.png)
Në Ballkanin Perëndimor ka rreth gjashtëmbëdhjetë lloje bimësh që përdoren për qymyr, një sasi e konsiderueshme për të ndotur ajrin, njëjtë sa flotat detare e vendeve anëtare të BE-së. Sipas Viola von Carmon dhe Pertros Kokkalis, anëtare e Parlamentit Europian, tani është koha e duhur për të vepruar.
Ndotja është përgjegjëse për 3,900 vdekje të parakohshme dhe 8,000 raste të fëmijëve të vegjël me bronkit çdo vit në të gjithë Evropën. Ndotja e ajrit nuk njeh kufij, pasi prek jo vetëm njerëzit në Ballkanin Perëndimor, por të gjithë në Evropë.
Grup aktivistësh në Ballkanin Perëndimor janë ngritur dhe kërkojnë nga qeveritë e tyre të marrin masa kundrejt kompanive të qymyrit. Por, siç tregojnë shifrat e mësipërme, ky nuk është vetëm problemi i tyre. Përballja me ndotjen në rajon është një problem për të gjithë në Evropë. Vendet e Ballkanit Perëndimor kanë nënshkruar Traktatin e Komunitetit të Energjisë, misioni i të cilit është të integrojë tregjet e energjisë në rajon me atë të BE-së dhe të zbatojë legjislacionin e zgjedhur mjedisor në sektorin e energjisë. Kjo do të thotë se ata janë zotuar të zvogëlojnë ndotjen nga bimët e qymyrit, uljen e dyoksidit të squfurit, oksideve të azotit dhe ndotjes nga pluhurat.
Megjithatë, hulumtimi i ri nga organizata jo qeveritare “CEE Bankwatch Network” tregon se qeveritë në rajon nuk po arrijnë t'i mbajnë premtimet e tyre, e kështu nuk po u përmbahen kërkesave të kontrollit të ndotjes për impiantet e mëdha të djegies.
Emetimet totale të dioksidit të squfurit për Serbinë, Kosovën, Bosnjë-Hercegovinën dhe Maqedoninë e Veriut, (për Shqipërinë nuk ka të dhëna) ishin më shumë se gjashtë herë më të larta në vitin 2018, sesa shifra maksimale që qeveritë kanë ranë dakord me Komunitetin e Energjisë. Një termocentral në Serbi, i quajtur Kostolac B, lëshon më shumë dioksid squfuri sesa totali i lejuar për të katër vendet së bashku.
Kjo është ironike, duke pasur parasysh që kompania "Kostolac B" është e vetmja fabrikë në rajon me një pajisje specifike për filtrimin e dioksidit të squfurit, e cila është siguruara vitet e fundit nga kinezët e CMEC.
Për pluhurin, Serbia, Kosova, Bosnja dhe Hercegovina dhe Maqedonia e Veriut e tejkaluan tavanin me mbi 60 përqind. Vetëm ndotja nga Serbia dhe Kosova, ishin të mjaftueshme për të shkelur tavanin e përgjithshëm. Kosova është cilësuar si një nga vendet që ka më shumë pluhura, duke shkelur kështu totalin e lejuar për të katërta vendet së bashku.
Komuniteti i Energjisë ka bërë thirrje vazhdimisht në lidhje me dështimin e këtyre vendeve në përmbushjen e premtimeve të tyre, por pa dobi. Që kur Traktati i Komunitetit të Energjisë hyri në fuqi në vitin 2006, sekretariati i tij ka hetuar mbi 100 raste të mosrespektimit të rregullave. Gjithashtu edhe nëse ka konstatuar shkelje serioze, në shumë raste ato nuk janë korrigjuar ende nga qeveritë.
Në Këshillin e ardhshëm të Ministrave të Komunitetit të Energjisë që mbahet në datën 12 dhe 13, Komisioni Evropian duhet të jetë më i rreptë për vendet e Ballkanit Perëndimor.
Hendeku mjedisor midis BE-së dhe sektorëve të energjisë së Ballkanit Perëndimor është duke u zgjeruar dhe kjo nuk mund të lejohet të vazhdojë në një treg të përbashkët të energjisë. Termocentralet e BE-së me të drejtë duhet të zbatojnë standarde gjithnjë e më të forta të kontrollit të ndotjes dhe të paguajnë për emetimet e CO2, por ato të Ballkanit Perëndimor jo.
BE-ja duhet të forcojë ligjet në Traktatin e Komunitetit të Energjisë për të zvogëluar ndotjen e ajrit, për të siguruar mbrojtje maksimale shëndetësore. Gjithashtu edhe investimet për kontrollin e ndotjes të bëra tani, duhet të jenë në përputhje me standardet më të larta të aplikuara në të gjithë BE.
“Përvojat në vendet e tjera si, Gjermania dhe Greqia, tregojnë se shndërrimi i sektorit të energjisë është një nga sfidat më të vështira me të cilat një qeveri mund të përballet. Por, duke pasur parasysh ndotjen e madhe që kërcënon jetën të gjitha qeveritë duhet të kuptojnë se nuk mund të bëjmë kompromise,” shprehet von Carmon
Disa liderë politikë në Ballkanin Perëndimor gjithashtu kanë filluar planifikimin për një të ardhme pa qymyr. Mali i Zi ka njoftuar kohët e fundit anulimin e projektit të termocentralit të qymyrit Pljevlja II, ndërsa drafti i Strategjisë së Energjisë në Maqedoninë e Veriut tregon se një eliminim i menjëhershëm i qymyrit do të ishte e dobishme për vendin. /Euractiv/
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
