Shkencë

Ndryshimi i klimës, pajisja “përgjuese” e tërmetit zbulon shkallën e ngrohjes së oqeanit

Shkencëtarët kanë gjetur një mënyrë të re të mençur për të matur ngrohjen e oqeanit, duke përdorur valët nga tërmetet nën det.

Studiuesit thonë se "hack" funksionon sepse tingulli udhëton më shpejt në ujë të ngrohtë.

Ekipi shikoi të dhënat zanore nga Oqeani Indian të lëshuara nga dridhjet për një periudhë 10-vjeçare. Ndërsa detet janë ngrohur për shkak të ngrohjes globale, shkencëtarët kanë parë që valët e zërit rriten me shpejtësi.

Metoda e tyre e re tregon se tendenca e ngrohjes dekadale në Oqeanin Indian ishte shumë më e lartë se vlerësimet e mëparshme.

Të kesh informacion të saktë mbi ngrohjen e oqeaneve tona është e vështirë për shkencëtarët e klimës.

Ata e kuptojnë që rreth 90% e energjisë së bllokuar në atmosferën tonë nga gazrat serë absorbohet nga detet.

Por të kesh matje të sakta të temperaturës, në vende dhe thellësi të shumta, është një sfidë e madhe.

Vendosja e  4,000 pajisjeve autonome të quajtura notuesi "Argo" që kapin informacionin e temperaturës ka ndihmuar jashtëzakonisht, por ka boshllëqe të mëdha.

Kjo është veçanërisht e vërtetë në lidhje me atë që po ndodh në ujërat më të thella se 2,000m.

Por tani një ekip studiuesish kanë zhvilluar një qasje shumë të ndryshme që shfrytëzon faktin se shpejtësia e zërit në ujin e detit varet nga temperatura.

Ideja u propozua dhe u provua për herë të parë në fund të viteve 1970 duke përdorur valët e zërit të gjeneruara nga shkencëtarët.

Qasja e re përfshin përdorimin e valëve të tingullit të prodhuara natyrshëm që ndodhin kur godet një tërmet nënujor.

Shkencëtarët ekzaminuan të dhëna nga mbi 4,000 dridhje që ndodhën në Oqeanin Indian midis 2004 dhe 2016.

Ekipi pastaj kërkoi për çifte "përsëritës", tërmete me origjinë dhe fuqi gati identike.

Duke matur se sa kohë iu desh këtyre sinjaleve të lëvizjes së ngadaltë për të udhëtuar nëpër ujërat nga Indonezia në një stacion monitorimi në ishullin Diego Garcia, ata ishin në gjendje të përpunonin ndryshimet e temperaturës për të gjithë oqeanin gjatë periudhës 10-vjeçare .

"Meqenëse ne mund t'i masim këto variacione me shumë saktësi, mund të nxjerrim përfundime të vogla në temperaturën mesatare të oqeanit të thellë, në këtë rast rreth një të dhjetën e një shkalle,"shpjeguan ekspertët.

Autorët thonë se sistemi ka disa përparësi të mëdha, pasi është në gjendje të sigurojë një temperaturë mesatare në shkallë të gjerë përgjatë rrugës 3,000 km nga Sumatra në Diego Garcia, e cila zvogëlon ndikimin e luhatjeve lokale, duke e bërë atë në mënyrë më të saktë mbi oqeanin si një tërësi.

Në hulumtimin e tyre, shkencëtarët treguan se ngrohja në Oqeanin Indian gjatë dekadës që ata studiuan ishte më e madhe sesa vlerësohej më parë.

Sidoqoftë, studimi ka disa paralajmërime të rëndësishme.

"Është e rëndësishme të theksohet se ky është një rezultat që vlen për këtë rajon të veçantë dhe këtë vit të veçantë," thnë ekspertët.

Për ta bërë idenë të funksionojë në një shkallë globale, shkencëtarët do të kenë nevojë për qasje në më shumë dete. 

Tani për tani, ekipi hulumtues po punon me të dhënat e mbledhura nga një rrjet hidrofoni i operuar nga Organizata e Kombeve të Bashkuara për Ndalimin e Provave Bërthamore, e cila po vëzhgon shpërthimet bërthamore nënujore.

"Të gjitha këto të dhëna përmbajnë informacion mbi ndryshimin e temperaturës në oqeanin e thellë, ata thjesht po presin që ne ta nxjerrim atë" kanë shkruar ekspertët në studimin e botuar në revistën Science.

Burimi:BBC/Përktheu: Gazeta "Si"


Copyright © Gazeta “Si”


Më Shumë