Art dhe Kulture

“Ferrin” e Dantes tani mund ta përjetoni përmes realitetit virtual

Titullohet “Porta e ferrit” dhe është videoloja më e re me karakter edukativ që çon në zbulimin e këngës së parë të Ferrit të Komedisë Hyjnore të Dante Alighierit. Përmes simulimit dhe strukturave narrative pjesëmarrëse, është e mundur që të kombinohet kënaqësia e lojës dhe të mësuarit së bashku me shijimin e përmbajtjes kulturore.

Skena fillestare e vjershës së Dantes merr formë në një mënyrë inovative përmes projektit të lindur nga partneriteti midis kompanisë italiane ‘Beyond the Gate’ dhe ‘Collegio San Carlo’ në Milano me titull “Porta e Ferrit”,  një eksperiencë e realitetit virtual frymëzuar nga kënga e parë e poezisë së Dantes.

Një mënyrë ndryshe dhe e bukur që të rinjtë të lidhen me botën letrare në përgjithësi dhe sidomos me babain e gjuhës italiane. Pothuajse 700 vjet pas vdekjes së Dante Alighieri, përdoruesit e “Porta e Ferrit” do ta gjejnë veten duke ecur në pyllin e errët, duke bërë rrugën e tyre nëpër vende të errëta dhe të padurueshme, në mënyrën danteske.

Natyrisht është vetëm kapitulli i parë i kësaj videogame të veçantë, që është një lojë elektronike që përmes simulimit dhe strukturave narrative ndërthur kënaqësinë e lojës dhe të mësuarit me përdorimin e përmbajtjeve kulturore. Një bashkëpunim i tillë do të vazhdojë gjithashtu për Këngët e Purgatorit dhe Parajsës me tregime të reja në realitetin virtual. Në këtë kapitull të parë, të shoqëruar nga udhëzuesi Virgjil, lojtari do të shkojë në pyllin e errët përballë panaireve dhe do të arrijë te dera e ferrit, duke ndjekur këndvështrimin e Dantes.

Loja është zhvilluar në sinergji midis një eksperti dantist dhe figurave të specializuara në fushën e inovacionit digjital, duke filluar nga hyrja në Ferrin e Dantes ku pas disa pyetjeve mbi poezinë e Dantes, caktohet një rezultat përfundimtar i llogaritur në bazë të kohës së marrë për të arritur në Portën e Ferrit, objektet e gjetura gjatë rrugës dhe përgjigjet e pyetjeve përfundimtare.

“Ferri” i Dantes

Komedia Hyjnore është vepra madhore e poetit dhe shkrimtarit italian, Dante Alighieri, e cilësuar si një vepër kyç në letërsinë italiane dhe perëndimore.

"Ferri" i përkthyer në shqip

Vepra paraqet një alegori epike të shpirtit njerëzor dhe një monument ku Dantja ngriti me anë të fantazisë së tij mbretërinë e botës së përtejme. Pra, është një përshkrim i udhëtimit fantastik të autorit nëpër tri mbretëri të përjetshme: Ferr, Purgator dhe Parajsë.

Gjatë këtij udhëtimi imagjinar, që ka zgjatur vetëm 24 orë, Dantja provoi të përshkruajë gjendjen e shpirtit të njeriut pas vdekjes. Shtegtimet nëpër rrugë të llahtarshme, me plot vajtime, dhimbje, pendime, dyshime e gëzime, përfshijnë një botë me njerëz të të gjitha kohërave dhe të të gjitha shtresave. Udhëheqësi i tij nëpër Ferr është Virgjili, i cili do ta shoqërojë më tej edhe në Purgator.

Tre janë mëkatet kryesore që ndëshkohen në Ferr: mospërmbajtja, dhuna dhe mashtrimi. Sipas Dantes, Ferri është vendi i ndëshkimit të çdo dhune, e cila mund të ushtrohet ndaj Krijuesit, të afërmve dhe vetvetes.

“Ferri” i Dante Aligherit ka ardhur edhe në shqip nga përkthyesit Pashko Gjeçi dhe Mark Ndoja.

Përkthimi i parë i plotë i Komedisë, i cili gjithashtu ndjek rimën e Dantes në tërësi të veprës, u bë nga Pashko Gjeçi dhe u botua në Tiranë nga shtëpia botuese “Naim Frashëri” në vitin 1960. Ai është botuar edhe në Prishtinë në vitin 1981 nga shtëpia botuese “Rilindja”.

Ndërsa Mark Ndoja, një klasicist, e përfundoi përkthimin e Komedisë në vitet gjashtëdhjetë, por për herë të parë ai përkthim u botua pas vdekjes së tij në vitin 1998 nga shtëpia botuese “Dituria” në Tiranë.

Në vitin 2018 në Tiranë u botua nga Instituti i Studimit të Krimeve dhe Pasojave të Komunizmit (ISKK) një përkthim i Ferrit nga Hektor Shënepremte (1921-1997), një poet i persekutuar gjatë kohës së komunizmit.


Copyright © Gazeta “Si”


Më Shumë