.png)
Nga Kirsty Ross - Si psikologe klinike, shpesh kam klientë që thonë se kanë probleme me mendimin "e gjithçkaje" në kokën e tyre, të cilën e kanë të vështirë ta menaxhojnë.
Ndërsa të menduarit negativ dhe mbimendimi shpesh konsiderohen e njëjta gjë, ato janë paksa të ndryshme (ndonëse të lidhura). Të menduarit negativisht është të kesh mendime të përsëritura në mendje. Kjo mund të çojë në të menduarit e tepërt, duke analizuar ato mendime pa gjetur zgjidhje ose pa zgjidhur problemin.
Është si një disk që luan të njëjtën pjesë të këngës pa pushim. Ndërsa kjo mund të vijë sepse ka një problem me diskun, e mbimenduara është më e ndërlikuar.
Ne jemi në kërkim të kërcënimeve
Truri ynë është i lidhur për të kërkuar kërcënime, për të bërë një plan për t'i trajtuar ato kërcënime dhe për të na mbajtur të sigurt. Këto kërcënime të perceptuara mund të bazohen në përvojat e kaluara, ose mund të jenë "po sikur" që ne imagjinojmë se mund të ndodhin në të ardhmen.
"Po sikur" tona janë zakonisht rezultate negative. Këto janë ato që ne i quajmë "mendime të nxehta". Ato sjellin shumë emocione (veçanërisht trishtim, shqetësim ose zemërim), që do të thotë se ne mund të ngecim lehtësisht në ato mendime dhe të vazhdojmë t'i kemi ato.
Megjithatë, për shkak se ato kanë të bëjnë me gjëra që ose kanë ndodhur tashmë ose mund të ndodhin në të ardhmen (por nuk po ndodhin tani), ne nuk mund ta rregullojmë problemin, kështu që vazhdojmë të kalojmë të njëjtat mendime.
Kush mendon tepër?
Shumica e njerëzve e gjejnë veten në situata në një moment ose në një tjetër kur mendojnë tepër.
Njerëzit që kanë pasur sfida të mëparshme ose kanë përjetuar trauma mund të kenë ardhur në momentin që presin kërcënime dhe t'i kërkojnë ato më shumë sesa njerëzit që nuk kanë pasur vështirësi.
‘Mendimtarët’ e thellë, njerëzit që janë të prirur ndaj ankthit dhe ata që janë të ndjeshëm kanë gjithashtu më shumë gjasa të mendojnë më shumë se ç’duhet.
Gjithashtu, kur jemi të stresuar, emocionet tona priren të jenë më të forta dhe të zgjasin më shumë, dhe mendimet tona mund të jenë më pak të sakta, që do të thotë se mund të ngecim në mendime më shumë se zakonisht.
Edhe sëmundjet fizike gjithashtu ndikojnë në të menduarit pasi e bëjnë më të vështirë për të trajtuar dhe menaxhuar mendimet.
Njihni ndjenjat tuaja
Kur mendimet vazhdojnë të përsëriten, është e dobishme të përdorni strategji të fokusuara në emocione dhe të përqendruara te problemi.
Të jesh i përqendruar te emocionet do të thotë të kuptojmë se si ndihemi për diçka dhe t'i trajtojmë ato ndjenja. Për shembull, ne mund të ndjejmë keqardhje, zemërim ose trishtim për diçka që ka ndodhur, ose të shqetësohemi për diçka që mund të ndodhë.
Pranimi i këtyre emocioneve, përdorimi i teknikave të vetë-kujdesit dhe aksesi në mbështetje sociale për të folur dhe menaxhuar ndjenjat tuaja do të jenë të dobishme.
Pjesa e dytë është e përqendruar te problemi. Duke parë se çfarë do të bënit ndryshe (nëse mendimet janë për diçka nga e kaluara juaj) dhe duke bërë një plan për t'u marrë me mundësitë e së ardhmes që mendimet tuaja po ngrenë.
Por është e vështirë të planifikosh për të gjitha rastet, kështu që kjo strategji ka dobi të kufizuar.
Ajo që është më e dobishme është të bëni një plan për një ose dy nga mundësitë më të mundshme dhe të pranoni se mund të ndodhin gjëra që nuk i keni menduar.
Mendoni pse shfaqen këto mendime
Ndjenjat dhe përvojat tona janë informacion; është e rëndësishme të pyesni se çfarë ju thotë ky informacion dhe pse këto mendime po shfaqen tani.
Njohja se si do t'i përgjigjeshit disa mundësive më të mundshme mund të jetë e dobishme.
Por të menduarit e tepërt është gjithashtu një shenjë e një faze të re në jetën tuaj dhe nevojës për të pranuar më pak kontroll mbi zgjedhjet dhe jetën e fëmijës tuaj, ndërkohë që dëshironi më të mirën për ta. Njohja e kësaj do të thotë që ju gjithashtu mund të flisni për ato ndjenja me të tjerët.
Lërini mendimet të shkojnë
Një mënyrë e dobishme për të menaxhuar përsiatjen ose të menduarit e tepërt është "ndryshoni, pranoni dhe lëreni të shkojë".
Sfidoni dhe ndryshoni aspektet e mendimeve tuaja aty ku mundeni.
Mendimet tuaja janë vetëm ide. Ato nuk janë domosdoshmërisht të vërteta apo të sakta, por kur i mendojmë shumë dhe i kemi të përsëritura, ato mund të fillojnë të ndihen të vërteta sepse bëhen të njohura. Mendimet më realiste mund të ndihmojnë.
Pranimi i emocioneve tuaja dhe gjetja e mënyrave për t'i menaxhuar ato (kujdes i mirë për veten, mbështetje sociale, komunikim me njerëzit afër jush) do të jetë gjithashtu e dobishme. Ashtu si pranimi se jeta përfshin në mënyrë të pashmangshme mungesën e kontrollit të plotë mbi rezultatet dhe mundësitë që jeta mund të na hedhë. Ajo që ne kemi kontroll janë reagimet dhe sjelljet tona.
Çfarë tjetër mund të bëni?
Një tru i stresuar dhe i lodhur do të ketë më shumë gjasa të mendojë shumë, duke çuar në më shumë stres dhe duke krijuar një cikël që mund të ndikojë në mirëqenien tuaj.
Pra, është e rëndësishme të menaxhoni nivelet tuaja të stresit duke ngrënë dhe duke fjetur mirë, duke bërë aktivitet fizik, duke bërë gjëra që ju pëlqejnë, duke parë njerëzit që ju interesojnë dhe duke bërë gjëra që ushqejnë shpirtin dhe zemrën tuaj.
Shpërqendrimi me aktivitete të këndshme dhe me njerëz që ju sjellin gëzim gjithashtu mund t'i largojë mendimet tuaja të përsëritura.
Nëse vëreni se të menduarit e tepërt po ndikon në jetën tuaj dhe nivelet tuaja të ankthit po rriten ose humori juaj po bie (gjumi, oreksi dhe kënaqësia e jetës dhe njerëzve po ndikohen negativisht), mund të jetë koha të flisni me një ekspert.
Kur e gjeni veten duke menduar shumë, mendoni pse keni "mbimendime", pranoni ndjenjat tuaja dhe bëni disa zgjidhje të problemeve të fokusuara në të ardhmen. Por gjithashtu pranoni se jeta mund të jetë e paparashikueshme dhe përqendrohuni në besimin se keni aftësinë për të përballuar çdo gjë.
*Kirsty Ross është pedagoge dhe psikologe klinike.
Burimi: The Conversation. Përshtati: Gazeta Si.
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
