Interviste

Noam Chomsky beson se Trump është “krimineli më i keq në historinë njerëzore”

*Isaac Chotiner - Noam Chomsky, gjuhëtari, aktivisti dhe shkrimtari politik amerikan, është një nga kritikët më të famshëm dhe më të ashpër të politikës së jashtme amerikane. Kritikat e tij ndaj administratave presidenciale nga Nixon te Obama dhe ashpërsia e pikëpamjeve të tij - krahasimi i 11 shtatorit me bombardimet e Bill Klintonit në një fabrikë në Khartoum, për shembull - e kanë bërë atë shënjestër të zemërimit të madh, po aq edhe një hero të së Majtës globale “Chomsky gjithmonë refuzon të flasë për motive në politikë”,  shkruante Larissa MacFarquhar në profilin e tij për “The New Yorker, më 2003. “Ashtu si shumë teoricienë të njerëzimit universal, ai shpesh duket i hutuar,  madje i shashtisur, nga mendimi i njerëzve aktualë dhe psikologjitë e tyre. ”

Kur i telefonova Chomsky-it, i cili është nëntëdhjetenjë vjeç, muajin e kaluar për një intervistë të planifikuar prej kohësh, kisha dashur të diskutoja karrierën, jetën dhe librin e tij të fundit, “Kriza e Klimës dhe Marrëveshja e Re e Gjelbër Globale”, shkruar me Robert Pollin dhe CJ Polychroniou - por ai e kaloi pjesën më të madhe të seancës njëorëshe kundër Administratës Trump me një forcë që më befasoi. Chomsky ka qenë gjithmonë jashtëzakonisht pragmatik në analizën e tij politike, duke u larguar nga disa të majtë të tjerë në besimin e tij në domosdoshmërinë e votimit të demokratëve të zakonshëm kundër republikanëve. Por përveç mbështetjes së Joe Biden këtë vit, ai më tha se Donald Trump është “krimineli më i keq në historinë njerëzore” dhe shprehu shqetësime serioze për të ardhmen e demokracisë amerikane. Mbase jo me të njëjtin shqetësim, por me të njëjtin pasion që duket se sjell për çdo temë, gjithashtu sulmoi kundër “kulturës së anulimit ” dhe shpjegoi pse nënshkroi letrën e fundit të Harper për shprehjen e lirë. E megjithatë, Chomsky vuri në dukje se ato për të cilat ai më shumë pëlqen të mendojë janë filozofia, shkenca dhe gjuha. “Të them të drejtën”,  tha ai, “ndërsa po jap intervista dhe flas për gjëra, një pjesë e mendjes sime  punon për probleme teknike, të cilat janë shumë më interesante”.  

Gjatë katër viteve të fundit, a kemi qenë në një periudhë të çuditshme dhe të re të historisë amerikane? Apo po shohim një vazhdim të historisë amerikane që është shumë në përputhje me atë që ka qenë gjithmonë?

Sigurisht, është i njëjti vend. Ne nuk kemi pësuar një revolucion të madh, por katër vitet e fundit janë shumë në mospërputhje me krejt historinë e demokracive perëndimore. Deri tani, po bëhet gati e çuditshme. Në treqind e pesëdhjetë vitet e demokracisë parlamentare, nuk ka pasur asgjë si ajo që po shohim tani në Uashington. Nuk kam pse t’jua ​​them unë. Ju lexoni të njëjtat gazeta që lexoj unë. Një president i cili ka thënë se  nëse nuk i pëlqen rezultati i zgjedhjeve, ai thjesht nuk do të largohet nga detyra dhe, është marrë mjaft seriozisht sa, për shembull, dy zyrtarë ushtarakë të nivelit të lartë, shumë të respektuar, në pension - njëri prej tyre shumë i njohur, Nënkolonel John Nagl – shkoi deri aty sa i shkroi një letër të hapur gjeneralit Mark Milley, kryetarit të Shefave të Shtabit të Përbashkët, duke i kujtuar detyrat e tij kushtetuese,  për të dërguar ushtrinë amerikane nëse presidenti  refuzon të largohet nga zyra e tij.

Ekziston një artikull i gjatë, të cilin ju ndoshta e keni parë, nga Barton Gellman, që rishikon strategjitë që udhëheqja Republikane po mendon të provojë  për të  dëmtuar zgjedhjet. Ka pasur shumë ndërhyrje më parë. Ne nuk jemi të panjohur me këtë. Në fakt, një rast që vjen në mendje është disi i rëndësishëm për momentin: 1960. Richard Nixon kishte një arsye mjaft të mirë për të besuar se ai kishte fituar zgjedhjet. Nixon, i cili nuk ishte personi më i lezetshëm në historinë e politikës presidenciale, vendosi ta vërë  mirëqenien e vendit mbi ambicien e tij personale. Kjo nuk është ajo që po shohim tani dhe kjo është vetëm një shenjë e një ndryshimi shumë domethënës. Ekzekutivi është pastruar pothuajse totalisht nga çdo zë kritik i pavarur - asgjë s’ka mbetur veç lajkatarëve. Nëse nuk janë mjaft besnikë ndaj mjeshtrit, largojini ata dhe merrni dikë tjetër. Një shembull i mrekullueshëm kohët e fundit ishte pushimi nga puna i inspektorëve të përgjithshëm kur ata filluan të shikonin në moçalishten  e pabesueshme që Trump krijoi në Uashington. Kjo lloj gjëje vazhdon dhe vazhdon.

Si e shikoni administratën Trump, përsa i përket rolit të Amerikës në botë dhe nëse është e re apo jo?

Epo, ka disa gjëra të reja për të cilat nuk po diskutohet shumë. Nuk e di nëse është Trump, por njerëzit përreth tij në thelb po krijojnë një aleancë ndërkombëtare të shteteve jashtëzakonisht reaksionare, të cilat mund të kontrollohen nga Shtëpia e Bardhë, e cila, natyrisht, është zhvendosur shumë djathtas, duke sgrisur  çdo marrëveshje ndërkombëtare, duke shkatërruar gjithçka që shihet. Në Hemisferën Perëndimore, një figurë udhëheqëse do të ishte Jair Bolsonaro, në Brazil, një lloj kloni Trump dhe Lindja e Mesme, me diktaturat e Gjirit, shtetet më reaksionare në botë dhe Egjipti nën Abdel Fattah El-Sisi, ndoshta diktatura më e keqe në historinë e Egjiptit. Izraeli ka lëvizur shumë larg në të djathtë.  E ashtuquajtura marrëveshje e tanishme e paqes nuk ka asnjë lidhje me marrëveshjet e paqes. Është një bazë shumë e natyrshme e Lindjes së Mesme për ndërkombëtaren reaksionare,  të drejtuar nga Trump. Në Lindje, India e Narendra Modit është një kandidat kryesor. Ai po shkatërron demokracinë laike indiane, duke u përpjekur të imponojë teokracinë nacionaliste hindu, duke shtypur Kashmirin. Ata janë një pjesë e dukshme e saj. Në Europë, kandidati kryesor është Hungaria e Viktor Orbanit. Matteo Salvini nuk është ende në pushtet, por është pas së djathtës së  Italisë. Ka figura të tjera të këndshme në të gjithë botën, por ky është praktikisht thelbi.

Tani, kjo është njëra anë e hedhjes poshtë të  të gjitha marrëveshjeve ndërkombëtare dhe flakjes tutje të çdo shqetësimi për qëndrimet dhe përparësitë e të tjerëve. U zbulua me arrogancën tipike të Administratës Trump në njoftimin e Sekretarit të Shtetit Mike Pompeo se sanksionet e Kombeve të Bashkuara janë rivendosur kundër Iranit. Pse? Sepse ai thotë kështu. Shtetet e Bashkuara e sollën çështjen  në Këshillin e Sigurimit dhe nuk mund të merrnin asnjë mbështetje. Prandaj, ne rivendosim sanksionet e Kombeve të Bashkuara në mënyrë të njëanshme. Flet Kumbari. Nuk ka rëndësi se çfarë mendon dikush tjetër. E njëjta gjë vlen për çdo marrëveshje ndërkombëtare. Regjimi i kontrollit të armëve është bërë copash, me rrezik të madh për ne si dhe të gjithë të tjerët.

Ju përmendni një tufë diktatorësh, me të cilët Shtetet e Bashkuara janë rehatuar- dhe duke mos respektuar traktatet e kontrollit të armëve - por këto janë gjëra për të cilat keni shkruar në të kaluarën. Unë jam i interesuar kur  thoni se mendoni që Administrata Trump është një shkëputje me të kaluarën. Si mendoni se është ndryshe?

Epo, të kesh një regjim të kontrollit të armëve është ndryshe sesa të mos kesh një regjim. Kjo është një thyerje  dhe është në një nga dy çështjet më domethënëse në historinë njerëzore. Ne kemi jetuar për shtatëdhjetë e pesë vjet nën hijen e shkatërrimit të mundshëm bërthamor. Regjimi i kontrollit të armëve që është ndërtuar ngadalë me kalimin e viteve - propozimi i Qiejve të Hapur të Eisenhower,  traktati Reagan-Gorbachev dhe pjesë të tjera - ka zbutur rreziqet. Trump ka grisur çdo pjesë të saj. E vetmja gjë që ka mbetur është “NEW Start”. Ajo duhet të ratifikohet shkurtin e ardhshëm. Nëse Trump fiton zgjedhjet ose refuzon të largohet nga detyra, ato do të zhduken në shkurt.

Kërcënimi tjetër i madh për mbijetesën njerëzore  në çdo formë të njohur është katastrofa mjedisore dhe, atje, Trump është i vetëm në botë. Shumica e vendeve po bëjnë të paktën diçka për këtë - jo aq sa duhet, por disa prej tyre janë mjaft domethënëse, disa më pak. Shtetet e Bashkuara janë tërhequr nga Marrëveshja e Parisit; po refuzon të bëjë ndonjë nga veprimet që mund të ndihmojnë vendet e varfra të merren me problemin; po garon drejt maksimizimit të përdorimit të lëndëve djegëse fosile; dhe, në të njëjtën kohë, sapo hapi rezervatin e fundit të madh natyror në Shtetet e Bashkuara për shpime. Ai duhet të sigurohet që të maksimizojmë përdorimin e lëndëve djegëse fosile, të shkojmë deri në greminë sa më shpejt të jetë e mundur dhe të eliminojë rregulloret, të cilat jo vetëm kufizojnë efektet e rrezikshme , por gjithashtu mbrojnë amerikanët.

Hap pas hapi, eliminoni gjithçka që mund të mbrojë amerikanët ose që të ruajë mundësinë e kapërcimit të kërcënimit shumë serioz, të katastrofës mjedisore. Nuk ka asgjë të ngjashme në histori. Nuk po ndahet thjesht nga tradita amerikane. A ju shkon mendje tek dikush  në historinë njerëzore që ia ka kushtuar përpjekjet e tij minimit të perspektivave  për mbijetesë të jetës së organizuar njerëzore në tokë? Në fakt, disa nga prodhimet e Administratës Trump janë thjesht shashtisëse.

Për t’iu përgjigjur pyetjes tuaj të fundit, edhe nëse ishte retorike, duket sikur Partia Republikane që çon te Trump kishte pikëpamje shumë të ngjashme mbi shkencën e ndryshimit të klimës, ndonëse ai e ka çuar atë në një drejtim edhe më nihilist.

Cila figurë udhëheqëse në historinë njerëzore  ka kushtuar politika  drejt maksimizimit të përdorimit të lëndëve djegëse fosile dhe shkurtimit të rregulloreve që zbusin katastrofën? Përmend  një.

Bolsonaro ndoshta, por po, e kuptoj...

Bolsonaro, një klon i Trump, dhe kjo po ndjek shembullin e Trump. Po, ai po e bën atë në mënyrë të rrezikshme, por edhe ai nuk ka shkuar aq larg sa Trump.

Ju keni shkruar shumë libra rreth politikës së jashtme amerikane dhe një nga temat është se politika e jashtme amerikane shpesh drejtohet nga interesat ekonomike të elitave. Unë mendoj se ekziston një mënyrë në të cilën kjo është akoma e vërtetë  dhe padyshim që Trump është i elitës ekonomike. Por, me Trump, duket se ndoshta dëshira e tij personale për para po drejton politikën e jashtme amerikane tani. Pyes veten nëse kjo ju ka bërë të mendoni ndryshe për mënyrën se si realizohet politika e jashtme amerikane.

Aspak. Në këtë aspekt, ai është një vazhdim, por duhet të bëni dallime. Franklin Delano Roosevelt ishte presidenti më i mirë që kemi pasur, për mendimin tim dhe ishte i përkushtuar për të maksimizuar fuqinë amerikane dhe rolin e interesit ekonomik amerikan në botë, etj. Adolf Hitler, në të njëjtat vite, ishte i përkushtuar ndaj kësaj në Gjermaninë naziste, por kjo nuk na bën të dalim në përfundimin  se janë e njëjta gjë.

Mendova pak se ç’po thosha. Trump duket se kujdeset për interesat e tij dhe mbijetesën e tij dhe ju keni folur për politikën e jashtme amerikane që drejtohej më parë nga interesat e një elite ekonomike në pushtet. Me siguri mbase ky është një dallim pa ndonjë ndryshim, sepse janë elitat ekonomike që po mbështesin Trump-in dhe po e lejojnë atë ta bëjë këtë, në një farë kuptimi.

Jo vetëm që po e mbështesin, por ai po u shërben atyre në mënyrë skllavëruese. Është e vështirë të gjesh një president amerikan i cili ka qenë më i përkushtuar në pasurimin dhe fuqizimin e sektorit ultra të pasur dhe të korporatave – gjë që kuptohet , pse ata janë të lumtur të tolerojnë mënyrat e tij. Për shembull, një arritje e vërtetë legjislative është mashtrimi i taksave, i cili ishte vetëm një dhuratë për sektorin shumë të pasur dhe të korporatave. Në fakt, gjithçka që sapo përmenda është e njëjta. Kur zvogëloni rregulloret, po vendosni më shumë para në xhepat e të pasurve dhe po dëmtoni klasën punëtore, të varfrit dhe të gjithë të tjerët. Kjo është ekstreme. Kur refuzoni të plotësoni Bordin Kombëtar të Marrëdhënieve të Punës me anëtarë,  në mënyrë që punëdhënësit të mund të ikin me gjithçka që dëshirojnë, ju u shërbeni të pasurve. Mund të zbresim poshtë në listë. Ai është një shërbëtor shumë besnik i pushtetit privat, pasurisë private dhe sektorit të korporatave - kjo është arsyeja pse ata e lënë atë t’ia hedhë  me llojin e marifeteve që shihni.

Lëvizja Occupy, lindur nga idetë e Chomsky-it

Është një lloj goditjeje kur shikoni të mëdhenjtë dhe të fuqishmit të bëhen bashkë. Shikoni konferencën e fundit në Davos, në janar. Kishte tre folës kryesor. I pari, natyrisht, ishte Trump. Ata nuk e duan atë. Ata nuk e duan aspak sepse u pëlqen të paraqesin një imazh të humanizmit, sjelljes së civilizuar, mirësjelljes, të tipit “vendoseni besimin tuaj tek ne”. Por kur ai foli, ata i dhanë duartrokitje të flakta. Ata nuk mund të duronin asgjë që ai tha. Ishte  ky mburravec atje lart duke thënë se sa i mrekullueshëm është. Ata ndoshta po skërmiteshin në karriget e tyre, por e duartrokitën fort,  sepse është një frazë që ai tha se ata e kuptojnë, e cila është kuptimplote: Unë do të vë shumë para në xhepat tuaj, prandaj më mirë më toleroni. Kjo është mënyra se si ai merret në konsideratë  nga elitat e fuqishme këtu. Po, ne nuk mund ta durojmë atë, ai është një krijesë e neveritshme, por ai e di se në cilën anë luhet  buka me gjalpë:  nga ana jonë.

Ajo që ju po thoni duket më shumë e ngjashme me diskursin kryesor të qendrës së majtë mbi Trump-in  dhe kërcënimin unik që ai paraqet për demokracinë amerikane, sesa i bën disa diskurseve të majta për të njëjtën gjë. Jam kurioz nëse keni qenë në dijeni të kësaj në analizën tuaj dhe nëse mendoni se kjo është interesante apo për të qeshur.

Epo, nuk e kam vënë re. Për shembull, ne sapo kaluam dy nga ekstravagancat katërvjeçare, Konventat. Shumë mbulim mediatik i tyre. A keni dëgjuar një frazë në lidhje me kërcënimin e luftës bërthamore? Unë jo. Ndoshta diku. Ky është kërcënimi kryesor me të cilin përballet bota. Nuk diskutohet.

Keni dëgjuar disa komente ndoshta për Trump-in se nuk po bën gjëra të mira për klimën. A keni dëgjuar ndonjë gjë të tillë se ai është  krimineli më i keq në historinë njerëzore?

Krimineli më i keq në historinë njerëzore? Kjo thotë diçka.

Thotë, apo jo?

Epo,  keni Hitlerin, Stalinin, Maon.

Stalini ishte një përbindësh. A po përpiqej ai të shkatërronte jetën e organizuar njerëzore në tokë?

Epo, ai po përpiqej të shkatërronte shumë jetë njerëzish.

Po, ai po përpiqej të shkatërronte shumë jetë por jo jetën e organizuar njerëzore në tokë, as Adolf Hitleri. Ai ishte një përbindësh i plotë, por nuk po i kushtonte përpjekjet e tij, plotësisht i vetëdijshëm për të shkatërruar perspektivën për jetën e njeriut në tokë.

Le të marrim disa nga botimet e tyre. Disa vjet më parë, ju mund të kujtoni që Administrata Kombëtare e Sigurisë së Trafikut në Autostradë publikoi një analizë prej disa qindra faqesh. Ata arritën në përfundimin se, në kursin tonë të tanishëm, ka të ngjarë të arrijmë katër gradë Celsius, shtatë gradë Fahrenheit, mbi nivelet paraindustriale deri në fund të shekullit. Kjo është një kataklizëm e plotë. Çdo shkencëtar i klimës do t'jua thotë këtë. Dhe ata nxorën një përfundim prej tij. Ne nuk duhet të vendosim kufizime në shkarkimet e automjeteve dhe kamionëve. Ne duhet të kufizojmë  masat kufizuese. A mund të gjesh një homolog të kësaj në historinë njerëzore? Të lutem më trego!

Unë-

Epo, mund të mendoj për një gjë që mbase i afrohet. Deklarata Wannsee, më 1942-shin, ku partia naziste dha prekjen e fundit në planet për të zhdukur të gjithë hebrenjtë dhe për të vrarë dhjetëra miliona sllavë. Shumë e tmerrshme. A është po aq i keq sa ai botim që sapo përmenda?

Nuk kundërshtoj nëse Trump është i keq. Nuk jam i sigurt nëse ai synon të shkatërrojë planetin aq shumë sa ai synon të shikojë Fox News dhe të ndjekë politika të këqija nga një kombinim i përtacisë dhe nihilizmit, duke qenë i rrethuar nga mashtrues dhe nihilistë.

Unë nuk jam duke folur për Trump  si qenie njerëzore. As që më bie  ndërmend. Unë jam duke folur për politikat. Politikat janë të qarta; kuptimi është i qartë. Askush nuk po jeton nën një shkëmb që nuk mund të kuptojë se maksimizimi i përdorimit të lëndëve djegëse fosile dhe eliminimi i kufizimeve do të çojë në katastrofë. Dokumenti që sapo përmenda supozon se ne jemi duke vrapuar drejt një katastrofe totale.

Një gjë për të cilën jeni  kritikuar, në të kaluarën, është mos vërejtja e  qëllimeve të njerëzve, veçanërisht në kontekstin e politikës së jashtme. Ju thoni se nuk ju interesojnë shumë ata. Aty duket sikur po rrëshqitnim me krahasimin e Stalinit ose Hitlerit, ku synimet e tyre ishin padyshim për të vrarë njerëz.

Më vjen keq. Nuk bie dakord.

Nuk jeni dakord?

Synimet e Stalinit ishin të mbanin pushtetin dhe kontrollin. Ai nuk donte të vriste njerëz me qëllim. I duhej  të vriste njerëz si një mjet drejt këtij qëllimi. Merrni, të themi, Henry Kissinger. Kur ai i dërgon një direktivë Forcës Ajrore Amerikane duke iu  thënë, rreth  një fushate masive bombardimesh në Kamboxhia, “çdo gjë që fluturon mbi çdo gjë që lëviz”, a ka ai qëllim të kryejë gjenocid? A më intereson?  Jo. Thjesht më intereson se kjo është ajo çfarë tha ai.

Për t’u kthyer në një pikë të mëparshme: e majta shpesh e ka përshkruar Trump-in si një simptomë të rënies amerikane,  ose sjelljes së keqe amerikane dhe tha se kërcënimi i vërtetë për demokracinë amerikane janë të gjitha këto gjëra që kanë qenë të vërteta rreth nesh,  për një kohë të gjatë. Qendra e majtë shpesh e ka përshkruar Trump-in si një figurë unike malinje, e cila po kërcënon një demokraci që po funksiononte më mirë sesa mendonin disa njerëz të majtë. Ju dukej sikur do të dilnit në anën e fundit të këtij debati - i cili, duke pasur parasysh statusin tuaj në të majtën amerikane, mendova se ishte interesant.

Më falni. Unë mendoj se demokracia amerikane, së pari, nuk kishte shumë për të shkruar brenda vendit.  A doni vërtet të flisni për këtë? Etërit Themelues, le të kthehemi tek ata. Ata ishin të përkushtuar në mpakje  të demokracisë. Puna kryesore shkencore mbi Konventën Kushtetuese, standardi i artë për sot, është libri i Michael Klarman dhe quhet “The Framers Coup” - puç i tyre kundër demokracisë. Popullata e përgjithshme dëshironte më shumë demokraci. Hartuesit  donin ta kufizonin atë; nuk u pëlqente ideja e demokracisë. Pamja e tyre ishte pak a shumë ajo e John Jay: njerëzit që zotërojnë vendin duhet ta sundojnë atë. James Madison shpjegoi se një nga qëllimet kryesore të qeverisë është të mbrojë pakicën e njerëzve të pasur kundër shumicës dhe Kushtetuta u krijua për të parandaluar atë që quhet tirania e shumicës, që do të thotë demokracinë. Duhet  të mbroni pakicën; bollëku duhet të mbrohet.

Ekzistojnë të gjitha llojet e mënyrave, në të cilat u bë kjo. Ka qenë një betejë për këtë gjatë shekujve. Por që nga 1980, që kur filloi regresioni neoliberal, ka pasur një rënie të ndjeshme të demokracisë, pjesërisht funksionuese, që ekzistonte më parë. Ky është një reflektim i menjëhershëm i politikave që u zgjodhën. Ju kujtoni Adresimin  [e parë] Inagurues të Reagan: qeveria është problemi. Çfarë do të thotë kjo? Vendimet po merren diku. Nëse nuk bëhen në qeveri, e cila është nën ndikimin të paktën të pjesshëm të popullsisë, ato po bëhen në sektorin privat nga institucione private të papërgjegjshme.

Hidhni  një vështrim më nga afër  dhe 0,1 përqind e popullsisë tani mban njëzet përqind të pasurisë së vendit. Ka pasur një efekt të madh në sistemin politik për arsye krejtësisht të qarta. Ju keni dikë të zgjedhur në Kongres. Gjëja e parë që ata duhet të bëjnë është të marrin në telefon, të telefonojnë donatorët për t'u siguruar që ata do të financohen në fushatën tjetër zgjedhore. Ky është lloji i demokracisë që kemi pasur para Trump. Ai e ka goditur me një gjyle topi dhe e ka bërë atë shumë më keq.

Thjesht për të ndryshuar temë për pak , sa vjeç jeni tani?

Epo, për disa muaj,  do të jem nëntëdhjetedy.

Si janë ditët tuaja?

Ditët e mia janë kryesisht të tilla, përveçse  zakonisht është Zoom,  sesa në telefon. Sot, ndoshta katër orë intervista; ditë të tjera, biseda. Kam bërë një bisedë të gjatë të hënën në Brazil, disa dhjetëra mijëra njerëz që kritikojnë qeverinë e tyre dhe politikat e saj. Një ditë para kësaj, unë dhashë një fjalim kryesor për takimin hapës të International Progressive. Ajo ndërthuret me intervista, biseda, deklarata, takime mbi punën teknike shkencore që vazhdojnë në të njëjtën kohë. Pra, është mjaft intensive.

Çfarë bëni për t’u zbavitur?

Nuk mund ta artikuloj, përndryshe do të ketë mësymje të qenve në këmbët e mia,  por kjo është një nga gjërat që bëj.

Për çfarë jeni më krenar në karrierën tuaj dhe për çfarë pendoheni më shumë?

Unë nuk mund t’i përgjigjem vërtet kësaj. Një nga përparësitë që  përpiqem të mbaj është t’i ri  larg pyetjeve personale. Gjërat që janë të mira, gjërat që janë të këqija - kjo u takon të tjerëve ta gjykojnë.  

Nuk doja të thosha mirë apo keq. A ka ndonjë libër, bisedë apo diçka për të cilën jeni më krenar?

Epo, kur shoh pas, siç bëj shpesh për të parë gjërat, kuptoj se sa më  e mirë mund të kishte  qenë puna ime e hershme. Lloji i punës që më pëlqen shumë është puna profesionale. Dua të them, nëse bota do të zhdukej, unë do të isha krejtësisht i lumtur të punoja vetëm për problemet me interes real intelektual. Ato janë emocionuese. Mendoj se ka pasur një pasqyrë të vërtetë në bazat e gjuhës, mendjes, mendimit njerëzor, se si është ndërtuar, natyra e saj, origjina e saj, etj. Kjo është me të vërtetë punë emocionuese dhe shumë më tërheqëse për mendjen sesa ajo për të cilën kemi folur - e cila është shumë e rëndësishme, por shumë sipërfaqësore.

Unë intervistoj shumë njerëz dhe kur intervistoj shkrimtarë, ata shpesh do të thonë: “Oh, shumë kohë në politikë. Do të doja të përqendrohesha në art, letërsi ose shkencë ose diçka tjetër, por politika ka një mënyrë që merr shumë hapësirë ​​dhe kohë të trurit. “ A e keni fjalën për këtë?

Kohë, por jo shumë hapësirë ​​të trurit. Dua të të them të vërtetën: ndërsa po jap intervista dhe flas për gjëra, një pjesë e mendjes sime po punon për probleme teknike, të cilat janë shumë më interesante.

Pra, ndërsa po flasim, një pjesë e trurit tuaj është e përqendruar në gjuhë apo shkencë apo diçka tjetër?

Po Gjithmonë. Është  në sfond duke menduar për problemet që kanë dalë. Ajo për të cilën po flasim ka të bëjë me gjërat më urgjente që mund të imagjinoni - mbijetesa njerëzore, fati i nipërve të mi, të gjitha llojet e gjërave. Më kujtohet një koment që Bertrand Russell bëri dikur, rreth vitit 1960. Ai u pyet pse po marshonte në moshën e tij në demonstrata antibërthamore, kur ai mund të punonte për probleme serioze të filozofisë, për epokat. Përgjigja e tij ishte diçka si, nëse nuk jam këtu duke demonstruar kundër armëve bërthamore, nuk do të ketë askënd përreth për të lexuar filozofinë.

Po arti? A jeni konsumator?

Epo, gjatë verës, përpiqem të kënaq veten duke lexuar gjysmë duzinë romanesh apo ndoshta, duke vizituar  një muze,  ose duke shkuar në koncerte. Këtë verë, nuk kam qenë në gjendje ta bëj. Tensionet kanë qenë aq të larta, ritmi ka qenë kaq intensiv, saqë nuk mund të bëj gjëra të tilla.

Tensionet e asaj që po ndodh në vend, e keni fjalën?

Dhe bota. Për një gjë, unë jam absolutisht i bombarduar me kërkesa për biseda dhe intervista. Siç sapo thashë, dy ditët e fundit, një në Brazil, një në Islandë, një diku tjetër.

Ju mund t’u thoni jo disa prej tyre, apo jo?

Unë them jo për një përqindje të madhe, por ato janë shumë të rëndësishme. Këtë mëngjes, unë rastësisht kisha  një me një grup të vogël në Indi. Herë  tjetër, mund të jetë një grup në Kolumbinë jugore. Është gjithandej. Ka shumë njerëz që me të vërtetë po bëjnë gjëra shumë serioze. Bashkëveprimi me ta është jashtëzakonisht i rëndësishëm për mua - dhe unë supozoj për ta, sepse ata vazhdojnë të pyesin. Pra, po, gjithandej. Duhet të marr ndoshta një mijë letra në ditë. Mundohem t’i përgjigjem atyre që mundem.

Noam Chomsky

Ju jeni i famshëm për nënshkrimin e çdo peticioni që ju dërgohet.

Mjaft prej tyre. Jo të gjitha, por një numër të mirë, po. Nëse mendoj se ata kanë ndonjë meritë serioze, si ndoshta shpëtimi i jetës së dikujt. Nëse nuk më pëlqen mënyra se si janë kornizuar, zakonisht nuk e nënshkruaj.

Unë mendoj se polemika më e madhe që keni pasur ndonjëherë ishte ndoshta çështja Faurisson. Kjo i përshtatet, hamendësoj, asaj që thashë rreth jush si  i gatshëm të përgjigjeni në e-maile dhe letra dhe të nënshkruani peticione apo kështu me radhë. A keni ndonjë keqardhje për këtë dhe ndikoi tek ju? [Katër dekada më parë, Chomsky mbrojti vazhdimisht të drejtat e fjalës së lirë të Robert Faurisson, një profesor francez i letërsisë dhe një mohues i Holokaustit.]

Jo, nuk jam penduar për qëndrimin mbi lirinë e fjalës dhe kundërshtimin e ligjeve të stilit stalinist në Francë - të cilat thonë se shteti, shteti i shenjtë, ka të drejtë të përcaktojë të vërtetën historike dhe të ndëshkojë devijimin nga ajo që pohon. Nuk kam asnjë rezervë për ta kundërshtuar atë.

Ju nënshkruat letrën e Harper për fjalën e lirë dhe “kulturën fshirëse” Çfarë bëtë me atë letër?

Kjo letër ishte aq jo ofensive  dhe e parëndësishme; Mezi e vura re. E vetmja gjë interesante në lidhje me atë letër është reagimi ndaj saj. Reagimi ishte i jashtëzakonshëm. Ai tregoi se problemi është shumë më i madh nga sa mendoja se ishte.

Thoni më shumë.

Problemi ishte që njerëzit ishin të zemëruar që dikush duhet të bëjë një deklaratë jo ofensive, një deklaratë të thjeshtë, duke thënë se duhet të kemi një përkushtim ndaj lirisë së fjalës, madje edhe pikëpamjeve që nuk na pëlqejnë. Mendova se kjo është lloji i gjërave që njerëzit i thonë njëri-tjetrit në gjumë. Por me sa duket shumë njerëz thanë: “Jo, nuk mund ta them këtë, shumë e rrezikshme” - të gjitha llojet e interpretimeve të çmendura. Disa nga interpretimet ishin vërtet të egra. Një pjesë e madhe e protestës ishte për njerëzit që e nënshkruan atë. Si mund të nënshkruani një deklaratë kur një person i tillë e nënshkruan atë? Duhen tridhjetë sekonda mendimi për të kuptuar që nëse e pranoni atë parim, nuk ka deklarata, për arsye shumë të thjeshta.

Ke  marrë mjaft deklarata për të nënshkruar. A e dini kush tjetër do ta nënshkruajë atë? Nëse pyetja se kush tjetër nënshkruan një deklaratë është një kriter për nënshkrimin e saj, atëherë askush në mendjen e tij të duhur nuk nënshkruan kurrë asgjë. Vetëm ajo pikë e thjeshtë e logjikës nuk mund t'u përshtatet njerëzve që ishin aq të indinjuar që dikush duhet të thotë se nuk është ide e mirë t’u  mbyllësh gojën njerëzve.

Duke lënë mënjanë letrën e Harper, mendoj se qëllimet e njerëzve kanë rëndësi dhe se duhet t’i marrim parasysh. Nëse një punonjës i censusit thotë se ka shumë hebrenj që punojnë në Hollywood, duke e deklaruar atë si një fakt, kjo është ndryshe nga Donald Trump që e thotë  atë në një tubim. Të gjithë e dimë që dikush ka qëllime të ndryshme dhe duket se duhet të reagojmë ndryshe ndaj tyre,  bazuar në personin që e thotë atë. Ndoshta kjo ju  kthehet mbrapsht, pasi nuk kujdeseni aq shumë për qëllimet.

Po, njerëzit i lexojnë gjërat ndryshe. Ajo për të cilën po flas është se si e lexojnë. Ndoshta nënshkrues të ndryshëm kishin qëllime të ndryshme, pa dyshim. Unë mund ta shoh atë nga lista e nënshkruesve. Por, për sa më përket mua, ajo që është në pjesën e pasme të mendjes time është shumë e drejtpërdrejtë dhe unë ua them atyre aktivistëve për dekada. Mos merrni teknikat që përdoren rregullisht për shtypjen,  nga rryma kryesore. Mos i miratoni ato për veten tuaj.

Pra, kultura e anulimit nuk ndodhi që të përmendet në deklaratë, por shumë njerëz e lexojnë atë në të.

O.K., le të themi që po flasim për kulturën e anulimit. Kultura e anulimit është kudo në  mainstream.. Mund t'ju jap shumë shembuj nga përvoja ime e gjërave të anuluara, librave të tërhequr, paraqitjeve në radio kombëtare që ndërpriten  sepse dikujt nuk i pëlqente, disa menaxherëve, disa të djathtëve nuk i pëlqente, një numër i pafund i këtyre.  Ajo vazhdon gjatë gjithë kohës. Kjo është sjellja standarde e establishmentit kryesor. Njerëzit e së majtës po bëjnë një gabim serioz kur përpiqen ta imitojnë atë. Është e gabuar në parim; është gabim taktikisht. Është një dhuratë për të djathtën ekstreme  dhe ata vrapojnë me të. Ata e duan atë. Në fakt, Trump po ndërton fushatën e tij mbi të. Prandaj, për të majtët, për të cilët jam i interesuar dhe aktivistët e tyre, kushtojini vëmendje parimeve dhe pasojave taktike! Ato janë të rëndësishme. Kushtojini vëmendje atyre dhe mos përvetësoni sjelljen karakteristike shtypëse të rrymës kryesore. Kështu  e kuptova  unë letrën.

Unë mendoj se një nga gjërat për të cilën njerëzit kundërshtuan ishte letra që thoshte se liria e fjalës po ngushtohej gjithnjë e më shumë. Për pikëpamjen tuaj, kjo ka qenë gjithmonë dhe gjithmonë ka qenë pjesë e mainstream-it, dhe disa njerëz menduan se duke thënë se po përkeqësohej, hartuesit e letrës po bënin një pikë specifike për të majtën dhe kulturën e anulimit.

Epo, ajo që po thoni është e saktë. Më keq, por kjo nuk do të thotë se ishte mirë më parë. Pra, të shtosh një fraksion të vogël në atë që bën rrjedha kryesore është një gabim.

Ka edhe shumë më shumë hapje në mënyra të caktuara. Njerëzit me raca të ndryshme dhe identitete gjinore janë në gjendje të artikulojnë më qartë tani dhe kjo në shumë mënyra -

Kjo është e gjitha për të mirë. E gjitha është pozitive dhe e shkëlqyeshme. Për këtë ka qenë aktivizmi. Unë kam qenë pjesë e saj gjithë jetën time dhe e kam mbështetur, por është një gabim kur shkon përtej kësaj në përpjekje për të heshtur të tjerët.

A mendoni se ka ndonjë tension në të majtë midis apeleve  për drejtësi racore dhe barazisë gjinore e kështu me radhë dhe më shumë apele  të bazuara në klasa?

Është krejtësisht e kuptueshme që katërqind vjet shtypje e egër dhe shpesh e dhunshme kanë lënë një trashëgimi të hidhur - që duhet të jetë shqetësimi më i lartë për Shtetet e Bashkuara. Po flas për fatin e afro-amerikanëve, natyrisht.

 Është krejtësisht e kuptueshme që margjinalizimi, keqtrajtimi, shtypja e të drejtave të grave duhet të jetë një shqetësim i madh. Është gjithashtu shumë domethënëse të kihet parasysh se Shtetet e Bashkuara kanë një histori jashtëzakonisht të dhunshme dhe brutale të punës dhe një histori të gjatë të shtypjes së punës. Është bërë shumë më keq që kur nisën të gjithë neoliberalët. Reagan dhe Thatcher, që të dy, ose kushdo që ishte pas tyre, e kuptuan menjëherë, se nëse do t'ua dorëzojmë gjithçka të pasurve dhe sektorit privat, duhet të heqim aftësinë e njerëzve për të mbrojtur veten e tyre dhe aftësia për të mbrojtur veten është kryesisht në duart e sindikatave të punës. Kështu që lëvizjet e para që ata bënë ishin të ndikonin dhe të minonin rëndë lëvizjen e punës. Kjo është një pjesë brutale e një historie të gjatë. Pra, po, kjo duhet të sillet për diskutim, gjithashtu.

Tani, të gjitha këto gjëra duhet të bashkohen. Jam i sigurt që  e  kujtoni se Martin Luther King, Jr, në fund të jetës së tij, në pikën ku ai po humbte ndjeshëm mbështetjen liberale, po përpiqej të organizonte një fushatë të njerëzve të varfër, të bardhë e të zinj, ngado të jeni — ju jeni njerëz të varfër, që luftoni dhe punoni. Kjo është fushata jonë. Kjo është ajo që duhet të bëhet. Të gjitha këto shqetësime ndërveprojnë. Ato janë të integruara. Të gjithë duhet të trajtohen. Ju mund ta kuptoni pse për disa njerëz, disa prej tyre janë më të rëndësishëm se të tjerët, por është çështje e të bërit të gjithëve bashkë, sepse ata janë në thelb të gjithë në të njëjtën anë. Në lidhje me krizat e mëdha me të cilat përballen njerëzit, shumë më keq se gjithçka në historinë e tyre, kriza fjalë për fjalë për mbijetesën e njerëzimit: mbi këto, nuk është çështje vetëm bardh e zi dhe të tjera; është çështje internacionalizmi. Këto probleme janë të gjitha në shkallë ndërkombëtare, dhe, duke u kthyer te Administrata Trump, ata po shkatërrojnë çdo pjesë të bashkëpunimit ndërkombëtar. Është një sulm i madh ndaj llojeve të strukturave institucionale që do të nevojiten për të kapërcyer krizat e mëdha që po afrohen./ The New Yorker. Përgatiti në shqip Gazeta Si.

*Isaac Chotiner është një shkrimtar i stafit në The New Yorker, ku ai është kontribuuesi kryesor i Q. & A., një seri intervistash me figura kryesore publike në politikë, media, libra, biznes, teknologji dhe më shumë.


Copyright © Gazeta “Si”


Më Shumë