Çfarë ishte ‘Pranvera e Pragës’?

Nga Gazeta Si – Në gusht të vitit 1968, tanket sovjetike hynë në Çekosllovakinë komuniste për të shtypur lëvizjen demokratike të njohur si “Pranvera e Pragës”.

“Pranvera e Pragës” nënkupton sezonin reformist çekosllovak që zgjati nga 5 janari 1968, dita e zgjedhjes së Aleksandër Dubçekut në krye të Partisë Komuniste Çekosllovake, deri më 20 gusht të po këtij viti, kur ushtria e BRSS dhe aleatët e Paktit të Varshavës pushtuan vendin.

Një fakt që ishte pjesë e politikës së jashtme të BRSS në atë kohë, e udhëhequr nga “doktrina e Brezhnevit”: në shtetet e Traktatit të Varshavës duhej të vinin në pushtet qeveritë e rreshtuara.

Frenim i papritur – Reformat e Aleksandër Dubçekut (“Socializmi me fytyrë njerëzore”) u konsideruan një kërcënim. Programi i saj, duke ruajtur sistemin ekonomik kolektivist, kishte lejuar lindjen e partive të tjera politike përveç asaj komuniste, lirinë e shtypit (ai hoqi censurën) dhe të shprehjes. Natën e 20-21 gushtit 1968, Ushtria e Kuqe hyri në Pragë dhe në pjesën tjetër të Çekosllovakisë.

Njerëzit dolën në rrugë dhe filluan protestën e paarmatosur, duke u përpjekur të bisedonin me ushtarët. Dubçek, kryeministri Oldrich Cernik dhe presidenti Ludvik Svoboda u transferuan në Moskë.

Status quo – Pas kthimit të tij, Dubçek bëri të njohur Marrëveshjen e Moskës, e cila në thelb rivendosi situatën para pranverës dhe që parashikonte ruajtjen e divizioneve sovjetike në Çekosllovaki. Në prill 1969, Dubček u zëvendësua nga Gustav Husák. Tre muaj më parë, Jan Palach, një student i filozofisë, i kishte vënë flakën vetes në sheshin Wenceslas të Pragës për të protestuar kundër pushtimit sovjetik.