EURO 1992: Danimarka, kampione e Europës pa u kualifikuar

Deri në edicionin e vitit 1992, kampionati evropian ka pasur vetëm nga tetë kombëtare. Rënia e Bashkimit Sovjetik dhe Jugosllavisë krijoi mbi 15 shtete të reja në kontinentin e vjetër që solli zgjerimin e kësaj gare. Deri atëherë, befasitë në kampionate evropiane pothuajse nuk kanë ekzistuar. Kualifikimi i Irlandës më 1988, Rumanisë katër vite më parë, Greqisë më 1980 mund të veçohen si befasitë më të mëdha, të cilat kanë përfunduar me një paraqitje mesatare. Befasitë nisin në Suedi, falë politikës.

Pasi dështoi të kualifikohej në finalet e “Suedi 1992”, Danimarka u ftua nga UEFA të zëvendësonte Jugosllavinë e përjashtuar në minutat e fundit. Nordikët braktisën pushimet verore për t’u kthyer në Kopenhagën kampionë Evrope. Edhe pse me një kombëtare shumë të mirë, Danimarka kishte vetëm 14 ditë kohë për t’u përgatitur për Evropianin, pasi Jugosllavia, fituesja e grupit eliminator të Danimarkës, u përjashtua nga rezoluta e OKB-së për shkak të luftës civile që kishte shpërthyer në rajon.

Kombëtarja tashmë e shuar përbënte njërën nga gjeneratat më të mira në fillimin e asaj dekade në futboll, të cilët kishin ardhur nga triumfi në kampionatin botëror e të rinjve dhe titullin e Crvena Zvezdës. Të udhëhequr nga Peter Schmeichel që ishte transferuar te Manchester United, danezët kishin ardhur sa për tu paraqitur, me shanse aq minimale sa që lojtari i tyre më i mirë, Michael Laudrup kishte vendosur të mos prishte pushimet verore pas largimit nga kombëtarja në vitin 1990 (mosmarrëveshje me trajnerin) për një udhëtim të ‘panevojshëm’ në Suedinë fqinje.

Ekipet Pjesëmarrëse

Numri i skuadrave që merrte pjesë në kualifikime u rrit në 33, nga 32 më parë. Kur filluan kualifikimet në vitin 1990, Bashkimi Sovjetik dhe Jugosllavia ishin ende të formuara, por Gjermania për herë të parë merrte pjesë si e vetme. 33 skuadrat u ndanë në shtatë grupe, pesë me pesë skuadra dhe dy me katër skuadra. Dhjetëvjeçar i ri, por mbi të gjitha dhe Evropë e re me kufij të riformatuar. Rënia e Murit të Berlinit në vitin 1989 solli dhe bashkimin e Gjermanisë Lindore me atë Perëndimore në një kombëtare të vetme. Shpërbëhet edhe Bashkimi Sovjetik, por do të shkonin me këtë emër në finalet e Suedisë për shkak se ndryshimet gjeopolitike ndodhën pas federimit në UEFA. Një fakt interesant i shpërbërjes së bllokut të Lindjes është se Gjermania Lindore dhe Perëndimore u shortuan si dy kombëtare të ndryshme në Grupin 5 të kualifikueseve të Evropianit, por luajtën si një kombëtare e vetme.

Organizimin përsipër të Evropianit e morri Suedia, e cila ishte e kualifikuar direkt për në Evropian. Mungesat e mëdha në finalet e “Euro 1992” ishin pa dyshim Italia dhe Spanja. Bashkimi Sovjetik do të linte shenjën e fundit në kualifikueset e Grupit 3, duke lënë jashtë turneut skuadrën e Vialit dhe Baxhos. Ndërkohë që iberikët do t’i nënshtroheshin lojës së bukur të Francës me arkitekt Mishel Platininë.

Për danezët asgjë nuk ishte e pazakontë deri në ndeshjen e fundit në grupe. Me anglezët e Gary Lineker, David Platt, e Stuart Pearce kishin luajtur baras pa gola, e të njëjtën gjë nuk kishin arritur ta bënin kundër vendasve të cilët të udhëhequr nga Brolin e Dahlin, kishin sulmuar për pjesën më të madhe të ndeshjes, për të shënuar pas një ore lojë. Edhe ndeshja e fundit në grup kishte nisur në të njëjtën mënyrë. Me Cantonan e Papin, francezët kishin vendosur të sulmonin që nga fillimi për fitoren që ju nevojitej të dyjave për të kaluar në gjysmëfinale. Schmeichel kishte qenë shtylla e tretë në golin danez që mbulonte të 7 metrat e 32 centimetrat e kampionëve të ardhshëm të Evropës. Sulmet vetëm sa kishin ardhur e shtuar pas golit të Larsenit, sulme që u kurorëzuan me golin e Papin. Edhe pas golit pozita e ekipeve në fushë nuk kishte ndryshuar.

Danezët ende prisnin ndonjë kundërsulm eventual për golin e fitores. Goli erdhi pas gabimit të mbrojtjes në pozicionim duke lëshuar grackën e ofsajdit dhe pamundësi për të ndaluar harkimin që preku këmbën e Lars Elstrupit. Pas këtij goli, francezët tashmë të lodhur fizikisht kishin marr edhe goditjen e fundit psikike. Ishte hapi i parë drejt befasisë më të madhe të Evropianëve deri atëherë.

Tani në finale, Danimarka kishte marr guximin. Është lehtë kur luan pa presion. Por, edhe më lehtë është kur ke guximin dhe aftësinë për tu matur me më të mëdhatë. Si të gjithë deri tani kundër danezëve, edhe gjermanët kishin nisur të sulmonin nga fillimi.

Gjuajtja e parë në portë e danezëve përfundon me golin e shënuar nga Jensen. Pastaj vazhdojnë sulmet e gjermanëve, dy tri momente pak më të gjata me top të danezëve, momente kur gjermanët po ri mblidhnin energjinë e humbur nga sulmet e pareshtura. Asgjë nuk funksionon. Dikur edhe nervat nisin ti lëshojnë kampionët aktual të botës të udhëhequr nga Brehme, dhe gjenerata e artë që veçse po përsosej me Sammer, Riedle, Klinsmann, Reuter, Helmer, Effenberg, e Ilgner. Kampionët e botës nuk po mund ta mposhtnin kombëtare që kishte ardhur papritur në Evropian. Schmeichel, linja defensive, fati, gjithçka ishte në anën e danezëve. Në një Evropian skandinav, kundër pritshmërive të të gjithëve, një shtet nordik ngriti trofeun në qiell. Ishte një Evropian i bukur për të mbyllur epokën me vetëm tetë skuadra.

KIM VILFORT: Heroi tragjik i lavdisë së Danimarkës në Euro 92

Vilfort ishte 29 vjeç në verën që do të përcaktonte karrierën e tij. Ndërsa pjesa tjetër e skuadrës ishin në gjendje të shijonin paraqitjen e tyre në turne, për Vilfort, gjithçka erdhi ndërsa jeta e tij private po shkatërrohej. Vajza e tij shtatë vjeçare, Line, ishte në spital duke u trajtuar nga leucemia. Vilfort u bashkua me skuadrën në Suedi më vonë sesa shokët e tij të skuadrës pasi ishin siguruar që vajza e tij dukej se po i përgjigjej mirë trajtimit të saj.

Pasi ishte paraqitur në dy ndeshjet e para, Vilfortit iu desh të kthehej në Kopenhagë dhe pranë shtratit të vajzës së tij; gjendja e saj ishte përkeqësuar. Mendimet e lavdisë së futbollit duhet të kenë qenë gjëja e fundit në mendjen e tij në atë kohë, shëndeti i Line u përkeqësua deri në atë masë sa shpresat e familjes Vilfort kishin filluar të zbeheshin.

Për Vilfortin, kjo mund të kishte paraqitur një dilemë. Ai ishte i qartë në mendjen e tij, megjithatë, se nuk do të kthehej në Suedi, por do të qëndronte me gruan dhe vajzën e tij. Familja e tij e bindi atë që ai të luante gjysmëfinalen dhe të kthehej tek ata disa ditë më vonë, pavarësisht nga rezultati. Danimarka nuk pritej të fitonte përplasjen e tyre me kampionët në fuqi të Evropës, Holandën.

Duke qenë se ekipi kishte mundur Francën pa të - zëvendësuesi i tij, Henrik Larsen, - duhet të ketë pasur një dyshim nëse Vilfort do të kthehej përsëri në ekip. Ndërsa Larsen vodhi skenën me dy golat e tij ndërsa Danimarka kaloi dy herë në avantazh, kontributi i Vilfort nuk ishte më pak i rëndësishëm. Në rolin e tij në mesfushë, si një nga lojtarët e paktë me mendje sulmuese në krah, ai frymëmarrje kur skuadra e tij ishte nën presion, dhe energjia e tij e pakufishme dhe respektimi i vazhdueshëm i planit taktik në një mesfushë ishin mahnitëse.

Ai u kthye në Danimarkë menjëherë pas këtij suksesi, përsëri duke mos pritur të kthehej edhe pse Danimarka kishte një finale për të luajtur. Ishte vetë Line, vajza e tij e sëmurë, e cila iu lut Vilfortit që ai të kthehej edhe një herë në Suedi dhe të përfaqësonte vendin e tij në momentin e tyre më të madh. Ai i besoi guximit të jashtëzakonshëm të vajzës së tij, duke iu bashkuar skuadrës në prag të finales.

Përralla e Danimarkës ishte e plotë. Në një ekip heronjsh, Vilfort ishte i pranishëm. Siç përshkruhet nga ish-trajneri i tij Morten Olsen, ai kishte "një mentalitet të pathyeshëm fitues" dhe ai "gjithmonë besonte se mund të bëhej, pa marrë parasysh sa dukeshin gjërat e zymta". Ky qëndrim me siguri nuk ishte kurrë më i dukshëm sesa në mes të triuMESFUSHORit dhe traumës së verës së tij të vitit 1992.

Për Vilfort, gëzimi i fitores ishte jetëshkurtër. Nuk do të kishte mrekulli jashtë fushe që të përputhej me atë të futbollit. Vetëm disa javë pasi shikoi babanë e saj të bëhej një legjendë në një ndeshje që ajo kishte këmbëngulur që ai të merrte pjesë, Line Vilfort humbi betejën e saj me leuceminë.

Ndeshjet

Ashtu si në Gjermaninë Perëndimore 4 vjet më parë, edhe në Evropianin “Suedi 1992” u përdor e njëjta skemë në fazën kualifikuese dhe atë finale të turneut. Kështu, 7 skuadra të kualifikuara direkt nga 7 grupet respektive të eliminatoreve, u ndanë sërish në dy grupe të tjera nga të cilat dy vendet e para do të kualifikoheshin në gjysmëfinalet e kompeticionit. Suedia, si vend organizator, iu bashkua finaleve të Evropianit vetëm në fazën finale. Nordikët u pozicionuan në Grupin 1, së bashku me fqinjët e Danimarkës, Francës dhe Anglisë. Ndërkohë që në Grupin 2 ndodheshin kampionët në fuqi të Holandës së bashku me Gjermaninë, Skocinë dhe Bashkimin Sovjetik.

GRUPI 1

Skuadra	N.	F	B	H	P
Suedi	3	2	1	0	5
Danimarkë	3	1	1	1	4
Francë	3	0	2	1	2
Angli	3	0	2	1	2

SUEDI – FRANCË 1-1

DANIMARKË – ANGLI 0-0

FRANCË – ANGLI 0-0

SUEDI – DANIMARKË 1-0

SUEDI – ANGLI 2-1

FRANCË – DANIMARKË 1-2

GRUPI 2

Skuadra	N.	F	B	H	P
Holandë	3	2	1	0	5
Gjermani	3	1	1	1	4
Skoci	3	1	0	2	2
B. Sovjetik	3	0	2	1	2

HOLANDË – SKOCI 1-0

B. SOVJETIK – GJERMANI 1-1

SKOCI – GJERMANI 0-2

HOLANDË – B. SOVJETIK 0-0

HOLANDË – GJERMANI 3-1

SKOCI – B.SOVJETIK 3-0

GJYSMËFINALET

SUEDI – GJERMANI 2-3

HOLANDË – DANIMARKË 2-2

(Pas 120 minutave, fitoi Danimarka me 11-metërsha 5-4)

FINALJA (26 QERSHOR 1992, GOTEBORG)

DANIMARKË – GJERMANI 2-0

TOP 11

Danimarka vërtet mund të shpallej kampione, por dominimi i formacionit të Evropianit u takoi finalistëve të Gjermanisë.

PORTIER: Peter Schmeichel (Danimarkë)

MBROJTËS: Jocelyn Angloma (Francë)

MBROJTËS: Laurent Blanc (Francë)

MBROJTËS: Andreas Brehme (Gjermani)

MBROJTËS: Jürgen Kohler (Gjermani)

MESFUSHOR: Ruud Gullit (Holandë)

MESFUSHOR: Brian Laudrup (Danimarkë)

MESFUSHOR: Stefan Effenberg (Danimarkë)

MESFUSHOR: Thomas Hässler (Danimarkë)

SULMUES: Dennis Bergkamp (Holandë)

SULMUES: Marco van Basten (Holandë)

Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.