.png)
Është fiks ajo periudha e vitit, kur hundët e bllokuara dhe kolla e papërmbajtshme të shfaqet kudo.
Masa më e mirë paraprake që mund të merrni kundër gripit ose infeksionit me Covid është që të vaksinoheni.
Por ka pak rrugë që mund të ndiqni kur merrni të ftohur dhe keni sëmundje të tjera të frymëmarrjes.
Shumica janë të shkaktuara nga viruset, ndaj nuk mund t'i kuroni me antibiotikë, të cilët përdoren për të trajtuar infeksionet bakteriale.
Ndërsa barnat si Paxlovid janë të aksesueshme për trajtimin e Covid-it, trajtimet antivirale për ata me grip, rreziku qëndron tek ata që zhvillojnë komplikime më të rënda, si psh grate shtatzëna, të moshuar ose ata me imunitet të dobët.
Për të gjithë kategoritë e tjera, mjekët sugjerojnë që të pushoni dhe të prisni simptomat e pashmangshme– që për gripin mund të përfshijnë temperaturë, dhimbje koke, dhimbje trupi dhe rrufë që zgjat tre deri në pesë ditë.
Disa njerëz mund të kenë gjithashtu kollë ose dhimbje të fytit ose ndihen të lodhur, e cila mund të zgjasë pak më gjatë, tha Dr. H. Keipp Talbot, profesor i asociuar i mjekësisë në Qendrën Mjekësore të Universitetit Vanderbilt.
Simptomat e ftohjes së zakonshme janë tepër të ngjashme me gripin, kjo është arsyeja pse njerëzit priren ta "quajnë grip çdo gjë që është në dimër", tha Dr. Talbot. Por simptomat e ftohjes në përgjithësi janë më të ngadalta për t'u krijuar, janë më të lehta se ato që do të përjetonit me gripin dhe nuk ka gjasa të rezultojnë në probleme të rënda shëndetësore. (Njerëzit me Covid përjetojnë gjithashtu simptoma të frymëmarrjes; testimi është mënyra më e mirë për të ditur se cilin virus keni më shumë gjasa.)
"Ekziston një thënie e vjetër që nëse trajton një ftohje, ajo largohet për shtatë ditë, nëse e lë të qetë, largohet brenda një jave," tha Dr. Aviva Romm, një mjeke e specializuar në mjekësinë integruese.
Për breza me radhë, ilaçe të panumërta shtëpiake - filxhanë çaj të ngrohtë ose supa - kanë ndihmuar në menaxhimin e simptomave të ftohjes dhe gripit, si dhimbja e fytit.
Shkencëtarët kanë kryer kërkime gjatë viteve duke u përpjekur të përcaktojnë se sa efektive janë disa nga këto ilaçe, sa shpesh duhet të përdoren dhe cilat formulime funksionojnë më mirë. Por studimet janë shpesh të vogla ose nuk tregojnë shumë efikasitet.
Megjithatë, ekspertët pranojnë se nuk ka ndonjë dëm në adoptimin e praktikave ‘popullore’ që mund t'ju bëjnë të ndiheni më mirë kur jeni të sëmurë.
"Ndonjëherë ne nuk kemi prova për shumë praktika të zakonshme tradicionale sepse nuk ka shumë vlerë ekonomike në studimin e tyre, por ne kemi mijëra vjet të dhëna anekdotike dhe kemi prova të mjaftueshme për të vërtetuar sigurinë e tyre," Dr. Tha Romm.
Ja çfarë dimë dhe nuk dimë për disa nga metodat më të njohura që premtojnë sado pak
Forcimi i sistemit imunitar: vitamina C, manaferra dhe zinku
Ka disa prova që sugjerojnë se disa vitamina dhe përbërës në ilaçet shtëpiake - si vitamina C, manaferra dhe zinku - mund të stimulojnë të paktën sistemin imunitar dhe të shkurtojnë kohëzgjatjen e simptomave tuaja.
Ideja se vitamina C mund të ndihmojë per ftohjen nuk është e re; ajo u popullarizua nga laureati Linus Pauling në vitet 1970, gjë që shkaktoi një rritje të kërkesës për lëndë ushqyese. Që atëherë, shkencëtarët e lidhur me industrinë e suplementeve kanë sugjeruar që vitamina C ndihmon në mbështetjen e funksioneve të ndryshme, të tilla si aftësia e qelizave imune për të gjetur dhe luftuar infeksionin.
Por efektiviteti i lëndës ushqyese sjell ende debat. Trupi nuk është në gjendje të ruajë doza të larta të vitaminës C, si ato që gjenden në suplementet, dhe çdo vitaminë C e tepërt zakonisht ekskretohet në urinë. Disa prova klinike kanë zbuluar se koha kur merrni suplemente të vitaminës C mund të jetë vendimtare për efektivitetin e saj: një meta-analizë gjithëpërfshirëse e sprovave të vitaminës C e botuar në vitin 2013, për shembull, sugjeron që perdorimi i rregullt, edhe para se të filloni të ndiheni të sëmurë, mund të shkurtojë kohëzgjatjen e ftohjes me një ditë apo më shumë. Por marrja e vitaminës C pasi jeni ftohur nuk tregon përfitime të qëndrueshme.
Në disa studime, shurupi i ftohjes dhe gripit, veçanërisht ato që synojnë fëmijët e vegjël, shkurtoi kohëzgjatjen e simptomave kur merret përpara ose menjëherë në fillim të një sëmundjeje. Por gjithësesi është një e dhënë e kufizuar, tha Dr. Romm. Manaferrat gjithashtu përmbajnë antioksidantë të fuqishëm dhe kimikate të njohura si anthocyanins, të cilat ndihmojnë në funksionimin e imunitetit.
Në mënyrë të ngjashme, hulumtimi mbi zinkun sugjeron që marrja e shurupeve dhe tabletave që përmbajnë mikroelementin çdo tre deri në katër orë mund të zvogëlojë kohëzgjatjen e një ftohjeje ose gripi me një ose dy ditë, duke parandaluar shumëfishimin e viruseve.
Por shumica e formulimeve të zinkut kanë disa efekte anësore. Disa njerëz që përdornin spraj me zink për hundë kanë përjetuar një humbje të përhershme të nuhatjes. Ata që e marrin nga goja mund të ndiejne një shije të qëndrueshme metali në gojë. “Gjëja me të vërtetë e rëndësishme për t'u theksuar është se duhet ta merrni zinkun me ushqim, sepse në raste të tjera mund t’ju shkaktojë edhe të vjella,” tha Dr. Romm.
Të qëndroni të hidratuar duke e qetësuar fytin me: çajra, supë, xhinxher
Dhimbja e fytit është shpesh rezultat i natyrshëm i inflamacionit të krijuar kur sistemi juaj imunitar po lufton kundër një virusi të përqendruar në rrugët e sipërme të frymëmarrjes. Ënjtja dhe dhimbja mund ta bëjnë më të vështirë gëlltitjen e ushqimit dhe të qënit i hidratuar. Kjo e bën fytin tuaj edhe më të thatë. Një kollë mund t'i përkeqësojë më tej gjërat. Duke qëndruar të hidratuar duke pirë thjesht ujë, çajra të nxehtë, lëng mishi ose supa mund t'ju ndihmojë të ndiheni më mirë.
Në shumë kultura, xhenxhefili ose thene ndryshe xhinxheri është një nga gjërat e para që njerëzit marrin kur përballen me dhimbje të fytit. Shpesh zhytet në ujë të nxehtë bashke me barishte të tjera për të bërë një çaj qetësues, ose mund ta shtoni edhe në supën e pulës. Një pjesë e vogël e studimeve kanë zbuluar se xhinxheri mund të ketë veti anti-inflamatore që mund të ndihmojnë në lehtësimin e ënjtjes së fytit.
Rrënja e shafranit të Indisë gjithashtu, një bimë në familjen e xhinxherit e rritur në Azinë Juglindore dhe e përdorur prej kohësh në praktikat mjekësore të Indisë, mund të zvogëlojë gjithashtu inflamacionin.
Por efektet e saj kanë qenë sfiduese për t'u vërtetuar sepse përbërja kryesore në rrënjë, kurkumi, nuk përthithet lehtë në trup dhe suplementet e kurkumit mund të ndryshojnë shumë në përbërje. Ngrënia e shafranit të Indisë në ushqim ose përzierja e tij me një substancë yndyrore, si vaji i gatimit ose qumështi i ngrohtë, mund t'ju ndihmojë të përthithni më shumë përfitimet e kurkumit. Shtimi i piperit të zi mund të ndihmojë gjithashtu në përthithjen e tij, tha Dr Romm.
“Xhinxheri dhe shafrani i Indisë së bashku janë një kombinim vërtet, vërtet i këndshëm”, tha Dr. Romm, duke shtuar se kur ajo ka dhimbje të fytit, ajo vete praktikon çaj xhenxhefil-shafran i Indisë.
Kontrolli i kollës: ujë me kripë dhe mjaltë
Nëse dhimbja juaj e fytit shoqërohet me kollë, gargara me ujë të kripur mund të jetë e dobishme. Përzieni rreth gjysmë lugë çaji kripë në një gotë të plotë me ujë të ngrohtë dhe rrotullojeni rreth gojës dhe fytit tuaj për disa sekonda përpara se ta pështyni. Çdo lloj kripe që keni në shtëpi mund të funksionojë.
Mjekët shpesh rekomandojnë gargarë me ujë të kripur si një mënyrë për të lehtësuar dhimbjen në gojë ose në pjesën e pasme të fytit dhe për të përmirësuar shëndetin e përgjithshëm oral. Gargara ndihmon në lirimin e mukusit të trashë dhe gjithashtu mund të largojë irrituesit si bakteret, viruset dhe alergjenët nga fyti juaj. Përdorimi i një solucioni kripe siguron përfitimin shtesë të nxjerrjes së lëngjeve të tepërta nga indet e përflakur dhe lyerjes së tyre me ujë të ngrohtë, tha Dr. Talbot, një profesor i asociuar i mjekësisë në Qendrën Mjekësore të Universitetit Vanderbilt.
Shtimi i mjaltit në solucionin tuaj për gargarë, ose në ndonjë çaj ose pije të ngrohtë, mund të ketë një efekt të ngjashëm qetësues. Mjalti vepron si zbutës, që do të thotë se qetëson indet e irrituara.
Shumë kultura kanë variacionin e tyre të një pije qetësuese mjalti. Dhe disa kërkime tregojnë se ilaçi funksionon në reduktimin e shpeshtësisë së kollitjes.
Në fakt, një studim tek fëmijët midis 1 dhe 5 vjeç zbuloi se marrja e dy lugë çaji mjaltë para gjumit ishte po aq efektive në reduktimin e kollitjes gjatë natës dhe përmirësimin e cilësisë së gjumit sa ilaçi dekstrometorfan që gjendet në shurupet e zakonshme të kollës pa recetë. (Megjithatë, mjalti nuk duhet t'u jepet fëmijëve më të vegjël se një vjeç, për shkak të rrezikut të një lloji të rrallë të helmimit nga ushqimi i njohur si botulizmi foshnjor)
Duhet të siguroheni që të përdorni vetëm ujë të distiluar, steril ose të zier për shpëlarjet e gojës, pasi uji i rubinetit mund të përmbajë sasi të vogla bakteresh dhe protozoarësh që mbartin rrezikun e infeksioneve të tjera.
Dr. Fadel Hind, mjeke e sëmundjeve infektive në klinikën Mayo, mban një thithës lagështie në punë, në shtëpinë e saj gjatë sezonit të gripit dimëror.
Hulumtimi ka treguar se mbajtja e dhomave në një nivel lagështie prej rreth 40 deri në 60 përqind redukton transmetimin e viruseve të frymëmarrjes dhe madje mund t'ju parandalojë që të sëmureni. “Në atë lagështi, ju tentoni të gjeni një numër më të vogël të viruseve në sipërfaqe dhe në ajër. Dhe virusi që është i pranishëm është më pak i zbatueshëm," tha ajo.
Disa lagështues kanë ndërtuar sensorë që mund t'ju tregojnë nivelin e lagështisë në një dhomë, tha Dr. Hind. Nëse i juaji nuk e bën këtë, mund të blini një higrometër bazë për 10 dollarë ose më pak për të monitoruar avujt e ujit në ajrin përreth jush dhe për të testuar performancën e një lagështuesi që tashmë e keni.
Nëse ju zë e ftohura ose gripi, një thithes lagështie mund të ndihmojë në lehtësimin e kollitjes dhe kongjestionit, megjithëse ka pak të dhëna në këtë drejtim në krahasim me ilacet e zakonshme që përdorim me qëllim zvogëlimin e kohëzgjatjes së përgjithshme të sëmundjes suaj, tha Dr. Hind. Pergatiti: gazetasi.al
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
