.png)
Një ditë e zakonshme në metaverse mund të ngjajë shumë me botën e njohur ku jetojmë. Do të vizitojmë qendrat tregtare, do të udhëtojmë me makinë nëpër qytet, do të takojmë miq në kafene dhe do të shkëmbejmë kontakte në mënyra që duken jashtëzakonisht reale – falë përparimeve të shpejta në realitetin virtual dhe teknologjisë 5G.
Metaverset kanë ekzistuar për dekada në formën e lojërave online me shumë lojtarë. Por së shpejti mund të hyjmë në një epokë eksperience gjithëpërfshirëse që vështirë se dallohet nga bota jonë reale – duke nxitur mënyra të reja ndërveprimi si për lojtarët ashtu edhe për ata që nuk janë lojtarë.
Prototipi i metaverses së gjeneratës së ardhshme tregon tashmë fillimet e shoqërisë së vërtetë, me individë që shesin prona, ndërveprojnë, shkëmbejnë mallra dhe pretendojnë të drejtat e pronësisë. Çdo shoqëri (fizike apo virtuale) ka nevojë për një ekonomi funksionale. Dhe në metaverset, ekonomia varet nga pronat digjitale, të tilla si shtëpia, makina, ferma, librat, veshjet dhe mobiljet e dikujt. Për të lulëzuar, ajo ka nevojë gjithashtu për aftësinë për të udhëtuar dhe për të tregtuar lirshëm midis mbretërive që mund të kenë ligje dhe rregulla të ndryshme.
Shenjat e pandryshueshme – të dhënat e pronësisë digjitale të ruajtura në blockchain – do të jenë shtylla kryesore e ekonomisë metaverse, duke mundësuar vërtetimin e zotërimeve, pronës dhe madje edhe identitetit. Meqenëse çdo NFT sigurohet nga një çelës kriptografik që nuk mund të fshihet, kopjohet ose shkatërrohet, ai mundëson verifikimin e fortë dhe të decentralizuar - të identitetit virtual dhe zotërimeve digjitale të dikujt - të nevojshme që shoqëria metaverse të ketë sukses dhe të ndërveprojë me shoqëritë e tjera metaverse.
Përtej zhurmës së shitjeve të artit digjital prej shumë milionë dollarësh, rëndësia e NFT-ve mund të qëndrojë në mundësimin e lulëzimit të fillimeve të diçkaje që i ngjan shoqërisë së vërtetë njerëzore, bazuar në tregjet e lira (për mallra, shërbime dhe ide), pronësi të pavarur dhe kontrata sociale në metaverse.
“NFT-të nisën fillimisht me anën e artit digjital. Por do të jenë shumë më të fuqishme,” thotë Eric Anziani, drejtuesi i Crypto.com. “Do të jetë mjeti që përfaqëson çdo lloj asetesh digjitale në botët virtuale në vijimësi. Pra, aplikimet janë të jashtëzakonshme.”
Zhvillimi i pronës në një botë të re të guximshme
Duke shëtitur nëpër Decentraland, zbulon njerëz që bisedojnë pranë shatërvanëve, blerës në butikët e modës, vrapues në shëtitoret buzë detit, krupierë kazino që ftojnë mysafirë në poker me aksione të larta.
Këto ndërveprime janë rezultat spontan i zhvillimit virtual të pasurive të paluajtshme nga njerëz që kanë blerë tokë dhe kanë ndërtuar mjedise që kapin imagjinatën e banorëve të tjerë të Decentralland.
Ashtu si në bashkësitë fizike, njerëzit dynden në vende interesante në metaverse. Dhe popullariteti natyrshëm rrit vlerën e tokës virtuale – pikërisht si në Paris apo Beverly Hills.
Një koncept kryesor ekonomik i Decentralland dhe metaverses të tjera është afërsia e tokës. Të gjitha parcelat metaverse janë të ngjitura me të tjerat në një vendndodhje fikse - brenda një gjeografie të kufizuar. Kjo krijon mungesë për shkak të sasisë së kufizuar të furnizimit me pronë. Dhe mungesa mundëson që vlera e pronës të rritet dhe të bjerë, bazuar në ligjet universale të ofertës dhe kërkesës.
Kështu krijohet një kornizë për, sipas manifestit të Decentraland, "një përvojë sociale me një ekonomi të drejtuar nga shtresat ekzistuese të pronësisë së tokës dhe shpërndarjes së përmbajtjes".
NFT-të mundësojnë transaksionet e pronës që drejtojnë metaversen. Këto argumente ofrojnë prova të padiskutueshme të pronësisë që është më e sigurt se çdo akt toke.
“Për të drejtat e pronësisë metaverse, thjesht nuk mund t'i falsifikoni për shkak të mënyrës se si përcaktohen kontratat inteligjente dhe programimi i NFT-ve,” thotë Anziani. “Ju e dini se zotëroni një pasuri dhe mund ta demonstroni plotësisht pronësinë. Bazuar në termat dhe kushtet e atij mjedisi virtual, më pas mund të kërkoni të drejtat e pronësisë.”
Shitje prone e denjë për Londrën, Nju Jorkun apo Tokion
Tashmë, implikimet e këtij revolucioni të pasurive të paluajtshme po ndjehen në mënyrë të theksuar. Në qershor, fondi digjital i investimeve të pronave Republic Realm bleu një parcelë toke në Decentraland për më shumë se 900,000 dollarë. Republic Realm, në pronësi të fondit të investimeve Republic, po e kthen komplotin në një qendër tregtare virtuale të quajtur Metajuku, e modeluar sipas distriktit Harajuku në Tokio.
Aktivitete të tilla sugjerojnë se nuk do të kalojë shumë kohë përpara se trustet e investimeve në pasuri të paluajtshme (REIT) të fillojnë të nuhasin mundësitë në metaverse. Vlerat e pronave lëvizin në përputhje me aktivitetin ekonomik, i cili po lulëzon edhe në Decentrale. Kjo është pikërisht ajo që krijuesit e saj parashikuan kur lansuan botën e tyre virtuale në 2017.
"Propozimi i vlerës së Decentraland për zhvilluesit e aplikacioneve është se ata mund të përfitojnë plotësisht nga ndërveprimet ekonomike midis aplikacioneve dhe përdoruesve të tyre," thotë manifesti i Metaverse. “Për të lejuar këto ndërveprime ekonomike, platforma duhet të lejojë që të tregtohen tre gjëra: valuta, mallrat dhe shërbimet.”
Moda është një nga sektorët më të hershëm për të kapur potencialin ekonomik të NFT-ve dhe metaverses. Shtëpia luksoze Burberry krijoi aksesorë NFT për videolojën Blankos Block Party, ndërsa Louis Vuitton lançoi videolojën e saj të mbushur me NFT, LOUIS THE GAME.
Me një vrull të tillë në epokën e hekurit të metaverses, modeli i biznesit për botët virtuale – i mbështetur nga teknologjia NFT – premton ekonomi të patregueshme të shkallës.
“Edhe pesë muaj më parë, ne ishim në 100 milionë përdorues të kriptove në mbarë botën. Tani, ne jemi më shumë se 200 milionë përdorues”, thotë Anziani. "Ne kemi një besim të fortë se vala e ardhshme për të arritur në një miliard ose dy miliardë do të ndodhë përmes metaverses - integrimi i botëve virtuale me teknologjinë blockchain - në veçanti NFT-të."
Burimi: Financial Times/Përshtati Gazeta Si
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
