Histori

Midis Izraelit dhe Gazës ekziston një histori e thellë traume dhe dhune

Nga Ishaan Tharoor - Shumë kohë më parë, një udhëheqës i famshëm ushtarak izraelit mbajti një fjalim para një funerali pranë kufirit me Gazën. Ishte viti 1956 dhe Moshe Dayan, atëherë ishte komandanti i lartë i Forcave të Mbrojtjes të Izraelit.

Gjatë vizitës së tij, një oficer i ri izraelit i quajtur Roi Rotberg u kap dhe u vra nga militantët arabë ndërsa patrullonte në tokat kufitare me kalë. Trupi i tij u tërhoq zvarrë përgjatë vijës së armëpushimit në Gaza. Dayan mbajti një eulogji për Rotberg që tani shihet si një nga testamentet më të palëkundur të Sionizmit dhe nevojës për të mbrojtur ekzistencën e Izraelit me forcë.

"Një rrip vendbanimi, por pa helmetën e çelikut dhe grykën e topit nuk do të mbjellim dot një pemë, as do të ndërtojmë një shtëpi," tha Dayan, pasi foli për kërcënimet armiqësore të grumbulluara rreth shtetit të sapolindur hebre. “Fëmijët tanë nuk do të kenë jetë për të jetuar nëse ne nuk gërmojmë vend strehime; dhe pa gardhin me tela me gjemba dhe automatikun në dorë, ne nuk do të shpojmë dot as për ujë”

Dayan, i cili më vonë do të merrte poste të rëndësishme në qeveri, ishte i qartë për motivet e luftëtarëve në anën tjetër në Gaza, një rrip i vogël territori që kontrollohej nga Egjipti. Pjesa më e madhe e popullsisë së saj përbëhej nga refugjatë palestinezë të cilët më pak se një dekadë më parë ishin detyruar të largoheshin nga shtëpitë dhe fshatrat e tyre amtare mes fushatave të përgjakshme të dëbimit izraelit që pasuan krijimin e vendit në vitin 1948. Qindra qytete palestineze u fshinë nga harta. ndërsa mijëra palestinezë u vranë në masakra të shumta të dokumentuara të kryera nga trupat dhe organizatat paraushtarake izraelite. Komunitetet e zhvendosura në Gaza tashmë jetonin në një kafaz traumash dhe pikëllimi.

"Le të mos ua hedhim fajin vrasësve," tha Dayan. “Pse duhet të ankohemi për urrejtjen e tyre ndaj nesh? Tetë vjet ata kanë qëndruar  në kampet e refugjatëve të Gazës dhe kanë parë me sytë e tyre se si ne kemi bërë atdhe nga toka dhe fshatrat ku ata dhe paraardhësit e tyre kanë jetuar dikur”

Tani, çeliku dhe zjarri izraelit po sillen përsëri mbi popullsinë e Gazës. Në kohën e shkrimit, një ofensivë tokësore izraelite duket se po përgatitet të futet në Rripin e Gazës, një zonë e ngushtë, 25 milje toke e ngushte por një nga vendet më të dendura të populluara në planet. Përafërsisht gjysma e më shumë se 2 milionë njerëzve të territorit janë fëmijë. Dhe, për pjesën më të madhe të një brezi, ata kanë jetuar nën bllokadë nga një shtet izraelit në konflikt të përhershëm me grupin militant islamik Hamas, i cili mban pushtetin në Gaza.

Të shtunën, militantët e Hamasit me bazë në Gaza orkestruan ditën e vetme më të përgjakshme për izraelitët që nga themelimi i shtetit modern-komb, duke nisur një aksion të pacipë bastisjesh në territorin izraelit që çoi në më shumë se 900 vdekje dhe rrëmbim të më shumë se 100 pengjeve izraelite, duke përfshirë fëmijët. Të befasuar, autoritetet izraelite u zotuan për një operacion të pamëshirshëm për të çrrënjosur Hamasin një herë e përgjithmonë. Sulmet ajrore në ndërtesa në Gaza kanë marrë tashmë më shumë se 680 jetë, duke përfshirë të paktën 91 fëmijë.

Në një fjalim të hënën, ministri i Mbrojtjes Yoav Gallant tha se ai kishte urdhëruar "një rrethim të plotë" në territorin ku Hamasi u shfaq fillimisht dhe tani vepron. "Nuk do të ketë energji elektrike, ushqim, karburant, gjithçka është e mbyllur," tha Gallant për Gazën. "Ne po luftojmë ‘kafshët’ njerëzore dhe po veprojmë në përputhje me rrethanat"

Një operacion i gjatë, kompleks tokësor, detar dhe ajror është duke u zhvilluar. Që nga marrja e Gazës nga Hamas në vitin 2007 – e cila erdhi pas fitores së saj në zgjedhjet palestineze një vit më parë që çoi në një ndarje me Autoritetin Palestinez, me seli në Bregun Perëndimor – Izraeli ka kryer një sërë operacionesh të mëdha ushtarake kundër militantëve islamikë, të cilët kanë gjetur mënyra për të çarë periodikisht kordonin e sofistikuar të sigurisë të Izraelit me sulme me raketa, drone dhe metoda të tjera joortodokse, duke përfshirë balona ndezëse.

Sa herë që Izraeli ka shtuar sulmet e tij ndaj militantëve në Gaza, shumë civilë palestinezë vdesin. Operacioni tre-javor i Cast Lead, i cili filloi në fund të vitit 2008, pa vdekjen e më shumë se 1,300 palestinezëve. Operacioni Pillar of Cloud në 2021 çoi në më shumë se 100 vdekje civile palestineze. Në vitin 2014, Izraeli nisi Operacionin e tij 50-ditor, Protective Edge, i cili përfshinte sulme ajrore dhe një operacion të kufizuar tokësor. Sipas Kombeve të Bashkuara, 7 nga 10 nga më shumë se 2000 palestinezë të vrarë gjatë fushatës së vitit 2014 ishin civilë.

Por çdo herë, Hamasi ka treguar një aftësi për të nxjerrë veten nga rrënojat, për tu riorganizuar dhe përforcuar veten, pavarësisht nga mjerimi që përjetojnë ata që jetojnë në mes të tij. Këtë herë mund të jetë ndryshe dhe çmimi që do të paguajnë palestinezët e zakonshëm në Gaza pritet të jetë jashtëzakonisht i madh.

Në vitin 2005, pas përvojës së mavijosur të intifadës së dytë, qeveria izraelite tërhoqi forcat e saj nga brenda Rripit të Gazës, të cilin e kishte kontrolluar që nga viti 1967, dhe largoi rreth 9,000 hebrenj që jetonin atje. Hamasi, i cili, ndryshe nga Autoriteti Palestinez, nuk e njeh të drejtën e Izraelit për të ekzistuar, de facto pushtoi Gazën në vitin 2007, duke shkaktuar një bllokadë ajrore, detare dhe tokësore izraelite.

Si rezultat, kushtet në territor janë degraduar për vite me radhë, me Kombet e Bashkuara që vlerësojnë se bllokada i ka kushtuar ekonomisë së Gazës gati 17 miliardë dollarë në afërsisht një dekadë. Kritikët e Izraelit e quajtën territorin si "burgun e hapur" më të madh në botë.

Për ta, Gaza është një argument me një fjalë për brutalitetin e Izraelit ndaj një enklavë të bllokuar që jeton në kushte të mjerueshme, tha për New York Times Natan Sachs, drejtor i Qendrës për Politikat e Lindjes së Mesme të Institutit Brookings. Por për izraelitët, shtoi ai, "Gaza është një argument me një fjalë për rrezikun e tërheqjes së njëanshme dhe besimit në sundimin palestinez". Marrë nga: washingtonpost/ Përshtati në shqip Gazeta "Si"


Copyright © Gazeta “Si”


Më Shumë