Ekspozite

‘Duke parë Aushvicin’, ekspozita me foto nga këndvështrimi i vrasësve

Nga Gazeta Si - Ato janë imazhe tmerri: portat e kampeve më famëkeqe të vdekjes naziste; turma njerëzish që shtrëngojnë me frikë fëmijët ose pasuritë e tyre të pakta; oxhaqet tymosëse të krematoriumeve ku u dogjën trupat e tyre.

Këto fotografi që kanë formësuar perceptimet e Aushvicit janë realizuar nga autorët e Holokaustit. Ato janë të dhëna që tregojnë vrasjen e më shumë se një milion njerëzve.

Një ekspozitë e re, “Duke parë Aushvicin”, e cila është hapur në Londër këtë të enjte, përballet me këtë. “Këto fotografi nuk janë aspak burime neutrale: ne po shohim një pjesë të realitetit, por të parë nga perspektiva naziste”, tha Paul Salmons, kuratori kryesor i saj.

“Është e nevojshme të ndalemi dhe t’i analizojmë ata për të parë se çfarë zbulon me të vërtetë çdo imazh, jo vetëm për vendin dhe momentin, por edhe për autorët e tyre, njerëzit e portretizuar dhe madje edhe për veten tonë si shikues”.

Fotografitë vijnë nga një album i zbuluar nga një i mbijetuar i Holokaustit pas Luftës së Dytë Botërore. Albumi i Aushvicit përmbante 193 imazhe që dokumentonin mbërritjen e njerëzve në kampin e vdekjes dhe përzgjedhjen e atyre që do të dërgoheshin në dhomat e gazit.

Fotot janë bërë gjatë një periudhe tremujore në vitin 1944, kur rreth 400,000 njerëz, pothuajse të gjithë hebrenj, u vranë në Aushvic. Në total, 1.1 milion njerëz u vranë atje. Albumi është një “burim i jashtëzakonshëm historik që ka dominuar të kuptuarit tonë për vendin. Por është gjithashtu shumë problematik”, tha Salmons.

Fotografët, me shumë gjasa Ernst Hofmann dhe Bernhard Walter, ishin të hapur për rolin e tyre, ndonjëherë duke qëndruar në një pozicion të ngritur, për kompozim dhe perspektivë më të mirë.

“Nuk ka asgjë klandestine në këto imazhe”, tha Salmons. “Ajo që ne po shohim në këto imazhe është vështrimi i vrasësit. Kur shohim njerëz që vijnë ose po renditen, ajo që ne po shohim është ajo që ata duan që ne të shohim – një proces efikas, diçka për të cilën ata janë krenarë”.

Në ekspozitë, disa detaje janë zmadhuar për të “rihumanizuar” objektivat e dehumanizimit të nazistëve. Një grua ka lidhur krahët me një djalë pranë saj; një fëmijë shikon drejt e në lentet e kamerës.

“Nëse shikojmë më nga afër se çfarë, janë turma pa fytyrë, mund të dallojmë individë, mund të përpiqemi të rihumanizojmë, mund të shohim ndërveprimet që ndodhin midis, për shembull, një prej të burgosurve dhe atij e të ardhurve të rinj”, tha Salmons. “Ne e dimë se të burgosurit ndonjëherë pëshpëritnin këshilla të nxituara edhe pse ishte në rrezik të madh. Shumë shpesh, syri ynë kalon mbi këto lloj detajesh. Pra, në njëfarë kuptimi, mendoj se kjo ekspozitë ka të bëjë shumë me një vështrim më të afërt”.

Imazhet e albumit të Auschwitz-it janë përballur me katër fotografi të paqarta të marra me rrezik të madh nga anëtarët e Sonderkommando (Skuadra Speciale), një grup të burgosurish të detyruar të zbrazin dhomat e gazit të kufomave, të heqin dhëmbët e tyre të artë dhe të "ushqejnë" krematoriumet me trupa.

Ka edhe vizatime, nga një i burgosur i njohur vetëm si MM, të cilat ishin fshehur brenda një shisheje. Ato përshkruajnë brutalitetin e rojeve dhe ankthin e anëtarëve të familjes që u ndanë dhe të atyre që u dërguan në dhomat e gazit.

Renee Salt, 93 vjeç, mbërriti në kamp në moshën 15-vjeçare, e shoqëruar nga prindërit e saj. Ajo humbi shikimin e babait të saj në përplasje dhe nuk e pa më. Ajo dhe nëna e saj i mbijetuan Aushvicit, punës së skllevërve në portet e Hamburgut dhe Bergen-Belsen, një kamp tjetër vdekjeje në Gjermaninë veriore. Nëna e saj vdiq 12 ditë pas çlirimit të saj nga ushtarët britanikë.

"Imazhet në ekspozitë ma thyen zemrën”, tha ajo. "Dhimbja nuk largohet kurrë, por të godet sa herë që sheh këto skena”.

Ajo nuk foli për përvojat e saj për 50 vjet, por në dekadat e fundit e ka rrëfyer historinë e saj mijëra herë. "Nëse njerëzit e dinë të vërtetën - tha ajo, - ndoshta ne mund të ndalojmë një tjetër Holokaust”. /The Guardian/


Copyright © Gazeta “Si”


Më Shumë