BE-ja është në prag të ndërprerjes të lidhjeve me furnizuesin e saj më të madh të jashtëm me naftë teksa sanksionet mbi importet e karburantit të rafinuar nga Rusia do të hyjnë në fuqi në fillim të muajit të ardhshëm.
Lëvizja, e cila do të koordinohet me një kufi të çmimeve globale të mbështetur nga G7 për shitjet e karburantit të rafinuar të Rusisë nga 5 shkurti – të ngjashme me masat e aplikuara tashmë për naftën bruto që nga dhjetori – ka potencialin të ndezë një raund të ri trazirash për naftën në tregjet globale.
Furnizimet me naftë janë tashmë të ngushta, duke kontribuar që çmimet në pompë të jenë shumë më të larta se benzina në shumë rajone.
Vendet evropiane janë ndër përdoruesit më të mëdhenj në botë të naftës në krahasim me karburantet e tjera motorike dhe Rusia ka qenë burimi kryesor i tyre i importeve për dekada.
“Çdo mungesë e eksporteve të produkteve ruse mund të përkojë me kërkesën më të lartë në Kinë, duke shtrënguar tregjet edhe më tej dhe duke rritur perspektivën e rritjes së çmimeve që rinovojnë presionin inflacionist,” tha Henning Gloystein, një analist në Eurasia Group.
Por industria e naftës është thellësisht e ndarë nëse masat do të çojnë në rritje të çmimeve dhe ndoshta edhe në mungesa, me shumë njerëz që besojnë se një sektor që është mësuar me flukset tregtare të përmbysura – nga pandemitë, sanksionet ose lufta – mund të përshtatet shpejt.
Në rrezik është një rritje e përtërirë e çmimeve të naftës që mund të kompensojë disa nga përfitimet që po merr ekonomia botërore nga ulja e çmimeve të gazit natyror dhe shton shpresat se çmimet e karburantit kishin arritur kulmin ndërsa pushtimi i plotë i Rusisë në Ukrainë po i afrohet përvjetorit të tij të parë.
Tregu i naftës tashmë ka qenë i paqëndrueshëm gjatë javëve të fundit.
Çmimet e naftës së papërpunuar Brent e nisën vitin duke rënë nga 85 dollarë për fuçi në pak mbi 77 dollarë për fuçi në dy sesionet e para të tregtimit të vitit 2023.
Por që atëherë çmimet e naftës janë kthyer, duke rifituar të gjitha ato humbje dhe duke u tregtuar mbi 87 dollarë për fuçi në fund të javës së kaluar. Jorge Leon në konsulencën Rstad mendon se ka besim të arsyeshëm se sanksionet do të funksionojnë siç synohet duke dëmtuar ekonominë e Rusisë, në vend që të kundërpërgjigjen në mënyrë shumë agresive ndaj ekonomive perëndimore.
“Do të ketë një ndikim në çmim, por nuk do të jetë një ndryshim i lojës,” tha Leon. “Blerësit evropianë kanë grumbulluar naftë duke përfshirë rritjen e importeve nga Rusia në muajt e fundit, kështu që ne po e fillojmë këtë goditje të mundshme për sistemin në një pozicion mjaft të mirë.”
Benedikt Xhorxh, specialist i çmimeve të produkteve të rafinuara në Argus, tha se ai ende priste që çmimet e naftës të rriteshin sapo të vendosej ndalimi.
“Importimi nga burime jo-ruse do të thotë të konkurrosh me blerës të tjerë që janë fizikisht më afër burimit, si Amerika Latine në rastin e naftës në SHBA, ose Singapori në rastin e naftës indiane”.
Evropa do të mbështetet shumë në rafineritë e reja në shkallë të gjerë në Indi dhe Lindjen e Mesme, si dhe një rritje të eksporteve nga Kina, për të zëvendësuar furnizimet ruse.
Një ngarkesë kineze tashmë ka marrë rrugën për në Letoni, duke treguar gatishmërinë edhe të fqinjëve më të afërt gjeografikë të Rusisë për të filluar sigurimin e alternativave nga brigjet e largëta. Por Leon tha se pavarësisht shqetësimeve ishte Rusia ajo që kishte më shumë për t’u frikësuar. Raundi i mëparshëm i sanksioneve të BE-së dhe kufizimet e çmimeve të G7 që synonin shitjet e naftës së papërpunuar ruse në dhjetor, i kanë lejuar blerësit aziatikë të kërkojnë zbritje të mëdha në naftën e tyre.
Është një model që ai pret të përsëritet për karburantet e rafinuar.
“Unë dyshoj se Kina dhe India do të kërkojnë zbritje edhe më të mëdha, potencialisht deri në 60 për qind,” tha Leon, duke argumentuar se nafta është më e ndërlikuar për t’u transportuar në distanca të gjata sesa nafta e papërpunuar.
Çisternat e produkteve të rafinuara priren të jenë më të vogla dhe të dizajnuara për rrugë të shkurtra, ndërsa fuçitë ruse dikur të destinuara për tregje me specifikime të larta në Evropë, ka të ngjarë të konkurrojnë me naftë më të lirë dhe me përmbajtje të lartë squfuri në tregje të tilla si Afrika Perëndimore dhe Azia.
Eksportet e naftës së papërpunuar nga Rusia në fakt mund të rriten në javët e ardhshme nëse vendi përpiqet të gjejë blerës të rinj për naftën e tij, duke i lënë ata të dërgojnë naftën e papërpunuar. Për disa tregtarë dhe përpunues, kjo mund të paraqesë një mundësi, bastet për rritjen e marzheve të naftës nëse çmimet e inputeve bruto bien nën peshën e rritjes së furnizimeve, ndërsa nafta mbështetet nga shtrëngimi i furnizimeve.
Gloystein në Eurasia Group paralajmëroi se Rusia gjithashtu mund të jetë më e gatshme të përpiqet dhe të hakmerret në tregjet e karburantit të rafinuar sesa ka qenë në bruto, ku çdo përpjekje për të armatosur eksportet e naftës do të rrezikonte të largonte aleatë të rëndësishëm si Kina.
“Tregu i produkteve të naftës është padyshim i vetmi vend ku Rusia ruan një levë domethënëse nëse zgjedh të armatizojë eksportet,” tha Gloystein.
Ndërsa rezultati mbetet i pasigurt, industria është padyshim e kujdesshme ndaj paqëndrueshmërisë së përtërirë në tregun e naftës.
“Është e qartë se furnizimet me naftë në Evropë dhe globalisht, do përballen me trazira në muajt në vijim,” tha George në Argus.
Burimi: Financial Times/Përshtati Gazeta Si
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
