.png)
Nga Gazeta ‘Si’- Disa njerëz në Francë u mërzitën kur mësuan këtë javë se kaosi i tyre politik po përqeshej… nga italianët.
Në më pak se dy vjet, Franca ka ndryshuar pesë kryeministra, një arritje politike e pakrahasueshme edhe në kohën e trazirave politike të pasluftës në Romë.
Dhe tani, parlamenti francez – i rikonfiguruar pas vendimit të presidentit për të mbajtur zgjedhje të parakohshme në korrik 2024 – po përpiqet të krijojë një shumicë të aftë për të miratuar një buxhet.
Shtojini kësaj një grevë të përgjithshme të thirrur nga sindikatat kundër propozimeve të mëparshme të buxhetit.
Gazetat në Romë dhe Torino shfaqën një gioia maligna (gëzim dashakeq) të veçantë në rrëfimin e ngjarjeve të fundit.
Kishte poshtërimin e Kryeministrit të larguar së fundmi, François Bayrou, paralajmërimet për borxhin në rritje dhe perspektivën e ekonomisë franceze që duhet të shpëtohet nga FMN-ja.
Por mbi të gjitha, ishte lavdia në rënie e presidentit, Emmanuel Macron.
“Pra, ku është madhështia tani?” pyeti Il Messaggero.
Të premten e kaluar, agjencia e vlerësimit Fitch uli vlerësimin e borxhit francez, duke e bërë potencialisht më të shtrenjtë për qeverinë franceze marrjen e huave, duke reflektuar dyshimet në rritje rreth stabilit etit dhe aftësisë së vendit për ta shërbyer atë borxh.
Mundësia për t’u drejtuar, me shumë kujdes, te Fondi Monetar Ndërkombëtar për një kredi ose për të kërkuar ndërhyrje nga Banka Qendrore Evropiane, nuk është më e imagjinueshme.
Dhe e gjithë kjo në një sfond trazirash ndërkombëtare: lufta në Evropë, mosangazhimi i amerikanëve, rritja e pandalshme e populizmit.
Nicolas Baverez thotë se Franca është ‘e paralizuar nga kaosi, pafuqia dhe borxhi’
Një mundësi është që pikat e forta të natyrshme të vendit – pasuria, infrastruktura, qëndrueshmëria institucionale – do ta ndihmojnë atë të kalojë atë që shumë e ndiejnë si një pikë kthese historike.
Por ekziston edhe një skenar tjetër: që ajo të dalë e dobësuar përgjithmonë, pre e ekstremistëve të majtë dhe të djathtë, një i sëmurë i ri i Evropës.
Tensione me kryeministrat
E gjithë kjo daton që nga shpërbërja katastrofike e Asamblesë Kombëtare nga ana e Macronit në fillim të verës së vitit 2024. Larg nga krijimi i një baze më të fortë për qeverisje, parlamenti i ri tani ishte i ndarë në tre pjesë: qendra, e majta dhe e djathta ekstreme.
Asnjë grup i vetëm nuk mund të shpresonte të formonte një qeveri funksionale, sepse dy të tjerët do të bashkoheshin gjithmonë kundër saj.
Michel Barnier dhe më pas François Bayrou kaluan disa muaj si kryeministër, por të dy ranë dakord për çështjen qendrore me të cilën përballen të gjitha qeveritë: si duhet të mbledhë dhe shpenzojë shteti paratë e tij.
Bayrou, një centrist 74-vjeçar, e shndërroi çështjen e borxhit francez në një totem – i cili tani arrin në më shumë se 3 trilionë euro, ose rreth 114% të Prodhimit të Brendshëm Bruto (PBB).
Ai donte të stabilizonte pagesat duke shkurtuar 44 miliardë euro nga buxheti i vitit 2026.
Bayrou u rrëzua kur deputetët e majtë dhe të ekstremit të djathtë u bashkuan në një votëbesim javën e kaluar, por sondazhet treguan se shumë votues ishin gjithashtu armiqësorë ndaj ideve të kryeministrit, të tilla si heqja e dy festave kombëtare për të paguar më shumë për mbrojtje.
Zgjidhja e menjëhershme e Emmanuel Macron ka qenë t’i besojë një anëtari të rrethit të tij të ngushtë idenë e një qasjeje të re.
Sébastien Lecornu, 39-vjeçari i emëruar kryeministër javën e kaluar, është një Norman që flet me zë të ulët, i cili u bë një mik i besuar i presidentit gjatë seancave të vona të uiskit dhe bisedës në Elizée.
Pas emërimit, Macron tha se ishte i bindur se “një marrëveshje midis forcave politike është e mundur duke respektuar bindjet e secilës”.
Thuhet se Macron e vlerëson besnikërinë e Lecornu-së dhe ndjesinë se kryeministri i tij nuk është i fiksuar me të ardhmen e tij politike.
Pas tensioneve me dy paraardhësit e tij – veteranët Michel Barnier dhe François Bayrou – sot presidenti dhe kryeministri bien dakord.
“Me Lecornu-n, kjo në thelb do të thotë që Macron është kryeministër”, argumenton Philippe Aghion, një ekonomist që e ka këshilluar presidentin dhe e njeh atë mirë.
“Macron dhe Lecornu janë në thelb një.”
Detyra herkuliane e Lekornit
Macron dëshiron që Lecornu të kryejë një ndryshim. Nga një anim kryesisht nga e djathta politike, Macron tani dëshiron një marrëveshje me të majtën – konkretisht me Partinë Socialiste (PS).
Sipas ligjit, Lecornu duhet të ketë paraqitur një buxhet deri në mesin e tetorit. Ky buxhet duhet të miratohet më pas deri në fund të vitit.
Aritmetikisht, e vetmja mënyrë që ai mund ta bëjë këtë është nëse bllokut të tij qendror i bashkohen “të moderuarit” në të djathtë dhe të majtë të tij – me fjalë të tjera, republikanët konservatorë (LR) dhe socialistët (PS).
“Macron dhe Lecornu janë në thelb një”, argumenton një ekonomist.
Por problemi është ky: çdo lëshim ndaj njërës palë e bën vetëm më të mundshme që pala tjetër të largohet.
Për shembull, socialistët – të cilët e ndiejnë erën në velat e tyre – po kërkojnë një objektiv shumë më të ulët për uljen e borxhit. Ata duan një taksë mbi sipërmarrësit ultra të pasur; dhe një shfuqizim të reformës së pensioneve të Macron të vitit 2023 (e cila e rriti moshën e daljes në pension në 64 vjeç).
Por këto ide janë anatemë për republikanët pro-biznes, të cilët kanë kërcënuar të votojnë kundër çdo buxheti që i përfshin ato.
Sindikata kryesore e punëdhënësve MEDEF (Mouvement des Entreprises de France) madje ka thënë se do të organizojë “demonstrata masive” të veta nëse përgjigjja e Lecornu-së ndaj ngërçit të buxhetit është rritja e më shumë taksave.
Thuhet se Macron e vlerëson besnikërinë e Lecornu-së
Ajo që e bën situatën edhe më të vështirë është koha: largimi i afërt i Macron e bën edhe më të pamundur që secila palë të bëjë lëshime. Ka zgjedhje të rëndësishme komunale në mars dhe më pas zgjedhjet presidenciale në maj 2027.
Në të dyja anët e tabelës politike janë parti të fuqishme – Tubimi Kombëtar (RN) në të djathtë, Franca e Papërkulur (LFI) në të majtë – të cilat do të bërtasin “tradhti” me shenjën më të vogël të kompromisit me qendrën.
Dhe për çdo politikan të shquar, mund të ketë një instinkt për të kufizuar në minimum çdo kontakt me asetin që po gërryhet me shpejtësi, që është Emmanuel Macron.
Pra, detyra e Lecornu-së është herkuliane. Në rastin më të mirë, ai mund të arrijë një marrëveshje dhe të shmangë humbjen e menjëhershme në Kuvend.
Por një buxhet i tillë do të shkurtohej domosdoshmërisht. Sinjali për tregjet do të ishte më shumë karamele franceze. Kostoja e shërbimit të borxhit do të rritej më tej.
Alternativa është dështimi dhe dorëheqja e një kryeministri tjetër.
Kështu është skenari i fundit i Macronit: një tjetër shpërbërje që çon në zgjedhje të tjera, të cilat këtë herë mund t’i fitojë Tubimi Kombëtar i Marine Le Pen.
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
