.png)
Shkencëtarët kanë rritur për herë të parë të riprodhojnë një embrion njerëzor me të gjitha funksionet jetësore, të gjithë llojin e qelizave aktivitetin biokimik dhe strukturën e përgjithshme të embrioneve reale. Eksperimenti, i cili synon të ndihmojë në kuptimin e problemeve që shkaktojnë aborte spontane dhe defekte të lindjes, por nga ana tjetër mund të risë frikën për vijueshmërinë e klonimit.
Por shkencëtarët që kryejnë kërkime si në Universitetin Monash në Australi ashtu edhe në Universitetin e Teksasit në ShBA thanë se krijimet e tyre, të quajtura “blastoide”, nuk janë kopje perfekte të embrioneve reale dhe nuk janë të përshtatshme për implantimin në mitër. Ekipet kërkimore raportuan në revistën “Nature” krijimin e tyre të blastoideve e ngjashme me fazën e zhvillimit embrional pesë deri në 10 ditë pasi fekondohet një vezë. Për arsye etike ekziston një kufi i pranuar ndërkombëtarisht 14-ditor në rritjen e embrioneve njerëzore për kërkime dhe deri më tani shkencëtarët që punojnë në modele të gjalla siç janë blastoidet kanë respektuar të njëjtin kufi.
Shoqëria Ndërkombëtare për Kërkimin e Qelizave Staminale, synon të adresojë shqetësimet etike duke lëshuar udhëzime të reja së shpejti për krijimin e embrioneve nga qelizat burimore.
"Blastoids do të lejojë shkencëtarët të studiojnë hapat shumë të hershëm në zhvillimin njerëzor dhe disa nga shkaqet e infertilitetit, sëmundjeve kongjenitale dhe ndikimin e toksinave dhe viruseve në embrionet e hershme pa përdorimin e blastocisteve njerëzore dhe duke përshpejtuar zhvillimin e terapive të reja, ”tha Jose Polo, udhëheqësi i projektit Monash.
Të dy ekipet rritën blastoidet e tyre nga qelizat burimore duke riprogramuar qelizat e të rriturve ose të nxjerra nga embrionet. Qelizat u trajtuan me kokteje biokimike dhe u rritën në mjedisin laboratorik si të zhvilloheshin në barkun e nënës. Pasi ishin rritur për një javë apo më shumë, qelizat ishin bërë blastoide me një madhësi dhe formë të ngjashme me blastocistet natyrore. Ato përmbajnë më shumë se 100 qeliza që kishin filluar të diferencoheshin në llojet e ndryshme të qelizave që më vonë do të prodhonin inde të ndryshme njejtë si një fetus i krijuar natyralist.
Shkencëtarët këmbëngulën që, megjithëse blastoidët do të ishin shumë të vlefshëm për të studiuar se çfarë ndodh në fillim të shtatzënisë, ato nuk duhet të konsiderohen si embrione sintetike.
"Ka shumë ndryshime midis blastoideve dhe blastocisteve. Blastoidet nuk do të ishin embrione të vlefshme ", tha Jun Wu, udhëheqësi i ekipit të Teksasit.
Qershorin e kaluar Naomi Moris dhe kolegët e tij në Universitetin e Kembrixhit botuan një hulumtim mbi një fazë të mëvonshme të zhvillimit embrional. Laboratori anashkaloi fazat e mëparshme të zhvillimit nga blastoide dhe prodhoi modele të thjeshtuara të embrioneve të bëra më parë.
"Kjo është një kohë shumë emocionuese për embriologjinë njerëzore. Mjetet e reja dhe teknologjia e qelizave burimore po prodhojnë një fluks të modeleve të ngjashme me embrionet, të cilat na japin një mundësi për të kuptuar se si zhvillohemi nga një qelizë e vetme në një qenie njerëzore të plotë", tha Moris, i cili është zhvendosur në Institutin Crick në Londër.
Ndërkohë, kërkimet për riprodhimin artificial të minjve, të pakufizuar nga çështjet etike, kanë ecur shumë më përpara. Shkencëtarët në Institutin Weizmann në Izrael raportuan për revistën “Nature” se embrionet e miut ishin rritur të shëndetshëm për 11 ditë, pak më shumë se gjysma e periudhës së tyre të shtatzënisë normale.
Burimi: Financial Time/ Përshtati: Gazeta “Si”
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
