Tregjet e naftës kanë qenë relativisht të qeta kohët e fundit krahasuar me udhëtimin e egër gjatë pjesës më të madhe të vitit 2022.
Çmimet kanë qenë të luhatshme, por kryesisht kanë qëndruar në rreth 80 dollarë për fuçi naftë për dy muajt e fundit – të larta sipas standardeve historike, por jo aq të larta sa të kërcënojnë ekonominë globale ose nxisin politikanët në veprim siç pamë gjatë 12 muajve të fundit.
Por pak vetë mendojnë që kjo qetësi do të zgjasë.
Analistët kryesorë të Wall Street-it parashikojnë se një tjetër kërcim i çmimeve fshihet në pothuajse çdo cep të rëndësishëm të tregut të naftës. Ka të ngjarë që në muajt e ardhshëm të kalojë 100 dollarë për fuçi, thonë ata, gjë që do të kërcënonte sërish një ekonomi të dobët globale dhe do t’i kthente çmimet e energjisë në krye të agjendës së shumë qeverive.
Rikthimi i madh i Kinës
Në krye është Kina. Bllokimet e zgjatura të qyteteve të mëdha anembanë Kinës vitin e kaluar ulën kërkesën në importuesin më të madh të naftës në botë dhe ndihmuan të ruheshin çmimet në një kohë kur furnizimet ishin të ngushta.
“Arsyeja e vetme që çmimet e naftës nuk qëndruan në 130 dollarë për fuçi është se kërkesa e Kinës ra,” shkroi Jan Stuart, një analist në Piper Sandler, një bankë investimesh në Hjuston.
Banka e parashikon naftën bruto Brent mesatarisht 110 dollarë/fuçi këtë vit, rreth 40 për qind më shumë nga çmimi momental. Konsumi i naftës është vendosur të rritet ndjeshëm pasi Pekini hoqi papritur politikën e tij zero-Covid muajin e kaluar, argumentojnë analistët.
Më shumë vozitje dhe fluturime do të nxisin një rikuperim të kërkesës për energji të ngjashme me atë kur kufizimet pandemike u lehtësuan në të gjithë SHBA-në dhe Europën. Rihapja e Kinës nga bllokimet do të jetë e mjaftueshme për të nxitur kërkesën globale për naftën e papërpunuar mbi ritmin e vitit të kaluar, edhe pse rritja e konsumit në SHBA dhe Europë pështjellon, thonë shumë analistë.
“Lajmi më i mirë që ka dalë gjatë periudhës së festave, sipas mendimit tonë, ka qenë lëvizja e shpejtë e Kinës drejt rihapjes,” shkroi Jeff Currie i Goldman Sachs në një shënim drejtuar investitorëve. Ai tha se mund të shtojë 5 dollarë/fuçi në pritjet e Goldman që nafta të arrijë mbi 100 dollarë më vonë këtë vit.
Lufta dhe sanksionet rëndojnë mbi Rusinë
Në të njëjtën kohë që Kina bëhet më e etur për naftë të papërpunuar, analistët presin që efektet e luftës dhe sanksionet perëndimore të fillojnë më në fund të godasin prodhimin rus, i cili ka mbetur jashtëzakonisht elastik.
Sanksionet e reja për importet e produkteve ruse të naftës si benzina dhe nafta në Europë do të hyjnë në fuqi në fillim të shkurtit. Kjo do t’i shtojë ndalimet ekzistuese të importeve të naftës së papërpunuar, kufizimet në aftësinë e kompanive europiane për të siguruar dërgesat e naftës dhe kufirin e çmimit që qeveritë perëndimore janë përpjekur të vendosin ndaj naftës së papërpunuar ruse. Qeveritë perëndimore janë përpjekur të vendosin sanksione ndaj Rusisë në një mënyrë që të heq fondet nga Moska duke mbajtur energjinë të rrjedhë nëpër ekonominë globale. Por analistët thonë se sanksionet kanë filluar të dëmtojnë prodhimin.
Nëse prodhimi rus bie, mos llogarisni që anëtarët e tjerë të grupit të furnizuesve të Opec+ të mbyllin hendekun. Arabia Saudite bëri pak për t’i ulur çmimet gjatë rritjes së tyre të vitit të kaluar dhe edhe nëse do të donin të ngrinin prodhimin, kapaciteti rezervë mbetet i kufizuar brenda grupit për t’iu përgjigjur mungesës së ofertës.
SHBA gjithashtu nuk ka gjasa të nxisë shumë më tepër naftë në treg këtë vit. Argjila e vendit është bllokuar nga një kombinim i presionit të Wall Street për të kufizuar shpenzimet për prodhimin e ri dhe kufizime reale për pajisjet dhe njerëzit që do të nevojiteshin për të nxitur rritjen.
Administrata e Informacionit të Energjisë, pjesë e Departamentit të Energjisë, parashikon që prodhimi i SHBA-së të ngadalësohet ndjeshëm në më pak se 400.000 fuçi në ditë nga janari deri në fund të vitit – larg viteve të lulëzimit të argjilorit gjatë dekadës së fundit.
Administrata e Biden ndihmoi në rritjen e prodhimit të SHBA-së vitin e kaluar dhe uljen e çmimeve, duke shfrytëzuar rezervat strategjike të vendit, duke pompuar rreth 1 milion fuçi në ditë nga rezervat e mbajtura nga qeveria për disa muaj. Por me stoqet në nivelet e tyre më të ulëta që nga fillimi i viteve 1980, dhe administrata nën presionin politik për të rindërtuar rezervat, kjo përpjekje do të ishte e vështirë të përsëritej nëse çmimet fillojnë të rriten përsëri në muajt e ardhshëm. Në vend të kësaj, administrata tani po flet për rimbushjen e rezervës.
Të marra së bashku, janë një rast bindës për një rritje tjetër të çmimeve të naftës, ndërsa po shkojmë drejt verës dhe kërkesa e papërpunuar rritet. Por kjo nuk e bën atë të pashmangshme. Rihapja ekonomike e Kinës do të jetë e ndërlikuar, veçanërisht nëse numri i rasteve me Covid shpërthen.
Aftësia e Rusisë për të vazhduar pompimin e naftës në nivele të larta gjithashtu nuk duhet të nënvlerësohet pas asaj që kemi parë gjatë vitit të kaluar. Do të jetë gjithashtu e vështirë të mbahet një rritje e naftës nëse SHBA dhe ekonomitë e mëdha në Europë bien në recesion.
Prodhuesit në Mbretërinë e Bashkuar po shkurtojnë vendet e punës dhe po ulin prodhimin për shkak të kostove të larta të energjisë, thotë një sondazh nga Make UK dhe PwC.
Dyzet për qind e prodhuesve kanë parë dyfishimin e faturave në 12 muajt e fundit dhe 70 për qind thanë se prisnin që çmimet të priren edhe më lart në 2023.
Rritja e çmimeve të energjisë elektrike që nga pushtimi rus i Ukrainës ka shkaktuar një krizë të kostos së jetesës në Britaninë e Madhe.
Gati dy të tretat e drejtuesve të prodhimit identifikuan kostot e larta të energjisë si kërcënimin më të madh për konkurrencën, sipas sondazhit.
Mbi gjysma e prodhuesve thanë se po rrisnin çmimet për produktet përfundimtare për të zbutur kostot e energjisë.
Më shumë se një në 10 drejtues thanë se po konsideronin mbylljen e biznesit. Sondazhi vjen ndërsa Mbretëria e Bashkuar përgatitet të zvogëlojë skemën e saj të mbështetjes energjetike për bizneset kur ajo të skadojë në pranverë, pavarësisht thirrjeve të industrisë për një zgjatje të ndihmës.
Çmimet e gazit natyror janë ulur javët e fundit pasi temperaturat e larta dhe përpjekjet për të ulur përdorimin e karburantit kanë ulur kërkesën.
Burimi: Financial Times/Përshtati Gazeta Si
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
