.png)
Gazeta Si - Sergey Karaganov ishte këshilltar presidencial për politikën e jashtme me ish-presidentin Boris Jelcin dhe Vladimir Putin.
Edhe sot, që drejton Qendrën për Politikë të Jashtme dhe Mbrojtëse në Moskë, ai mbetet shumë i afërt me ministrin e Jashtëm rus, Sergej Lavrov dhe me vetë diktatorin, deri në atë pikë sa që propozimet e tij për ndërhyrjet për minoritetet ruse të ish-republikave të tjera sovjetike shkojnë nën emrin "doktrina e Putinit".
Në vitin 2019, Karaganov ishte i pari që teorizoi atë që po ndodh tani: pushtimin total të Ukrainës. Putin tha se qëllimi për të parandaluar anëtarësimin e Ukrainës në NATO e justifikonte ndërhyrjen. Por pranimi i Kievit do të kërkonte shumë, shumë vite në rastin më të mirë.
Si mund të shpjegohet sulmi mbi baza të tilla?
Putin tha se nëse Ukraina do të hynte në NATO, nuk do të kishte më Ukrainë. Në vitin 2008 kishte një plan të shpejtë ngjitjeje. Ai u bllokua nga përpjekjet tona dhe nga ato të Gjermanisë dhe Francës, por Ukraina që atëherë është integruar në NATO. Ajo është furnizuar me armë dhe trupat e saj janë trajnuar nga NATO, ushtria e tyre është bërë gjithnjë e më e fortë. Ne kemi parë një rritje të shpejtë të ndjenjave neo-naziste në atë vend. Ukraina po bëhej si Gjermania rreth viteve 1936-'37. Lufta ishte e pashmangshme, ata ishin një majë shtize e NATO-s. Ne morëm një vendim shumë të vështirë: të godasim të parët, përpara se kërcënimi të bëhej edhe më vdekjeprurës.
Por kishte kohë për të negociuar.
Kemi pasur premtime të të gjitha llojeve nga perëndimorët në këto tridhjetë vjet. Por ata na gënjyen ose i harruan.
Si mund të mendoni që një vend i vogël si Ukraina, do të sulmojë një superfuqi bërthamore si Rusia? Dhe se ai është një vend nazist, me një president hebre?
Ukraina u ndërtua nga Shtetet e Bashkuara dhe vendet e tjera të NATO-s si një pikë diamanti, ndoshta agresioni ose të paktën presioni, për të sjellë makinën ushtarake perëndimore më afër zemrës së Rusisë. Të shohim tani se sa të përgatitur ishin për luftë. Dhe nazizmi nuk ka të bëjë vetëm me të qenit kundër hebrenjve. Nazizmi është epërsia e një kombi mbi një tjetër. Nazizmi është poshtërimi i kombeve të tjera.
Vendet e Evropës Qendrore dhe Lindore i kanë kërkuar vetes anëtarësimin në NATO. Dhe Moska me "Founding Treaty” (Traktat Themelues) për marrëdhëniet Rusi-NATO në vitin 1997 pranoi zgjerimin. Nuk e shikoni me vend?
Ishte gabimi më i madh në politikën e jashtme të Rusisë në 30 vitet e fundit. Ne firmosëm, sepse ishim dëshpërimisht të varfër, në kolaps. Por u trondita kur pashë “përdhunimin” e Serbisë nga NATO në vitin 1999. Më pas, një luftë mizore në Irak e zhvilluar nga shumica e vendeve të NATO-s dhe një tjetër agresion në Libi, gjithashtu nga NATO. Pra, ne nuk u besojmë fjalëve. Ne e dimë se neni 5 i NATO-s, i cili thotë se një sulm ndaj një vendi të Aleancës, është një sulm ndaj të gjithëve, nuk funksionon. Nuk ka asnjë garanci automatike që Aleanca do të ndërhyjë në mbrojtje të një anëtari të sulmuar. Por ky zgjerim është ai i një aleance agresive. Është kancer dhe ne donim ta ndalonim këtë metastazë. Duhet ta bëjmë, me një operacion kirurgjik.
Iraku ishte një gabim i rëndë, i cili nuk justifikon asnjë sekondë. Dhe amerikanët më vonë zgjodhën një udhëheqës të ri, Obamën, i cili ishte kundër asaj lufte. A do të mund të bëjnë të njëjtën gjë rusët?
Unë nuk mendoj se do të kemi një ndryshim pushteti në Rusi, sepse ne jemi duke bërë një luftë mbijetese. Është një luftë kundër Perëndimit, në të cilën njerëzit mblidhen rreth liderit. Dhe në Shtetet e Bashkuara askush nuk pagoi për luftën në Irak, kështu që ne kemi dyshimet tona për efektivitetin e demokracisë.
Në Libi, Gadafi bombardoi protestuesit. NATO aplikoi një zonë ndalim-fluturimi të kërkuar nga Këshilli i Sigurimit i OKB-së, pa veton e Moskës.
Po, ne besuam te garancitë. Pastaj pamë një sulm që shkatërroi vendin. Kjo na ka çuar në një mosbesim total ndaj Perëndimit.
Ndërhyrja në Serbi në vitin 1999 ndaloi një luftë që vrau 13.000 njerëz, për të cilën Sllobodan Millosheviç u gjykua për krime kundër njerëzimit.
Vrasjet masive në Kosovë (kundër serbëve) ndodhën pas “përdhunimit” të Serbisë. Ishte një agresion i papërshkrueshëm. Dhe gjyqi i Millosheviçit ishte një spektakël i trishtuar dhe poshtërues i vogëlsisë evropiane.
Ishte një gjykatë e OKB-së, jo e Bashkimit Evropian.
Ne nuk ia njohim të drejtën asaj gjykate.
Ju thoni se lufta e vërtetë tani është kundër ekspansionizmit perëndimor. Çfarë do të thuash?
Ne shohim zgjerimin perëndimor që po ndodh dhe rusofobinë që arrin nivele si antisemitizmi ndërmjet luftërave. Pra, konflikti tashmë po bëhej i mundshëm. Dhe ne kemi parë ndarje të thella dhe probleme strukturore në shoqëritë perëndimore. Kështu që Kremlini vendosi të godasë i pari. Ndër të tjera, ky operacion ushtarak do të përdoret për të ristrukturuar elitën dhe shoqërinë ruse. Do të bëhet një shoqëri më militante, e bazuar në kombësi, duke i shtyrë elementët jopatriotikë nga klasa sunduese.
Musolini nuk e njohu rendin që doli nga Traktati i Versajës në vitin 1919. A e njeh Kremlini legjitimitetin e rendit evropian që doli nga rënia e Murit?
Ne nuk duhet të njohim një rend të ndërtuar kundër Rusisë. Ne u përpoqëm të integroheshim, por ishte një Versajë 2. Ne duhej ta shkatërronim këtë rend. Jo me forcë, por me shkatërrim konstruktiv, duke refuzuar pjesëmarrjen në të. Por kur kërkesa jonë e fundit për të ndaluar NATO-n u refuzua, u vendos të përdorej forca.
A është qëllimi i luftës përmbysja e pranisë së NATO-s në Evropën Qendrore dhe Lindore?
Shumica e institucioneve për mendimin tonë janë të njëanshme dhe jolegjitime. Ata kërcënojnë Rusinë dhe Evropën Lindore. Ne donim një paqe të drejtë, por lakmia dhe marrëzia e amerikanëve dhe dritë-shkurtësia e evropianëve, na kanë zbuluar se këta aktorë nuk e duan. Ne duhet të korrigjojmë gabimet e tyre.
A është Bashkimi Evropian një nga institucionet që Rusia e konsideron të paligjshëm?
Jo. Por ndonjëherë nuk na pëlqejnë politikat e BE-së, veçanërisht nëse ato bëhen gjithnjë e më luftarake.
A besoni se përshkallëzimi i kësaj lufte ndaj vendeve të tjera është i pashmangshëm?
Fatkeqësisht kjo bëhet gjithnjë e më e mundshme. Amerikanët dhe partnerët e tyre të NATO-s vazhdojnë të dërgojnë armë në Ukrainë. Nëse kjo vazhdon, objektivat në Evropë mund të goditen ose do të ketë ndërprerje të linjave të komunikimit. Atëherë lufta mund të përshkallëzohej. Është gjithnjë e më e besueshme. Unë mendoj se gjeneralët amerikanë e shohin atë ashtu siç e shoh unë.
Çmilitarizimi është e kundërta e asaj që arriti Putini, Ukraina u furnizua me armë. Gjermania dhe Evropa po riarmatosen gjithashtu, NATO ka lëvizur trupat më pranë kufijve rusë, Perëndimi është kompaktuar dhe sanksionet janë gjithnjë e më të ashpra. A po rezulton një sukses lufta e Putinit?
Nuk e dimë se si do të përfundojë. Çmilitarizimi do të thotë shkatërrim i forcave ushtarake ukrainase: po ndodh dhe do të përshpejtohet. Sigurisht, nëse ndihmohet Ukraina, kjo e zgjat agoninë. Për "fitore" mund të flasim vetëm në thonjëza, sepse ka shumë viktima, si nga pala ruse, ashtu edhe nga ajo ukrainase. Lufta do të jetë fitimtare, në një mënyrë apo tjetër. Unë supozoj se do të ketë edhe “denazifikim”, si në Gjermani dhe Çeçeni. Ukrainasit do të bëhen shumë më paqësorë dhe miqësorë me ne.
Por ushtrisë ruse iu desh të tërhiqej, pasi e kishte vënë Kievin nën rrethim.
Po sikur operacioni në Kiev të synonte të largonte forcat ukrainase nga teatri kryesor në jug dhe juglindje? Ndër të tjera, trupat ruse ishin shumë të kujdesshme për të mos goditur objektivat civilë, ne përdorëm vetëm 30-35% të armëve. Nëse do të kishim përdorur gjithçka, do të kishte çuar në shkatërrimin e qyteteve të Ukrainës dhe një fitore shumë më të shpejtë. Ne nuk bëmë bombardime me shfarosje siç bënë amerikanët në Irak. Përfundimi ka të ngjarë të jetë një traktat i ri, ndoshta me Zelenskijn ende në detyrë. Do të përfshinte krijimin e një vendi në jug dhe juglindje të Ukrainës, një mik i Rusisë. Ndoshta do të jenë dy Ukraina. Por tani është e pamundur të parashikohet, jemi në mjegullën e luftës.
Civilët u shënjestruan dhe u vranë nga rusët në Mariupol, Bucha dhe gjetkë: krime lufte të qëllimshme dhe krime kundër njerëzimit. A duhet të ndiqen penalisht?
Historia e Bucha-s është një inskenim, një provokim.
Ka prova.
Është një inskenim, 99%. Por ka një luftë dhe civilët po vuajnë. Forcat neo-naziste përdorën civilët si mburoja njerëzore, veçanërisht në Mariupol.
Është ushtria ruse ajo që nuk ka hapur korridoret humanitare.
Ne i hapëm. Ata u bllokuan nga forcat nacionaliste.
A e prisnit këtë kohezion mes Europës dhe Shteteve të Bashkuara?
Kohezioni do të shembet, për shkak të problemeve të Perëndimit. Perëndimi po dështon dhe po humbet pozicionin e tij në botë, ndaj ka nevojë për një armik: për momentin jemi ne. Shpresoj që Evropa të mos kryejë vetëvrasje, duke zgjedhur të humbasë pavarësinë e saj. Shpresoj që ajo të shërohet nga kjo ndienjë urrejtjeje.
Ju flisni sikur ishte një vend tjetër që filloi këtë luftë.
Ne e nisëm. Tani jemi në të njëjtin terren me Perëndimin. Perëndimi ka shkaktuar disa agresione. Tani jemi në të njëjtin terren moral. Tani jemi njesoj, po bëjmë pak a shume si ju. Më vjen keq që kemi humbur epërsinë tonë morale, por po bëjmë një luftë ekzistenciale.
Sanksionet po shtrëngohen. A do të bëhet Rusia më e varur nga Kina?
Ne do të jemi më të integruar dhe më të varur nga Kina. Kjo ka elemente pozitive, por në përgjithësi do të jemi shumë më të varur. Nuk kam shumë frikë të bëhem peng i Kinës, sepse Rusia ka një frymë sovraniteti dhe ne jemi kulturalisht të ndryshëm nga kinezët. Unë nuk mendoj se Kina mund, ose dëshiron të na kalojë neve. Megjithatë, ne nuk jemi të lumtur, sepse në realitet do të kisha preferuar të kisha marrëdhënie më të mira me Evropën.
Pse thoni se Kina dhe jo Rusia, do të jetë e suksesshme në këtë luftë?
Ne do të fitojmë, sepse rusët fitojnë gjithmonë. Por ndërkohë do të humbasim shumë. Ne do të humbasim njerëz. Ne do të humbasim burimet dhe do të bëhemi të varfër për momentin. Por ne jemi gati të sakrifikojmë të gjitha këto për të ndërtuar një sistem ndërkombëtar më të qëndrueshëm. Ne duam të ndërtojmë një sistem ndërkombëtar më të drejtë dhe më të qëndrueshëm. Ndryshe nga ajo që doli pas rënies së Bashkimit Sovjetik dhe që, nga ana tjetër, tani po shembet. Tani të gjithë po shkrihemi në kaos. Ne do të donim të ndërtonim Kalanë Ruse për t'u mbrojtur nga ky kaos, edhe nëse për këtë do të bëhemi më të varfër. Fatkeqësisht, kaosi mund të pushtojë Evropën nëse ajo nuk vepron sipas interesave të saj: ajo që po bën tani është vetëvrasëse.
Është një kërcënim? A nuk mendoni se parandalimi bërthamor është ende i vlefshëm?
Unë e di se në rrethana të caktuara, zyrtarisht, Shtetet e Bashkuara mund të përdorin armë bërthamore për të mbrojtur Evropën. Ka 1% mundësi që kjo të ndodhë, ndaj duhet të jemi të kujdesshëm. Por nëse një president i Shteteve të Bashkuara të Amerikës do të merrte një vendim të tillë, ai do të ishte budalla.
Cilat janë elementët për të rënë dakord të paktën për një armëpushim real në Ukrainë?
Ukraina duhet të bëhet neutrale dhe plotësisht e çmilitarizuar: pa armë të rënda, cilado pjesë e Ukrainës që do të mbetet. Kjo duhet të garantohet nga fuqitë e jashtme, duke përfshirë Rusinë dhe asnjë stërvitje ushtarake nuk duhet të zhvillohet në vend nëse një nga vendet garante është kundër. Ukraina duhet të jetë një shtet paqësor.
Ukraina duhet të jetë në gjendje të mbrohet ose nuk do të jetë më një vend sovran.
Më vjen keq, por Italia dhe shumica e vendeve evropiane gjithashtu nuk janë në gjendje të mbrojnë veten.
Ato i përkasin NATO-s...
Kanë kursyer në siguri. Ata e kanë vënë veten në këtë pozitë të vështirë dhe Europa nuk konsiderohet më një lojtar serioz. Zvicra dhe Austria janë neutrale, por janë të sigurta. Mund të jetë edhe Ukraina.
Evropa po shkon drejt një divorci nga energjia ruse: së pari qymyri, pastaj nafta dhe në fund gazi. E prisnit?
Shpresoj të mos bëni vetëvrasje. Sigurisht, kjo do të dëmtonte edhe Rusinë, por Evropa do të minonte ekonominë dhe situatën e saj sociale. Nëse nuk do qymyrin tonë, do ta shesim diku tjetër. Nëse nuk do naftën tonë, pas ca kohësh dhe vuajtjesh, do ta shesim diku tjetër. Dhe nëse nuk doni gaz, mirë, mirë, pas disa vuajtjeve ne mund ta ridrejtojmë atë diku tjetër. Rusët mbështesin Putinin me 81%, populli është gati për një periudhë të vështirë.
Burimi: “Corriere della Sera”; Përshtati në shqip: Gazeta “Si”
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
