Ekonomitë kryesore në rrezik të bien në grackën e vazhdueshme të inflacionit të lartë

Ekonomitë kryesore janë afër “kalimit” në një botë me inflacion të lartë ku rritja e shpejtë e çmimeve është normale, ata dominojnë jetën e përditshme dhe janë të vështira për t’u qetësuar, paralajmëroi Banka për Zgjidhjet Ndërkombëtare(BIS).

Në raportin vjetor, BIS, organi me ndikim që operon shërbimet bankare për bankat qendrore të botës, tha se këto kalime në mjedise me inflacion të lartë ndodhën rrallë, por ishin shumë të vështira për t’u kthyer.

Duke diagnostikuar se shumë ekonomi e kishin nisur tashmë këtë proces, BIS rekomandoi që bankat qendrore të mos kenë turp të shkaktojnë dhimbje afatshkurtër dhe madje edhe recesione për të parandaluar çdo lëvizje drejt një bote të vazhdueshme me inflacion të lartë.

Agustín Carstens, menaxher i përgjithshëm i BIS, tha: “Çelësi për bankat qendrore është të veprojnë shpejt dhe me vendosmëri përpara se inflacioni të rrënjoset.”

Bankat qendrore në mbarë botën kanë filluar të rrisin shpejt normat si përgjigje ndaj rritjes së inflacionit, me Rezervën Federale të SHBA-së që kryeson paketën, por veprimi i ndërmarrë deri më tani nuk e kënaq BIS-in.

Në raportin e saj, banka tha se kishte një goditje të thellë, “në thelb stagflacioniste” që goditi botën nga çmimet më të larta të mallrave, pengesat e zinxhirit të furnizimit dhe mungesat që rrjedhin nga pushtimi rus i Ukrainës.

Kjo kishte rritur çmimet e mallrave dhe shërbimeve që familjet vunë re më shumë, duke përforcuar theksin e rritjes së çmimeve.

“Ne mund të arrijmë në një pikë kthese, përtej së cilës një psikologji inflacioniste përhapet dhe rrënjoset. Kjo do të nënkuptonte një ndryshim të madh paradigme,” thuhet në raport.

Një ndryshim i tillë do të nënkuptonte lënien pas një bote ku çmimet kanë qenë përgjithësisht të qëndrueshme, me disa gjëra duke u bërë më të lira dhe të tjera më të shtrenjta. Në këtë botë të mirë, bankat qendrore kanë qenë në gjendje të injorojnë rritjet e përkohshme të çmimeve të naftës ose gazit natyror, sepse “inflacioni në mbarë ekonominë [është] më pak i dukshëm [dhe] gjithashtu më pak i rëndësishëm”.

Pas kalimit në një periudhë të lartë inflacioniste, “ndryshimet e çmimeve janë shumë më të sinkronizuara dhe inflacioni është shumë më tepër një pikë qendrore për sjelljen e agjentëve ekonomikë, duke ushtruar një ndikim të madh në të”.

Inflacioni është në nivelet më të larta të disa dekadave në disa ekonomi, duke përfshirë SHBA-në, eurozonën dhe Britaninë e Madhe. BIS është e shqetësuar se ekonomitë kryesore të Amerikës së Veriut, Europës dhe shumë tregje në zhvillim ishin pranë një pike kthese. Konsumatorët kishin vënë re rritje të çmimeve, rritjet e mëdha ishin bërë të gjera në shumicën e mallrave dhe rënia e pagave reale do të krijonte përpjekje për të rikuperuar humbjet.

Injorimi i rritjes së çmimeve nuk ishte më racional për konsumatorët, tha BIS, gjë që përforcoi rrezikun e një zhvendosjeje në një botë me inflacion të lartë.

“Ndërsa inflacioni rritet dhe bëhet një pikë qendrore për sjelljen e agjentëve, modelet e sjelljes priren të forcojnë tranzicionin,” shtoi ai, duke parashikuar se kompanitë do të luftonin për të parandaluar shtrydhjen e marzheve të fitimit dhe punëtorët do të mbronin pagat e tyre.

Kohëzgjatja e shumicës së kontratave do të priret të tkurret, shtoi ai, sepse palët në të dyja palët nuk mund të garantojnë nivele çmimesh në të ardhmen.

Për të ulur inflacionin, BIS tha, “disa dhimbje do të jenë të pashmangshme”, por tha se në fund të fundit vështirësitë e inflacionit të rrënjosur “i tejkalojnë ato afatshkurtra për ta vënë nën kontroll”.

“Kjo i jep një premium një përgjigjeje në kohë dhe vendimtare,” u tha bankave qendrore anëtare të saj, edhe nëse askush nuk mund të ishte i sigurt se ato kishin kaluar në një mjedis me inflacion të lartë.

BIS shtoi: “Prioriteti kryesor është shmangia e rënies prapa kurbës, e cila përfundimisht do të sillte një rregullim më të papritur dhe më të fuqishëm. Kjo do të përforconte kostot ekonomike dhe sociale të vënies nën kontroll të inflacionit.”

Burimi: Financial Times

Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.