.png)
Rusia ka thënë se po pezullon një marrëveshje që lejoi Ukrainën të rifillojë eksportin e ushqimit nga portet e saj të Detit të Zi.
Ajo ra dakord në korrik që të lejojë anijet të eksportojnë grurë dhe ushqime të tjera nga portet e Ukrainës përmes një korridori të sigurt në Detin e Zi në pjesën tjetër të botës.
Anijet kanë vazhduar të përdorin korridorin, por njoftimi i Rusisë ka rritur çmimet ndërkombëtare të ushqimeve.
Sa ushqime janë dërguar nga Ukraina?
Pasi Rusia pushtoi Ukrainën, marina e saj vendosi një bllokadë në portet e Detit të Zi të Ukrainës, duke bllokuar rreth 20 milionë tonë drithë të destinuara për eksport brenda vendit, së bashku me produkte të tjera ushqimore si misri dhe vaji i lulediellit.
Meqenëse Ukraina është një nga eksportuesit më të mëdhenj të ushqimit në botë, kjo bëri që çmimet e ushqimeve të rriten në mbarë botën.
Megjithatë, të dy palët nënshkruan nismën e Detit të Zi më 22 korrik, duke lejuar një korridor të sigurt për transportin detar.
Anija e parë lundroi nga Ukraina më 1 gusht dhe deri më 28 tetor, më shumë se 9.3 milion ton ushqim janë eksportuar përmes Detit të Zi, sipas OKB-së.
Në shtator, Ukraina eksportoi katër milionë tonë ushqime përmes Detit të Zi.
Para pushtimit të Rusisë, ajo kishte dërguar pesë milionë tonë çdo muaj.
Një arsye pse eksportet nuk kanë arritur nivelin e tyre të paraluftës është se shumë kompani refuzojnë të dërgojnë anijet e tyre të mallrave në Detin e Zi.
Rusia njoftoi të shtunën se do të tërhiqej nga marrëveshja dhe transporti nga portet ukrainase u pezullua.
Megjithatë, anijet e ngarkuara me ushqime filluan të lundrojnë sërish të hënën.
Ku është dërguar ushqimi?
Disa ushqime kanë shkuar drejtpërdrejt në vendet më të varfra në botë, dhe disa janë dërguar në vendet ku njerëzit janë në rrezik nga uria, sipas programeve të ndihmës humanitare të OKB-së.
Megjithatë, shifrat e OKB-së tregojnë se pjesa më e madhe e ushqimit ukrainas të eksportuar në tre muajt e fundit ka shkuar në Spanjë, Turqi, Itali, Kinë dhe Holandë.
Sipas të dhënave të fundit, 20% e grurit shkoi në Turqi, ndërsa 27% e tjera u shpërnda në vendet aziatike; Kina (7%), Republika e Koresë (6%), Irani (5%), India (4%), Izraeli (2%), Jemeni (2%) dhe Libani (<1%).
Nga 36% e produkteve që shkuan në BE, 15% arritën në Spanjë, ndërsa Italia (7%), Holanda (5%), Rumania (4%), Gjermania (3%), Irlanda, Franca (1%), Bullgaria (<1%) dhe Greqia (<1%) kanë përfituar të gjitha.
Në vitet e paraluftës, importuesit kryesorë të grurit ukrainas ishin Egjipti, Indonezia dhe Bangladeshi.
OKB-ja tha në shtator se pak më pak se 30% kishin shkuar në vendet me të ardhura më të ulëta, ndërsa 44% ishin dërguar në vendet me të ardhura të larta.
Megjithatë, rifillimi i eksporteve të ushqimit ukrainas në të gjithë botën ndihmoi në uljen e çmimeve ndërkombëtare të ushqimeve midis korrikut dhe fundit të tetorit, duke gjykuar nga indeksi i çmimeve të ushqimit të OKB-së FAO .
Si ka funksionuar korridori i sigurt detar?
Rusia dhe Ukraina nënshkruan marrëveshje me Turqinë për të krijuar një korridor nga Odesa dhe dy porte fqinje, në ngushticën e Stambollit.
Ky korridor është 310 milje detare i gjatë dhe tre milje detare i gjerë.
Anijet ukrainase drejtojnë anijet me grurë brenda dhe jashtë portit përmes minave që vendosën forcat ukrainase.
Personeli turk inspekton anijet për armë, me kërkesë të rusëve.
Marrëveshja do të skadonte pas 120 ditësh, në mes të nëntorit, por kishte shpresa se do të rinovohej.
Çfarë po ndodh me çmimet e ushqimeve tani?
Rusia po pezullon përkohësisht marrëveshjen e korridorit të Detit të Zi, duke thënë se "nuk do të jetë në gjendje të garantojë sigurinë" e anijeve që lundrojnë nëpër të.
Ai thotë se një anije që përdorte korridorin ishte përfshirë në një sulm në bazën e saj detare në Sevastopol (edhe pse OKB thotë se nuk kishte anije në korridor në kohën e sulmit).
Anijet e ngarkesave kanë vazhduar të përdorin korridorin, pasi Ukraina, Turqia dhe OKB-ja siguruan kompanitë e transportit detar se korridori do të ishte ende i sigurt.
Megjithatë, çmimi global i grurit në bursat botërore të mallrave u hodh me mbi 5%, dhe çmimet e misrit me 2%, në ditën e parë të tregtimit në bursat ushqimore pas njoftimit të Rusisë.
Mendohet se shumë tregtarë po blejnë rezerva shtesë të grurit dhe misrit në rast se Rusia vendos të ndërmarrë veprime të mëtejshme për mbylljen e korridorit të Detit të Zi.
Si mund të eksportonte Ukraina ushqim pa përdorur Detin e Zi?
Kur Rusia bllokoi portet e Ukrainës pas pushtimit të saj në shkurt, Ukraina u përpoq të eksportonte sa më shumë prodhime që mundej nga toka, duke përdorur kamionë dhe trena.
BE-ja krijoi ato që i quajti "rrugë solidariteti", në mënyrë që gruri ukrainas të mund të transportohej nga portet në Detin Baltik dhe gjithashtu nga porti rumun i Konstancës.
Megjithatë, mungesa e kapaciteteve rrugore dhe hekurudhore do të thotë që Ukraina mund të eksportojë vetëm 10% të grurit të saj maksimumi nga toka.
Burimi: BBC; OKB; FAO /Përshtati Gazeta Si
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
