Nga Gazeta ‘Si’- Votuesit amerikanë i kanë dhënë Presidentit të zgjedhur Donald Trump një mandat për të qeverisur Shtetet e Bashkuara, por politikat e tij me siguri do të ndikojnë në të gjithë botën. Është e mundur të spekulohet mbi efektet e mundshme bazuar në mandatin e parë të Trump si president. Por axhenda e tij tani është më ekstreme dhe pushteti i tij më pak i kufizuar.
A është Europa më e përgatitur se tetë vjet më parë për të luftuar me një presidencë Trump? Çfarë do të thotë një tjetër administratë Trump për politikën globale të klimës? Dhe cili është këndvështrimi i Kinës për zgjedhjet në SHBA?
Këto janë vetëm disa nga pyetjet që dolën në bisedën me kolumnistin e ekonomisë në Foreign Policy Adam Tooze:
Cameron Abadi: Ka shumë biseda se si kjo është një thirrje zgjimi për Europën. A është Europa më e përgatitur për të mbrojtur veten dhe interesat e saj tani? Dhe nëse jo – si mund të jetë?
Adam Tooze : Dua të them, është një pyetje kaq e drejtë, Cam. Dhe siç thoni ju, metafora e thirrjes së zgjimit thjesht e sjell këtë gjë—Europa ka shtypur butonin e “snooze” për dekada.
Gjermania mburret se ka rritur shpenzimet e saj të mbrojtjes në dy vitet e fundit në 2 për qind të PBB-së.
Nuk ka pasur, pavarësisht gjithë retorikës, një ndryshim thelbësor në të kuptuarit se çfarë do të përfshinte mbrojtja. Ju e dini, që Gjermania do të dilte nga prangat ekzistuese, por do të ishte zhvendosja e shpenzimeve të mbrojtjes në diçka më afër 3 për qind që do të mjaftonte për t’i dhënë asaj mundësi për të rindërtuar dëmin e shkaktuar në stokun e saj të kapitalit të mbrojtjes nga neglizhenca gjatë shumë viteve.
Kjo mund t’u japë atyre një shans për të punësuar disa njerëz dhe ata mund të blejnë një pajisje të re ushtarake dhe të bëhen një lojtar vërtet bashkëpunues dhe në shkallë të gjerë në sistemin europian.
Ja ku duhet të shkojë e gjithë kjo, sepse të gjithë së bashku, europianët shpenzojnë mjaft para, për të siguruar mbrojtjen e tyre kundër Rusisë. Por ata në fakt duhet ta bëjnë këtë në një mënyrë të përbashkët. Dhe ka lojtarë në sistem që po e bëjnë këtë.
Polonia, për shembull, e ka rritur buxhetin e saj të mbrojtjes në 5 për qind të PBB-së. Duke qenë se ekonomia polake është shumë më e vogël se ajo gjermane, kjo tani do të thotë se shpenzimet e mbrojtjes së Polonisë janë në të njëjtin nivel me buxhetin e rregullt të mbrojtjes të Gjermanisë. Dhe kjo thjesht do të thotë që Gjermania as që po përpiqet.
Siç thoni ju, kjo pyetje u ngrit në vitin 2017 në një nga këto samite të famshme jofunksionale të NATO-s që herët me Trump. Dhe ai me të vërtetë dukej sikur do të prishte të gjithë aleancën.
Dhe kancelarja gjermane e atëhershme Angela Merkel tha në atë kohë, “Uau, ne me të vërtetë do të duhet të qëndrojmë në dy këmbët tona”.
Dhe a kanë treguar ata në të vërtetë nën administrimin e saj – më shumë se nën Olaf Scholz – ndonjë vendosmëri reale se ku është fuqia reale e parasë në Europë për të vepruar për këtë? Me të vërtetë nuk mund të thuash se kanë.
CA: Politika klimatike e Trump konsiston në daljen nga marrëveshja e Parisit për klimën dhe kthimin prapa të gjitha rregulloreve dhe ligjeve që synojnë të ndjekin qëllimet klimatike. Çfarë do të thotë kjo për politikën klimatike në një kuptim global?
AT: Epo, marrëveshjet e Parisit për klimën kanë një fleksibilitet që tashmë është testuar, apo jo, sepse ato u nënshkruan me shumë shaka me administratën e Obamës që luante një rol udhëheqës në vitin 2015. Dhe si Europa ashtu edhe Kina morën vrullin e politikës klimatike në mënyrë shumë dramatike që nga viti 2018 e tutje. Dhe kinezët e bënë angazhimin e tyre historik për neutralitetin deri në vitin 2060, në mënyrë të dukshme përpara zgjedhjeve amerikane, si për t’i thënë Uashingtonit, “Ne bëjmë politikën e klimës pavarësisht se nga e keni këtë.”
Sepse ky është problemi i Kinës në një masë të madhe. Ky është problemi i Azisë në një masë edhe më të madhe. Shtetet e Bashkuara janë një faktor i rëndësishëm, por nuk janë më faktori dominues.
Kështu që unë mendoj se është e rëndësishme të thuhet se pavarësisht retorikës për udhëheqjen nga ekipi Biden, askush që është serioz në lidhje me politikën klimatike në nivel global nuk ka llogaritur në Amerikë.
Sepse nëse shikoni interesat themelore të Amerikës, të cilat tani përfshijnë industrinë më të madhe të naftës dhe gazit në botë, pse do të prisnit që një vend që e ka nxitur me zell atë interes në atë industri të jetë një lojtar i besueshëm? Është marrëzi ta imagjinosh këtë. Ju, natyrisht, nga pikëpamja liberale në SHBA, mund të bëni çmos për ta tërhequr Amerikën në drejtim të revolucionit të energjisë së gjelbër. Por do të ketë forca shumë të fuqishme kundërbalancuese. Dhe Trump në mënyrë shumë të qëllimshme, shumë eksplicite, i artikulon të gjitha këto.
Gjëja vërtet e veçantë është se ai tani është padyshim mik me Elon Musk, pjesa qendrore e pasurisë së të cilit është një risi vërtet e rëndësishme në hapësirën e energjisë së gjelbër, e cila është e madhe në Kinë.
Pra, ndoshta ajo përzierje e çuditshme e koktejit që përgatit Trump do të jetë pak më pak toksike sesa duket në fillim. Amerika do të bëjë fosile, dhe do të bëjë gjithashtu gjelbërim.
Për sa i përket Kinës, ata po bëjnë revolucionin e energjisë së gjelbër, sepse, e dini, është një grup teknologjik jashtëzakonisht inovativ, i rëndësishëm dhe transformues i botës, në të cilin ata dominojnë plotësisht.
Nga pikëpamja e kauzës klimatike, është tronditëse. Por kjo nuk është më ajo që ka të bëjë me politikën klimatike. Bëhet fjalë për energjinë e gjelbër në këtë pikë. Pra, e dini, ka një lloj përgjigjeje të paqartë. Dua të them, me siguri do të hyjë në histori si një fakt shumë i jashtëzakonshëm që, ndërsa po mbaheshin zgjedhjet, Amerika u godit nga këto uragane të dyfishta që shkaktuan dëme të mëdha në pjesë të mëdha të Shteteve të Bashkuara. E megjithatë klima nuk ishte një problem në zgjedhje. Pala fituese ishte veçanërisht skeptike. Mes mbështetësve të Trump, mendoj se 10 për qind e pranojnë se klima është një çështje serioze për ta.
CA: A u investua Kina në këto zgjedhje?
AT: Po, është shumë interesante, në fakt, të vizitosh Kinën gjatë verës dhe të shikosh mënyrën në të cilën kinezët ndjekin politikën amerikane. Është pothuajse mënyra se si shumë meshkuj kinezë, në veçanti, ndjekin futbollin europian. Sepse futbolli i meshkujve në Kinë është jashtëzakonisht i keq, por ata janë investuar shumë në fatin dhe pasuritë e klubeve europiane. Pra, ka një lloj pjesëmarrjeje mëkëmbëse në politikën demokratike sikur përmes një muri xhami apo diçkaje ku kjo ndodh atje, dhe ju e shikoni atë sepse është magjepsëse.
Lloji i stilit të Trump, të orientuar nga biznesi dhe i paturpshëm politik shkon mirë me një audiencë të caktuar kineze.
Mendoj se ndoshta kishte njëfarë shprese në fillim të administratës së Bidenit që ekipi i tij do të largohej nga vendi ku ekipi i Trump kishte përfunduar në vitin 2020 ku pozicioni i tij për Kinën ishte i orientuar nga politika tregtare, tarifat, deri në ripërcaktimin e misionit të Pentagonit për sa i përket kërcënimit të ritmit kinez, në fazën e parë të marrëveshjes tregtare, deri në përshkallëzimin e politikës anti-Kinë në një nivel shumë ideologjik dhe gjeopolitik në rrjedhën e vitit 2020.
Dhe kishte disa shpresa që Biden dhe ekipi i tij do ta largonin Amerikën nga kjo. Dhe, natyrisht, asgjë e tillë nuk ndodhi. Në fakt, ajo që ka ndodhur është se ka pasur një pozicion më koherent – por në fund, jo më pak konfrontues apo agresiv – nga Shtetet e Bashkuara.
Me Trump, mendoj se diapazoni i opsioneve është më i gjerë në të dy anët. Trump mund të jetë dikush që sponsorizoi një konfrontim të vërtetë. Dhe në fund të fundit, ai mori telefonata nga Tajvani në fillim të presidencës së tij të mëparshme, gjë që ishte një tronditje e vërtetë për njerëzit në krijimin e politikës kineze. Pra, ekziston mundësia reale e konfrontimit, por ekziston edhe mundësia e një marrëveshjeje të një lloji, që nuk mendoj se ka pasur ndonjëherë me administratën Biden.
Burimi: Foreign Policy/Përshtati Gazeta Si
Shënim: Cameron Abadi* është zëvendës redaktor në Foreign Policy dhe Adam Tooze* kolumnist dhe drejtor i Institutit Evropian në Universitetin e Kolumbias.
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
