.png)
Për vite me radhë, të fortët dhe autokratët kishin një armë të re në ‘gjuetinë’ e tyre ndaj armiqve politikë. Ata përdorën Interpolin, organizatën më të madhe të policisë në botë, për të arritur përtej kufijve dhe për t'i kapur - madje edhe në demokraci.
Një gazetar venezuelian i vlerësuar me çmime u arrestua në Peru. Një azilkërkues egjiptian u ndalua në Australi. Edhe Rusia është përpjekur vazhdimisht të sigurojë arrestimin e William F. Browder, një aktivist i të drejtave të njeriut me bazë në Londër.
Si përgjigje, Interpoli ka ashpërsuar mbikëqyrjen e alarmeve të arrestimit, të njohura si ‘njoftime të kuqe’, duke e bërë më të vështirë se kurrë keqpërdorimin e tyre. Por me përshtatjen e rregullave të reja të Interpolit, u përshtatën edhe të fortët. Ata i janë drejtuar sistemeve më pak të njohura të agjencisë për të ndjekur disidentët, ka zbuluar një hetim i New York Times.
Bjellorusia dhe Turqia, për shembull, e kanë kthyer bazën e të dhënave të Interpolit për pasaportat e humbura dhe të vjedhura në një armë për të frenuar disidentët ose për t'i bllokuar ata jashtë vendit. Abuzimi me këtë mjet të rëndësishëm kundër terrorizmit u bë aq keq sa Interpoli e bllokoi përkohësisht Turqinë.
Bjellorusia tani është subjekt i një monitorimi special pasi Interpoli vuri re një valë hyrjesh të motivuara politikisht, thanë zyrtarët.
Dhe ndërsa bota vuri në dukje vendet si Rusia dhe Kina që abuzonin me njoftimet ‘e kuqe’, Interpoli ka parë një rritje të alarmeve të tjera. Njoftimet ‘blu’ – sinjalizimet që kërkojnë informacion për dikë – janë dyfishuar afërsisht në numër gjatë dekadës së fundit, tregojnë të dhënat e Interpolit.
Vendet po testojnë qëndrueshmërinë e Interpolit në një moment kyç, pikërisht kur organizata po përgatitet të zgjedhë liderin e saj të ardhshëm.
Me qendër në qytetin piktoresk francez të Lionit, Interpol shërben si një tabelë dixhitale buletinesh që ndihmon agjencitë e zbatimit të ligjit në mbarë botën të ndajnë informacione rreth të arratisurve dhe krimeve. Në rastin më të mirë, ai ndihmon në gjurmimin e vrasësve dhe terroristëve.
Por nëse qeveritë nuk mund t'u besojnë bazave të të dhënave të saj, besueshmëria e Interpolit do të minohej në mënyrë kritike.
Ndërsa Interpoli tani shqyrton çdo njoftim të kuq përpara se të lëshohet, ai nuk i shqyrton njoftimet blu derisa ato të qarkullojnë. Këto kontrolle pas fakteve kanë identifikuar 700 sinjalizime që nga viti 2018 që shkelnin rregullat e Interpolit, sipas shifrave të publikuara për herë të parë për The Times.
Një duzinë avokatësh në të gjithë Shtetet e Bashkuara dhe Evropë thanë se kishin parë një rritje të rasteve që përfshinin abuzimin e motivuar politikisht të sistemeve më pak të njohura të Interpolit.
Samuel Heath, një zëdhënës i Interpolit, hodhi poshtë idenë se abuzimi me karakter politik ishte në rritje. Përkundrazi, ai tha se përmirësimet e Interpolit e kishin bërë më të lehtë sfidimin e vendimeve. Interpoli "po rishikon dhe përmirëson vazhdimisht sistemet tona, duke përfshirë transparencën", tha ai. “Ideja që sistemet tona nuk duhet të përdoren për qëllime politike është në qendër të kushtetutës sonë”.
Edhe disa nga kritikët më të ashpër të Interpolit pranojnë se, nën sekretarin aktual të përgjithshëm, Jürgen Stock, agjencia ka bërë përparim në goditjen e abuzimit me njoftimet e kuqe. Megjithatë, ata shqetësohen për atë që do të ndodhë pasi z. Stock të tërhiqet në nëntor.
"Zgjedhja e pasardhësit të tij do të përcaktojë nëse ato reforma do të mbahen dhe do të avancohen ose nëse Interpoli do të kthehet në ditët e ‘egra‘ tha Ted R. Bromund, një analist në Fondacionin Heritage i cili fokusohet tek Interpol.
Kandidatët kryesorë janë zyrtarë veteranë të Interpolit nga Britania dhe Brazili, dhe të dy thonë se janë të përkushtuar për të vazhduar politikën aktuale.
Stephen Kavanagh, kandidati britanik, ka luajtur një rol kyç në forcimin e sistemit të njoftimeve të kuqe në rolin e tij si numër 2 i z. Stock. Ai e paraqet veten si një lider "i besuar, me përvojë" .
Kandidati i Brazilit, Valdecy Urquiza, thekson neutralitetin e Brazilit në çështjet gjeopolitike dhe ka premtuar të përmirësojë diversitetin, duke u shërbyer njerëzve të të gjitha kombeve, duke përfshirë "afrikanët, arabët dhe aziatikët".
Neutraliteti është një gur themeli i Interpolit, por vende si Rusia dhe Kina e kanë përdorur atë për të argumentuar se Perëndimi nuk duhet të diktojë se cilat njoftime të kuqe duhet të miratohen.
(Dy kandidatët e tjerë, Mubita Naëa nga Zambia dhe Faisal Shahkar i Pakistanit, hynë në garë vonë dhe pa ndonjë fushatë të dukshme.)
Votimi do të bëhet, me shumë gjasa në qershor, në një votim të fshehtë nga anëtarët e komitetit ekzekutiv të Interpolit: Argjentina, Belgjika, Kina, Egjipti, India, Namibia, Nigeria, Spanja, Turqia, Emiratet e Bashkuara Arabe dhe Shtetet e Bashkuara.
"Gjithçka rreth marrëveshjes"
Britania ka vënë të gjithë rrjetin e saj diplomatik pas zotit Kavanagh. Një ish shef i komunikimeve për 10 Downing Street, zyrën e kryeministrit, po ndihmon në hartimin e strategjisë së komunikimit të zotit Kavanagh.
Anëtarët e kabinetit britanik sjellin dokumente informuese mbi kandidaturën e zotit Kavanagh në takimet me homologët e tyre të huaj, sipas dy zyrtarëve qeveritarë me njohuri për fushatën. Ata, si disa të tjerë, folën në kushte anonimiteti sepse çështjet e Interpolit dhe shumë detaje rreth zgjedhjes së tij janë sekrete.
Disa i shohin zgjedhjet si një test të ndikimit britanik pas Brexit, i cili i kushtoi vendit anëtarësimin e tij në Europol, agjencia e zbatimit të ligjit të Bashkimit Evropian.
“Kalimi i tërheqjes nga Bashkimi Evropian na bëri të ndalemi dhe të mendojmë, si ta luftojmë më mirë krimin?” tha Graeme Biggar, i cili drejton Agjencinë Kombëtare të Krimit, i përshkruar shpesh si ekuivalenti britanik i F.B.I. “Unë mendoj se ne kemi reflektuar kolektivisht në faktin se e kishim nënvlerësuar Interpolin.”
Z. Kavanagh, djali i një oficeri policie, shihet si një person i brendshëm i Interpolit, një veteran me lidhje me policinë në mbarë botën.
Interpoli nuk ka pasur kurrë një sekretar të përgjithshëm nga jashtë Shteteve të Bashkuara apo Evropës dhe z. Urquiza kandidati tjetër po shihet si emri për ndryshim. Me profesion avokat, ai ka një përvojë në luftën kundër trafikimit të qenieve njerëzore.
Cfarë po ndodh
Në vitin 2021, Turqia kritikoi publikisht Interpolin për refuzimin e publikimit të 773 njoftimeve të kuqe kundër ndjekësve të Fethullah Gylenit, lideri fetar në mërgim, lëvizjen e të cilit Turqia e ka akuzuar për komplot të një përpjekjeje për grusht shteti kundër Presidentit Rexhep Tajip Erdogan në vitin 2016.
Turqia ka anuluar pasaportat e qindra mijëra atyre që dyshon se janë ndjekës të zotit Gulen. Një baba tha në një intervistë se ai ishte ndarë nga gruaja dhe dy fëmijët e tij për më shumë se një vit pasi pasaporta turke iu sekuestrua gjatë një udhëtimi në Gjermani në vitin 2022.
Turqia e kishte regjistruar atë në bazat e të dhënave të Interpolit si pasaporte të humbur ose të vjedhur. Ai tha se nuk jetonte në Turqi për 20 vjet dhe ndihmoi në menaxhimin e financave të shkollave gyleniste jashtë shtetit.
Ai kërkoi të mbetet anonim, por ofroi dokumente që vërtetonin profilin e tij. Ai jeton i vetëm në një vend të panjohur, i paaftë për të udhëtuar pa pasaportë.
Qeveritë e Bjellorusisë, Rusisë dhe Turqisë nuk iu përgjigjën kërkesave për koment. Një zëdhënës i qeverisë indiane i përshkroi akuzat për abuzim si "të paqarta dhe të paargumentuara" dhe tha se India rrallë përdorte njoftime blu, duke përmendur 58 vitin e kaluar.
Njoftimet blu, kërkesat e policisë për informacion si vendndodhja, paraqesin një sfidë më të re, të cilën Interpoli vetëm tani po e shqyrton. Vendet mund t’i shpërndajnë menjëherë njoftimet blu në mbarë botën pa i shqyrtuar ato paraprakisht nga Interpoli. Secili mban një shënim që thotë se nuk është verifikuar.
Komunikimet e tjera, si mesazhet e drejtpërdrejta ndërmjet vendeve mbi sistemet e Interpolit, shpesh nuk kontrollohen fare, por mund të çojnë në një arrestim.
Një njoftim blu i lëshuar nga Rusia paralajmëroi autoritetet amerikane të imigracionit në vitin 2019 për një rus, Vitaly Bogomazov, që jetonte në Florida. Zyrtarët e emigracionit e arrestuan atë për tejkalim të vizës. Zoti Bogomazov ishte në pritje të një vendimi për azilin, duke thënë se ai ishte themeluesi i një kompanie që botonte një gazetë që kritikonte presidentin Vladimir V. Putin dhe luftën në Ukrainë.
Njoftimi blu pretendonte se ai kërkohej për sulmin dhe vrasjen e një njeriu që të dhënat e gjykatës ruse treguan se ishte gjallë. Z. Bogomazov kundërshtoi arrestimin e tij, duke thënë se ai ishte viktimë e një hetimi "të fabrikuar, të motivuar politikisht", tregojnë të dhënat e gjykatës.
Zyrtarët e Interpolit thonë se njoftimet blu marrin përfundimisht të njëjtat kontrolle si njoftimet e kuqe, por jo menjëherë. Ata nuk kanë thënë se sa kohë duhet për të kontrolluar njoftimet që kanë qarkulluar.
"Përdorimi i një lloji tjetër njoftimi nuk është një metodë efektive për të anashkaluar sistemet tona," tha zoti Heath, zëdhënësi i Interpolit.
Rasti rus nxjerr në pah një sfidë me të cilën përballet Interpoli. Të arratisurit me akuza për sulm ose vrasje janë pikërisht lloji i njerëzve që bazat e të dhënave të saj duhet të flasin. Por si duhet të vlerësojë Interpoli rastet në të cilat ka prova që sugjerojnë një krim të vërtetë - në këtë rast një video të paverifikuar që tregon një sulm - por edhe motivim të mundshëm politik?
Në dhjetor 2020, Abril Meixueiro u largua nga shtëpia në Kolorado nga Meksika me vajzën e saj të vogël. Ajo sapo kishte marrë kujdestarinë e plotë në një divorc nga një burrë që ajo e përshkroi si të dhunshëm dhe kontrollues.
Një natë, kujton ajo, ai "më rrahu për orë të tëra". Ajo paraqiti një raport policor në Meksikë dhe ofroi fotografi të fytyrës së saj të mavijosur dhe një muri të lyer me gjak. Policia arriti në përfundimin se ajo "po përjetonte dhunë të rëndë" dhe një gjykatës lëshoi një urdhër ndalimi ndaj ish-bashkëshortit te saj. (Në një intervistë telefonike, ai tha se ishte një "gënjeshtër e plotë" të thuash se kishte qenë abuziv.)
Në Shtetet e Bashkuara, zonja Meixueiro mësoi se ai kishte ngritur një akuzë për rrëmbim të fëmijëve dhe se Interpoli kishte lëshuar një njoftim të kuq me kërkesë të policisë në Meksikë.
Z. Heath, zëdhënësi i Interpolit, tha se ndalimi i rrëmbimit të fëmijëve ishte përdorimi i duhur i bazave të të dhënave të Interpolit. Por ai tha se agjencia ishte “e shqetësuar për rrethanat e këtij rasti” dhe do të hetonte. Ndërkohë, Interpoli ka redaktuar të dhënat e znj. Meixueiro nga sistemet e tij.
"Ne do të shikojmë gjithashtu nëse ka rrugë më të gjera për mënyrën se si ne reagojmë ndaj rasteve të rrëmbimit të fëmijëve," tha zoti Heath.
Për momentin, zonja Meixueiro nuk fluturon për të shmangur rrezikun e flamurit nga bazat e të dhënave të Interpolit dhe kthimit në Meksikë. Kur ajo duhet të jetë në zyrën e saj në Miami, ajo udhëton me makinë. Udhëtimi zgjat tre ditë. Ajo ecën me makinë vetëm gjatë natës.
"Unë jam në listën e njoftimeve të kuqe pranë të gjithë këtyre njerëzve të tmerrshëm, vrasësve serialë, tregtarëve të drogës," tha ajo. “Jo ai që u procedua për dhunë në familje, por unë që kam ikur nga dhuna në familje. Kush e mbron fëmijën tim? Unë jam në listën e tyre” nytimes/ Pershtati në shqip: Gazeta "Si"
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
