përmbytjet fatale, zjarret, problemet e mëdha kudo në botë, është e pamundur të injorohen dëmet ekologjike që janë bërë këtë vit. Dhe sigurisht, si të gjitha industritë, moda ka një rol të rëndësishëm për të luajtur kur bëhet fjalë për gjetjen e zgjidhjeve.
Si duket, ai përparim është bërë. Në vitin 2021, tregu i modës me qira vazhdoi të lulëzonte. Kjo ishte pjesërisht falë rritjes së mbulimit mediatik dhe numrit të të famshëmve, si Holly Willoughby dhe Laura Whitmore, të cilat me krenari nxirrnin artikujt e tyre me qira në ngjarje të profilit të lartë. Sipas GlobalData, industria e qirasë do të jetë 2.3 miliardë paund deri në vitin 2029.
Diku tjetër, tapeti i kuq u transformua. Ajo që dikur ishte një vend i rezervuar për veshjet që nuk do të visheshin më, u bë një skenë për të riveshur të njëjtat rroba ose për të krijuar pjesë të reja nga ato të vjetra. Të gjithë po e bënin këtë, nga këngëtarja Lorde te Dukesha e Kembrixhit, e cila ri-veshi një fustan të Jenny Packham që e veshi për herë të parë në 2019.
Gjëra të tilla mund të duken të vogla në skemën e madhe të gjërave, por ato dërgojnë një mesazh, që po promovohen mënyra më të qëndrueshme të konsumit. Markat luksoze po përqafojnë procese të reja prodhimi miqësore me mjedisin për të reduktuar gjithashtu gjurmën e tyre të karbonit. Për shembull Hermès, i cili krijoi çantën e parë duke përdorur lëkurën e kërpudhave Sylvania, ndërsa Alexander McQueen nisi një partneritet me e-tailers të dorës së dytë Vestiaire Collective që u bën thirrje klientëve të besuar të shesin pjesët e tyre të pa veshura.
Ndërkohë, shumë marka të pavarura britanike, si Phoebe English, kanë reduktuar në mënyrë drastike prodhimin e tyre në mënyrë që të prodhojnë vetëm një koleksion në vit. Sa i përket yjeve në rritje të modës të vitit 2021, ata kanë qenë të gjithë stilistë të vetëdijshëm për mjedisin, si Harris Reed, shfaqja debutuese e të cilit në Javën e Modës në Londër në shtator shfaqi veshje nusërie dhe dhëndërish të bëra nga pëlhura që të gjitha ishin marrë nga Oxfam, një konfederatë britanike e 21 organizatave të pavarura bamirëse që fokusohen në uljen e varfërisë globale.
"Industria është zhvendosur për t'u bërë më e qëndrueshme këtë vit", thotë Emily Gordon-Smith, drejtoreshë e produkteve të konsumit në kompaninë e parashikimit të trendeve Stylus. “Në veçanti, ne po shohim një punë të mirë që po ndodh në përdorimin e pëlhurave më të qëndrueshme dhe po shohim gjithashtu se po tregtohet mirë në mesazhe të qarta”.
Pandemia mund të ketë ndihmuar gjithashtu në nxitjen e një ndryshimi në drejtim të mënyrës se si ne i konsumojmë veshjet.
"Unë mendoj se ka pasur një lloj zgjimi kulturor, pasi pyetjet e vështira rreth industrisë dhe praktikave të saj po qarkullojnë më gjerësisht", thotë Bel Jacobs nga Fashion Act Now, një fushatë për krizën klimatike.
“Kjo është si rezultat i emergjencave të shumta, nga pandemia tek Black Lives Matter dhe tek vetë klima dhe urgjenca ekologjike, dhe duke parë sesi moda ndërthuret thellësisht me secilën. Ne kemi filluar të kuptojmë se moda është në thelb ekstraktiviste, shfrytëzuese, raciste dhe madje seksiste në mënyrën se si funksionon. Kështu që shumë njerëz aktualisht po përpiqen të bëjnë më të mirën për të ndryshuar këtë”.
Thënë kështu, tani nuk është koha për të qenë të vetëkënaqur. Shoqëria mund të jetë zgjuar nga urgjenca e krizës klimatike dhe nevoja pasuese për të korrigjuar zakonet e tyre të konsumit por kjo nuk do të thotë se çdo iniciativë e qëndrueshme e modës që shihni është gjithmonë një forcë për mirë.
“Ne definitivisht nuk jemi larguar nga moda e shpejtë në vitin 2021”, thotë Dana Thomas, autore e Fashionopolis: Çmimi i modës së shpejtë dhe e ardhmja e veshjeve. “Zara dhe H&M u rikthyen në nivelet e tyre të shitjeve para pandemisë deri në vjeshtë dhe parashikohet të vazhdojnë të rriten”.
Sot, pasojat mjedisore të modës së shpejtë janë të dokumentuara mirë. Gjatë javës së Revolucionit të Modës këtë vit, doli se 200 milionë pemë priten çdo vit për të prodhuar pëlhura celuloze, me 35-40 për qind të tyre që vijnë nga pyjet e vjetra. Ndërkohë, sipas Programit të Mjedisit të OKB-së, dy për qind e ujërave të zeza globale vijnë nga ngjyrosja e tekstilit. Është vlerësuar gjithashtu se rreth gjysmë milioni ton mikrofibra plastike të derdhura gjatë larjes së tekstileve sintetike si poliesteri, najloni ose akriliku përfundojnë në oqean çdo vit. Për më tepër, rreth 140 milion paund veshje dërgohen në landfillin e Mbretërisë së Bashkuar çdo vit. Kombinojini të gjitha këto me normat e prodhimit masiv dhe metodat e përdorura nga markat e modës së shpejtë dhe kjo është një recetë për katastrofë.
Shifrat nuk janë aspak inkurajuese. Maria Chenoweth, CEO në Ripërdorimin e Tekstileve dhe Zhvillimin Ndërkombëtar (TRAID), thotë se njerëzit mund të jenë të armatosur me më shumë njohuri kur bëhet fjalë për pasojat e modës së shpejtë, të tilla si shpyllëzimi dhe rritja e emetimeve të karbonit, por këto shqetësime ende nuk kanë pasur ndikim mbi zakonet tona të blerjeve.
“Koncepti i qëndrueshmërisë ka fituar një vlerë të madhe në modë, por me sa duket, po ndikon pak në kthimin e rritjes së modës së shpejtë. Ne duhet të ndalojmë së fajësuari konsumatorët individualë dhe në vend të kësaj të përqendrohemi te shitësit me pakicë dhe markat përgjegjëse për mbiprodhimin e pamëshirshëm të rrobave të lira të disponueshme”, thotë Chenoweth.
Ndërkohë, strategjitë mashtruese të biznesit si pastrimi i gjelbër, kur markat promovojnë mjedisin pa përdorur praktikat e qëndrueshme të biznesit që sugjeronin materialet e tyre të marketingut duket se janë rritur këtë vit duke pasur parasysh numrin e markave që janë të prirur të përfitojnë nga kërkesa për modë miqësore me mjedisin pa bërë në fakt ndonjë ndryshim të prekshëm në prodhimin e proceseve të prodhimit.
Për sa kohë që çantat janë të veshura me PVC (Polivinilkloruri është polimeri plastik sintetik i tretë më i prodhuar në botë) dhe rrobat vijnë nga ana tjetër e planetit, ku njerëzit paguhen gjysmën e pagës së jetesës sepse varfëria dhe ndryshimet klimatike shkojnë dorë për dore dhe markat janë ende duke mbiprodhuar dhe shtyrë mbikonsumimi, moda është po aq ndotës i madh, nëse jo më shumë, siç ishte para pandemisë.
Problemi është i tillë që disa aktivistë nuk janë të sigurt nëse moda, një industri që bazohet në thelb nga konsumi, mund të jetë ndonjëherë miqësore me mjedisin. Edhe sektori i qirasë, që fillimisht mendohej se ishte më i gjelbër duke pasur parasysh qarkullimin e tij, është vënë në pikëpyetje. Në korrik, një studim i publikuar nga revista shkencore finlandeze Environmental Research Letters theksoi se marrja me qira e rrobave mund të jetë edhe më e keqe për planetin sesa hedhja e tyre për shkak të një sërë kostosh të fshehura mjedisore, si dorëzimi, paketimi dhe pastrimi kimik.
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
