.png)
Në një kohë kur ndërgjegjësimi qytetar për mbrojtjen e hapësirës publike është bërë gjithnjë e më i nevojshëm, qeveria shqiptare ka ndërmarrë një nismë të re: krijimin e portalit “Hapësira ime Publike”. Qëllimi është i qartë dhe, në pamje të parë, i lavdërueshëm – t’i japë qytetarit fuqinë për të raportuar ndërtime pa leje, zaptime të trotuareve dhe abuzime të tjera urbane. Megjithatë, pyetja thelbësore që lind është: a mund të mbështetet një nismë e tillë vetëm te ndërgjegjja qytetare, pa rrezikuar keqpërdorimin për inate personale, hakmarrje apo interesa të fshehura?
Nga njëra anë, portali përfaqëson një hap të rëndësishëm drejt demokratizimit të kontrollit publik. Për shumë kohë, ndërtimet pa leje dhe zaptimet kanë lulëzuar nën sytë e verbër të institucioneve, shpesh për shkak të korrupsionit ose neglizhencës. Duke i dhënë qytetarit një platformë për të denoncuar në mënyrë të drejtpërdrejtë, sistemi kërkon të përfshijë komunitetin në mbrojtjen e të përbashkëtës. Kjo mund të funksionojë si një formë presioni publik ndaj abuzuesve, por edhe si një mënyrë për të mbushur boshllëqet që institucionet nuk arrijnë t’i mbulojnë.
Megjithatë, kjo e drejtë nuk vjen pa kosto. Çdo mekanizëm që i jep individit fuqinë për të ndikuar në jetën dhe pronën e dikujt tjetër, duhet të shoqërohet me garanci të forta ligjore dhe etike. Ndryshe, portali mund të shndërrohet lehtësisht në një mjet abuziv, ku raportimet nuk bëhen për të mbrojtur hapësirën publike, por për të goditur një fqinj me të cilin ke pasur konflikt, një biznes konkurrues, apo edhe për të ushtruar presion politik. Kur një qytetar mund të denoncojë me disa klikime, pa mbajtur përgjegjësi për pasojat, ekziston rreziku real që sistemi të bjerë pre e keqdashjes, jo drejtësisë.
Për më tepër, përmbytja e institucioneve me denoncime të rreme ose të pabazuara nuk vetëm që ul efektivitetin e sistemit, por kompromenton besueshmërinë e gjithë platformës. Nëse autoritetet duhet të hetojnë qindra raste që rezultojnë të jenë hakmarrje personale, atëherë energjia e tyre do të shpërdorohet, ndërsa shkeljet e vërteta do të shpëtojnë pa u ndëshkuar. Në këtë mënyrë, portali, në vend që të jetë një aleat i ligjit, rrezikon të bëhet një armë për padrejtësi.
Zgjidhja qëndron në balancimin mes aksesit qytetar dhe kontrollit institucional. Duhet të ketë kritere të qarta për denoncimin, kërkesë për prova konkrete si foto apo video, verifikim të rasteve nga inspektorë të pavarur, dhe ndëshkime të përcaktuara për raportime të rreme. Mbi të gjitha, duhet të garantohet mbrojtja e të dyja palëve: e qytetarit që sinjalizon një shkelje reale, por edhe e individit të denoncuar padrejtësisht.
Në përfundim, portali “Hapësira ime Publike” është një mjet i fuqishëm, por si çdo armë, vlen të përdoret me përgjegjësi. Pa rregulla të qarta dhe pa një etikë qytetare të zhvilluar, ai mund të humbasë qëllimin fillestar dhe të kthehet në një instrument për manipulim dhe frikësim. Shteti duhet të qëndrojë vigjilent, për të mos ia deleguar drejtësinë vetëm perceptimeve të qytetarit, por për ta ndërtuar atë mbi fakte, ligj dhe barazi. Po rri ai dot vigjilent kur nuk shikon dot një objekt jo më një subjekt ?!
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
