.png)
Tradicionalisht, miliarda shikues të Kupës së Botës, teksa përqendrohen në fushë, pas lojëtarëve shfaqen emrat e kompanive më të mëdha në botë; Budëeiser, Visa, Coca-Cola, Qatar Airëays, Adidas, McDonalds, Wanda, Vivo, Hyundai Kia.
Por Katar 2022 është ndryshe. Shumë nga këto firma, sidomos ato me rrënja në perëndim, kanë ngecur midis përleshjeve gjeopolitike dhe kriticizmit të FIFA-s drejt Katarit.
Presidenti i FIFA, Gianni Infantino tha në një konferencë se organizata ka fituar 7.5 mld dollarë nga reklamat këtë Botëror, 1 mld më shumë se ajo e vitit 2018.
Për Botërorët ardhshëm, Infantino parashikoi të ardhura deri në 11 mld dollarë.
Shumë ish-futbollistë përfshirë, Tim Cahill, Cafu, Samuel Eto'o dhe Xavi kanë pranuar të bëjnë rolin e ambasadorit të firmave të ndryshme.
Së fundmi, David Beckham, ka qenë në qendër të kritikave për një rol të tillë. Ai është bërë ambasador i një profili të lartë për Kupën e Botës në Katar.
Marka e Beckham është padyshim po aq e njohur sa shumë kompani shumëkombëshe. Si dhe ambasadori i tij me Katarin, Beckham ka përkrahje me Adidas, markën e orëve Tudor dhe markën e tij të uiskit, Haig Club. Beckham është gjithashtu pjesë e ekipit të pronësisë në klubin e futbollit MLS Inter Miami.
“Mendoj se kur angazhohesh në çfarëdo forme marrëdhëniesh tregtare, por sigurisht një sponsorizim ose një miratim, ose një rol ambasadori, mbart me vete rrezik gjeopolitik,” thotë për CNN Sport Simon Chadëick, profesor i sportit dhe ekonomisë gjeopolitike në SKEMA Business School.
Që kur u caktua në 2010-n si vendi pritës i Botërorit 2022, respektimi i të drejtve të njeriut në Katar ka qenë në vëmendje të të gjithëve. Nga kushtet vdekjeprurëse të punëtorëve emigrantë deri tek të drejtat e grave dhe LBTQ.
Kritikat ndaj FIFA-s dhe Katarit, kanë ardhur nga vende që i respektojnë këto të drejta, Europa Perëndimore dhe SHBA, por vetëm një fraksion i sponsorëve të Kupës vijnë nga këto anë.
Markat e asociuara me këto vende, si Adidas ose McDonald's, kanë baza konsumatore në mbarë botën, duke përfshirë konsumatorët me liri të ndryshme për të kritikuar çështjet e të drejtave të njeriut.
“Kur ekipet e marketingut brenda këtyre markave të mëdha globale po shikojnë ndarjen e bazës së tyre të klientëve, konsumatorët etikë në Europën Perëndimore ose në Amerikën e Veriut, si shembull, përbëjnë vetëm një pjesë të kësaj. Dhe ata do të kishin hyrë në turne duke e ditur këtë, "tha Ben Peppi, kreu i shërbimeve sportive në JMË Solicitors, për CNN Sport.
Zhvendosja e FIFA-s drejt kompanive të bazuara jashtë Europës Perëndimore dhe Amerikës së Veriut u përshpejtua nga eksodi i disa sponsorëve pas skandalit të korrupsionit të vitit 2015 që përfshiu FIFA-n, por gjithashtu pasqyron globalizimin e markave të konsumatorit aziatik, shton Peppi.
Ëanda, një konglomerat me bazë në Kinë, Qatar Airëays dhe Qatar Energy të gjitha i përkasin nivelit më të lartë të sponsorëve të FIFA-s dhe nuk ka gjasa të balancojnë të njëjtat dilema të perceptimit të markës si homologët e tyre perëndimorë.
"Shumë sponsorë kanë qëndruar të qetë"
Megjithatë, disa marka kanë trajtuar çështjet e të drejtave të njeriut në Katar 2022. Prodhuesi danez i kompleteve të rrobave Hummel i ofroi ekipit komplete "të zbutura" në përgjigje të shkeljeve të supozuara të të drejtave të njeriut që kanë ndodhur në Katar, megjithëse FIFA më vonë e ndaloi ekipin kombëtar danez nga veshja e këtyre bluzave në Kupën e Botës.
Ndërkohë, zinxhiri gjerman i supermarketeve Reëe i dha fund partneritetit me Federatën Gjermane të Futbollit pas vendimit të FIFA-s për të ndëshkuar lojtarët që mbanin shiritat "OneLove" që synonin të promovonin gjithëpërfshirjen.
Por përveç këtyre shembujve – veçanërisht të marrë nga sponsorët e ekipeve kombëtare dhe jo nga sponsorët e turneut – kompanitë kanë mbetur relativisht të qeta gjatë këtij konkursi njëmujor, një nga ngjarjet më të mëdha, më fitimprurëse në sport.
FIFA i ndan sponsorët e saj të turneut në tre nivele – “partnerë” të përbërë nga Coca-Cola, Adidas, Visa, Wanda, Qatar Airways, Qatar Energy dhe Hyundai Kia; "Sponsorët e Kupës së Botës", duke përfshirë Budweiser, McDonald's, Mengniu Dairy dhe Hisense; dhe "mbështetësit rajonal".
“Realiteti është se shumë prej partnerëve të FIFA-s kanë qëndruar shumë të heshtur”, thotë Peppi.
“Kupa e Botës FIFA është një nga pjesët më të vlefshme të pronës intelektuale brenda sportit, nëse jo më e vlefshme dhe, si rezultat i kësaj, kontrollohet dhe qeveriset shumë fort”, shton Peppi.
Hoëever, Adidas i tha CNN se ishte “angazhuar me partnerë – duke përfshirë qeverinë e Katarit, Komitetin Suprem për organizimin e Kupës së Botës, Organizatën Ndërkombëtare të Punës (ILO), grupet ndërkombëtare të mbrojtjes së të drejtave të njeriut dhe punës, dhe sindikatat – për të përmirësuar situatën e të drejtave të njeriut. Progresi i arritur përfshin krijimin e një zyre të pavarur të ILO-s si një organ lokal monitorues, forcimin e të drejtave të punëtorëve migrantë dhe një pagë minimale kombëtare.
Coca-Cola tha në një deklaratë për CNN se "ka luajtur një rol të rëndësishëm në krijimin e Bordit Këshillimor të FIFA-s për të Drejtat e Njeriut, entiteti i parë i tillë i krijuar nga një organ global drejtues sportiv".
“Sot, ne vazhdojmë të punojmë me FIFA-n dhe Komitetin Suprem për Dorëzimin dhe Trashëgiminë për të ndërtuar mbi zhvillimin e Katarit të një kuadri rregullator dhe korrigjues për mbrojtjen e të drejtave të punëtorëve migrantë…Ndërsa këto përpjekje kanë qenë novator, ne e kuptojmë se mund të bëhet më shumë për të siguruar respektimin e të drejtave të njeriut të të gjithë punëtorëve të përfshirë në Kupën e Botës të Katarit, duke përfshirë sigurimin e mjeteve juridike efektive për ata që nuk janë në gjendje të hyjnë në rrugët për dëmshpërblim.”
"Tani marka e Beckham nuk është markë konsumatore"
Ish-kapiteni i Anglisë, David Beckham është një tjetër ish-lojtar që ka luajtur një rol ambasador për Katarin 2022. Lidhja e Beckham me këtë Botëror u vu brutalisht në qendër të vëmendjes nga komediani britanik Joe Lycett, i cili muajin e kaluar sfidoi supozimin e përhapur se ish-Anglia kapiteni ishte një aleat i LGBTQ.
“Beckham ishte komercializimi i sporteve të fundit të shekullit të 20-të i personifikuar. Nëse ai do të bënte atëherë atë që po bën tani, unë do të shqetësohesha për vlerën e markës së tij, por ... tani, ai është një sipërmarrës sportiv dhe marka e tij nuk është marka e konsumit, " -thotë Chadwick.
“Ai po përpiqet të tregtojë veten tek vendimmarrësit dhe financuesit që janë të përfshirë në sportin profesional elitar në mbarë botën. Ajo që ai është i interesuar është të sigurohet që ekskluziviteti i tij [Inter Miami] në Shtetet e Bashkuara të jetë financiarisht i qëndrueshëm.”
Zëdhënësi i Beckham i tha CNN përmes një deklarate të premten se: “David ka qenë i përfshirë në një numër të Kupave Botërore dhe turneve të tjera të mëdha ndërkombëtare si lojtar ashtu edhe si ambasador dhe ai gjithmonë ka besuar se sporti ka fuqinë të jetë një forcë për të mirën në botë."
“Shpresojmë se këto biseda do të çojnë në mirëkuptim dhe ndjeshmëri më të madhe ndaj të gjithë njerëzve dhe se do të arrihet përparim.”
Edhe pse çështjet e të drejtave të njeriut kanë dominuar pjesën më të madhe të këtij turneu, vetë sporti nuk ka mbetur në hije.
FIFA thotë se ky Botëror ka tërhequr një audiencë televizive rekord, të mahnitur nga historitë që janë shpalosur në fushë, nga fitorja tronditëse e Arabisë Saudite ndaj Argjentinës dhe kërkimi i Messit për një trofe të Kupës së Botës, deri te vrapimi historik i Marokut në gjysmëfinale. .
"Produkti kryesor është futbolli," thotë Chadëick. "Dhe kështu unë mendoj se ata [kompanitë] do ta shohin këtë si një rrugëdalje të lehtë."
Me këtë audiencë të madhe, Adidas pret shitjet e Kupës së Botës prej rreth 400 milionë euro (421 milionë dollarë), tha një zëdhënës i kompanisë për Reuters.
Histori të tilla si arritja e Lionel Messi në finale me Argjentinën e kanë bërë futbollin të paharrueshëm në këtë Kupë Bote./CNN
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
