Ne gjithmonë i kemi nënvlerësuar fansat

Nga Gazeta Si - Turmat e të rinjve, veçanërisht femrave, që mblidhen për të parë live idhujt e tyre muzikorë janë një fenomen i njohur që nuk ka ndryshuar shumë që nga koha kur ka lindur, rreth viteve 1960. Arkivat fotografike të historisë së muzikës janë plot me fansa që bërtasin të grumbulluar mbi njëri-tjetrin, të entuziazmuar vetëm për të qenë në gjendje të qëndrojnë disa metra larg nga Elvis Presley, Beatles, Backstreet Boys, The One Direction ose, për të bërë një shembull më të fundit nga Mahmood dhe Blanco.

Në anglisht ekziston një folje për të përshkruar këtë lloj sjelljeje, ‘to fangirl’ që e nënkupton atë si diçka tipike femërore, dhe si të tillë edhe joserioze. Në një artikull në Atlantic, gazetarja amerikane Kaitlyn Tiffany analizoi mënyrën se si shtypi amerikan - i përbërë kryesisht nga gazetarë meshkuj të bardhë - ka ndikuar ndër vite në mënyrën se si flitet ende sot për fansat e fenomeneve të mëdha muzikore, pa qenë kurrë në gjendje t'i kuptojë ato vërtet. “Të bërtasësh, - shkroi ajo, - nuk është gjithçka që bëjnë fansat. Nuk ka qenë kurrë”.

E gjitha filloi me atë që ishte ndoshta fenomeni i parë i madh i “fangirling” në historinë e muzikës: Beatles. Sipas Tiffany, “Në atë kohë, shtypi nuk mund ta kuptonte Beatlemania [obsesionin me Beatles]”. Ajo nuk e mohon që në vitet e suksesit maksimal të grupit ka pasur në fakt ata që shumë e quanin “histeri”, por argumenton se shtypi i kohës kontribuoi në rritjen e fenomenit dhe ndërtimin e një lloj miti mbi të. Disa nga rrëfimet shumëngjyrëshe të atyre viteve, sipas Tiffany-t, tingëllojnë vështirë se janë të besueshme sot: për shembull ai i kritikut të muzikës Al Aronowitz, i cili shkroi se kur Beatles zbarkoi në Miami, mbi 7000 fansa krijuan një bllokim trafiku jashtë aeroportit dhe thyen 23 xhama dhe një derë xhami.

Allison McCracken, një profesore në Universitetin DePaul në Çikago, e cila shkroi një libër se si në vitet 1930 këngëtari Rudy Vallee u kritikua për fitimin e miliona fansave me këngët e tij të konsideruara jo burrërore, shpjegoi për Atlantic se “të jesh fans lidhet shumë me femrat, me klasën punëtore, me njerëz me ngjyrë dhe në përgjithësi me njerëz, emocionet e të cilëve shihen si jashtë kontrollit. E gjithë kjo bie ndesh me idenë e maskulinitetit të bardhë dhe heteroseksual, ku kontrollohen emocionet dhe trupi”.

Sipas Tiffany-t, fakti i gjurmimit të të gjitha këtyre manifestimeve tek i njëjti fenomen i papërfillshëm - vajza me duar të shtrira dhe fytyra të deformuara nga lotët dhe britmat - do të thotë se konteksti që qëndron pas tij është i neglizhuar, i cili çdo herë është i ndryshëm dhe nuk thuhet se mbaron atje. “Imazhi i fansave që ulërijnë është bërë aq familjar dhe dramatik sa nuk ngjall kuriozitet”, shkruan Tiffany, “por për dekada fansat jo vetëm që e kanë shijuar pasivisht dhe me zë të lartë objektin e fanatizmit të tyre. Ata gjithashtu e kanë transformuar atë dhe e kanë rikthyer në qarkullim, duke e përdorur atë si frymëzim për një gamë kaq të gjerë produktesh krijuese - dhe në pjesën më të madhe të pakataloguar - saqë as nuk mund të kapet”.

Për shembull, fansat e ‘One Direction’, grupi i ri britanik që arriti suksesin e tij më të madh mes viteve 2012 dhe 2015, kanë prodhuar vepra të shumta fantastike në internet, histori që kanë protagonistë anëtarët e grupit dhe që i imagjinojnë ata në botë paralele duke mbledhur edhe fansa të tjerë. Të tjerët vishnin të frymëzuar nga stili i këngëtarit, Harry Styles, duke krijuar një trend të vërtetë: sipas Tiffany-t, kjo është “një shprehje e përkushtimit, por është gjithashtu një ushtrim i zgjatur krijues”.

Fansat e Beatles bënë gjithashtu përpjekje të hershme për trillimet e fansave: një grup vajzash nga Encino, Kaliforni, themeluan Beatlesaniacs për të ofruar “terapinë në grup” dhe një tërheqje letrare për fansat që mendonin se kishin humbur kontrollin e emocioneve të tyre. Revista Life e tregoi këtë histori, por sipas Tiffany-t e mori atë tepër seriozisht dhe nuk e mori ironinë dhe argëtimin pas saj.

Në janar, gazetarja Hasina Khatib shkroi një artikull për të njëjtën temë në ‘’Vogue’, duke vënë në dukje se fansat janë reduktuar gjithmonë në një masë histerike, pavarësisht se kanë demonstruar fuqinë e tyre - në të mirë apo në të keq - në më shumë se një rast. Për shembull, ai citon lëvizjen për revokimin e mbrojtjes së Britney Spears dhe mobilizimin e bërë në vitin 2020 në TikTok nga fansat e BTS, grupi pop korean më i famshëm në botë, për të sabotuar tubimin e parë të Donald Trump pas pandemisë: Rally nuk dështoi vetëm për shkak të kësaj, por fansat e BTS sigurisht që kontribuuan.

Në artikullin e ‘Vogue’ theksohet më pas se ndërsa fanatikët e sportit shpesh sigurohen se mund ta kthejnë hobin e tyre në punë, duke i bërë komentues në televizion ose në YouTube për shembull, interesat e një fansi të një grupi muzikor, nuk janë të njëjta, pavarësisht se ka, në një inspektim më të afërt, të njëjtat mundësi dhe të njëjtin treg.

Marrë nga Il Post, përshtati në shqip Gazeta Si

Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.