Europa pas Brexit - Gazeta Si

“OKB nuk u themelua për ta çuar njerëzimin në parajsë, por për të shpëtuar njerëzimin nga ferri”, tha një herë sekretari i parë i përgjithshëm i Kombeve të Bashkuara, Dag Hammarskjöld. Ferri që ai kishte në mendje, natyrisht, ishte Lufta e Dytë Botërore dhe Holokausti, pranë së cilës shumica e sfidave të sotme zbehen në krahasim. Sidoqoftë, përçarjet si pandemia COVID-19 dhe tërheqja e Britanisë nga Bashkimi Europian kanë vënë në pikëpyetje shumë bindje që europianët më parë i konsideronin të mirëqena.

Falë udhëheqjes së kancelares gjermane Angela Merkel brenda BE-së, Europa i mbijetoi vitit 2020 relativisht e padëmtuar. Në fakt, roli i saj në presidencën e radhës të Këshillit Europian gjatë gjysmës së dytë të vitit ndoshta do të mbahet mend si një nga goditjet kryesore politike të historisë europiane të pasluftës.

Kur shpërtheu pandemia në pranverën e kaluar, dukej sikur çdo shtet anëtar i BE-së do të ishte për veten. Gjermania, për shembull, ndaloi përkohësisht eksportet e ndihmës mjekësore dhe pajisjeve, me gjithë numrin e tmerrshëm, në rritje të vdekjeve në Italinë e afërt. Por që nga ajo kohë, europianët kanë treguar solidaritet mbresëlënës në përballjen me pandeminë.

Kohët e fundit, shfaqja e një lloji shumë ngjitës të koronavirusit në Mbretërinë e Bashkuar u dha britanikëve dhe europianëve një shije të vogël të asaj që do të kishte ndodhur nëse një marrëveshje përfundimtare e Brexit nuk do të ishte rënë dakord në Ditën e Krishtlindjes. Kalimet kufitare midis Europës dhe Mbretërisë së Bashkuar u mbyllën papritmas, duke lënë kamionët të rreshtuar për milje në fushat ajrore të çaktivizuara.

Marrëveshja tregtare BE-Britani mund të përshkruhet si më e mira e një sërë opsionesh të këqija. Arritja e saj i detyrohet diçka edhe zgjedhjeve presidenciale të ShBA. Duke qenë i kënaqur me Donald Trump (dhe duke fyer më parë Presidentin e ShBA Barack Obama në terma raciste), kryeministri britanik Boris Johnson e di që administrata e Biden nuk do të jetë e etur për t'i bërë qeverisë së tij asnjë favor. Në mungesë të një marrëveshjeje me Europën, Britania e Madhe do ta kishte gjetur veten plotësisht të vetme.

Nga ana e tyre, udhëheqësit e BE e mirëpritën marrëveshjen sepse ata e kuptojnë që Brexit tashmë e ka dëmtuar Bashkimin. Duke pasur parasysh përvojën dhe aftësitë e konsiderueshme gjeostrategjike të Britanisë (jo më pak arsenalin e saj bërthamor), ishte thelbësore për Europën të shmangte një këputje të plotë.

Por, Brexit mënjanë, BE është e ndarë gjithashtu përbrenda politikave ekonomike, sundimit të ligjit dhe ndarjes së pushteteve. Dhe sikur këto sfida të mos ishin mjaft të mëdha, zhvillimet në javët e fundit kanë zbuluar një divergjencë të thelluar midis Francës dhe Gjermanisë. Këto dy motorë tradicionalë të bashkimit Europian shtyhen përmes fondit të ri të rimëkëmbjes së BE-së, duke siguruar kështu kohezionin midis vendeve anëtare të jugut dhe veriut. Por debati i vazhdueshëm i BE-së rreth politikës së jashtme dhe të sigurisë, i udhëhequr kryesisht nga presidenti francez Emmanuel Macron, ka hapur një përçarje rreth çështjes së pozicionit strategjik të Europës.

Duke bërë thirrje për “autonomi strategjike”, Macron po reagon ndaj shkëputjes së Amerikës nga Europa dhe ri-orientimit të saj drejt Indo-Paqësorit dhe Kinës. Ai ka të drejtë të konkludojë se një tërheqje amerikane nga fqinjësia do ta detyrojë Europën të marrë më shumë përgjegjësi për sigurinë e saj. Implikimi për Gjermaninë është se po i afrohet një momenti të së vërtetës. Megjithëse është fuqia ekonomike e BE-së dhe shteti anëtar i saj më i populluar, Gjermania - e ndërgjegjshme për përgjegjësinë e saj për vuajtjet e paimagjinueshme të Luftës së Dytë Botërore - është përmbajtur nga veprimi strategjik për 75 vjet.

Për të qenë të sigurt, abstenimi strategjik gjerman është ai që mundësoi në radhë të parë projektin europian. Por gjërat kanë ndryshuar që nga fundi i Luftës së Dytë Botërore, dhe fakti është se BE nuk mund të bëhet një forcë e besueshme gjeopolitike pa Gjermania që të kontribuojë me peshën e saj të plotë ekonomike, politike dhe, po, ushtarake. Problemi, natyrisht, është se shumë gjermanë mbeten dyshues ndaj “gjeopolitikës” - ose janë duke u kapur pas një ndjenje të epërsisë morale, që i lë ata të pa prirë të mbrojnë interesat europiane.

Në këtë kontekst, francezët ishin plotësisht të justifikuar në fillimin e një debati rreth autonomisë strategjike europiane. Topi është në fushën e Gjermanisë. A do t'i përgjigjej një qeveri e ardhshme gjermane e përbërë nga Bashkimi Demokratik Kristian Demokrat / Bashkimi Social Kristian dhe një pacifiste Aleancë 90 / Grupi i të Gjelbërve ndaj lutjeve nga një qeveri libiane e unitetit kombëtar që i kërkon Europës të përdorë forcën për të shpërbërë kampet e trafikimit njerëzor që kanë qenë vendosur në zonat e kontrolluara nga militantët atje? Franca sigurisht do t’i përgjigjej thirrjes, por do të priste që Gjermania dhe të tjerët të bashkoheshin.

Me shtytjen e tij për “autonomi strategjike” europiane, Macron po garon për të mbushur hendekun gjeopolitik të udhëheqjes që është krijuar nga largimi i Mbretërisë së Bashkuar dhe refuzimi i vazhdueshëm i Gjermanisë për t’u angazhuar me çështje gjeopolitike. Si fuqia bërthamore e mbetur e Europës dhe anëtare e përhershme e Këshillit të Sigurimit të OKB, Franca është padyshim kandidati më i përshtatshëm për punën; por nuk mund ta shkojë vetëm.

Gjermania të paktën ka tërhequr peshën e saj, kur është e mundur, në çështje të brendshme politike, veçanërisht në lidhje me ruajtjen e unitetit europian. Merkel e demonstroi këtë kohët e fundit duke ndërmjetësuar një kompromis me Hungarinë dhe Poloninë, të cilat kishin kërcënuar të vinin veton në fondin e rimëkëmbjes dhe buxhetin shtatë-vjeçar të BE mbi një “mekanizëm të ri të sundimit të ligjit” për disbursimin e fondeve të BE. Qeveria gjermane gjithashtu ka theksuar vazhdimisht se çdo shtytje për “autonomi strategjike” duhet të plotësojë dhe forcojë, në vend që të rrezikojë, partneritetin transatlantik.

Brexit ngre pyetje strategjike, të fjetura prej kohësh, në lidhje me unitetin e brendshëm dhe pozicionin e jashtëm të Europës dhe pak prej tyre ka të ngjarë të vendosen shpejt. Si e tillë, Franca dhe Gjermania duhet të kërkojnë shtigje të përbashkëta për Europën, duke shfrytëzuar mundësitë që ofron autonomia duke qenë të vetëdijshëm për kufijtë. Edhe euro-optimistët më me sy të ndritshëm nuk mund të pretendojnë arsyeshëm se Europa mund të ketë sukses në shekullin 21 pa një partneritet të ngushtë strategjik me ShBA-në./ Project Syndicate. Përktheu:Gazeta Si.

* Sigmar Gabriel, ish-ministër federal dhe zv/kancelar i Gjermanisë, është Kryetar i Atlantik-Brücke.

Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.