.png)
Një paciente e moshës 6 vjeçe vjen çdo 20 ditë në Qendrën Spitalore Universitare "Nënë Tereza" për të marrë gjak, pasi vuan nga sëmundja e talasemisë. Vogëlushja vjen nga Klosi bashkë me nënën e saj dhe gjatë kohës së pandemisë kane arritur të marrë vetëm 1 qese gjak edhe pse mund t'i duhej më shumë.
"Një gjëndje vërtet e dhimbshme për pacientët që u nevoitet ky gjak dhe që duhet të presin më orë të tëra për të marrë minimalisht vetëm një qese në mënyrë që të kënë një jetë sado pak normale. Edhe doktorët ndihën të pafuqishëm përpara realitetit të hidhur të mungesës së gjakut dhe sidomos për të rriturit që kërkojnë një sasi më të madhe gjaku, por që sigurisht është e pamjaftuedhme," tregon një nga infermieret e qendrës.
Talasemia është një sëmundje gjaku e trashëguar që shkaktohet nga një defekt në prodhimin e hemoglobinës, një pjesë e rëndësishme e qelizave të kuqe të gjakut.
Njerëzit me talasemi nuk kanë hemoglobinë të mjaftueshme, qelizat e kuqe të gjakut nuk funksionojnë siç duhet, jetojnë për periudha më të shkurtra kohore, kështu që ka më pak qeliza të kuqe të shëndetëshmë. Talasemia transmetohet nga prindërit tek fëmijët e tyre nepermjet gjeneve. Kjo sëmundje nuk transmetohet nëpërmjet kontaktit me gjakun, ajërin, ujin dhe as nëpërmjet kontaktit seksual apo fizik. Në talasemi ka prodhim të mangët apo të plotë, si në rastin e talasemisë Beta e cila është më e hasur në shqipëri. Kjo gjë çon në anemi dhe nësë kjo anemi nuk kurohet fillojnë dhe ndodhin ndryshime në skelet për shkak se Palca e Kockave fillon të rritet në vëllim duke u përpjekur të kompensojë humbjen. Rruazat e kuqe që prodhohen janë në varfëri në momëntin që fillon të shfaqet anemia dhe ato janë të varfëra në hemoglobinë, po kështu gjaku mbingarkohet me hekur si pasojë e hemolizës ( ndarja e qelizave të kuqe të gjakut).
8 maji njihet si dita ndërkombëtare e talasemisë
Kjo sëmundje është njohur si përshkrimi i Kolei (forma më e rëndë ë talasemisë) nga viti 1925 e deri në 1964-ën. Në vitin e parë të kërkimeve shkencore, ecuaria dhe progresi ishte i pakët pasi nuk kishte asnjë terapi përveç transfuzionit të gjakut. Që kjo sëmundjë të marrë një vëmëndje të veçantë është vendosur data 8 maj.
Mes viteve 1964 e deri në 2015-en përparimi ka qënë i madh për sëmundjen e talasemisë. Revolucioni e biologjisë molekulare ka sjellë përmirësime dhe shpresë tek këta pacientë, por gjithashtu mjekët nuk përjashtojne përmirësimin dhe dyfishimin e përpjekjeve për të siguruar transfuzione të rregullta me qeset e gjakut dhe sigurisht terapitë me medikamentet e hekurit dhe kontrolle të vazhdueshme për të pakësuar ndërlikimet nga kjo sëmundje.
Por si kurohen të sëmurët me talasemi?
Të sëmurët me talasemi vijnë pranë Qëndrës Spitalore Universitare “ Nënë Tereza” në Tiranë për të marre sasinë e gjakut që i nevojitet. Këta pacientë duhet të marrin minimalisht gjak tre herë në javë, e kështu është ngritur prej kohës edhe një problematikë tjetër, mungesa e gjakut. Depot nuk kane gjak të bollshëm për këta pacient pasi shoqëria akoma nuk është ndërgjegjësuar me idenë e të dhuruarit te gjakut për këta pacientë në nevojë jo vëtëm në Tiranë, por edhe për ata të cilët i duhet të udhëtojnë nga qytete apo fshatra të ndryshëm të Shqipërise.
Në vendin tonë shumë mjekë japin gjak vetë, por kjo nuk mund të vazhdojë dhe për shumë gjatë. Ata shpesh herë i kanë bërë thirrje shoqërise që të dhurojë gjak për të ndihmuar këta pacientë që të kenë një jetë normale. Duke dhuruar në mënyra periodike dy herë në vit 400ml gjak.
Në Shqipëri që prej vitit 1999 është krijuar edhe shoqata e talasemisë e cila ndodhet në Qëndrën Spitalore Universitare “ Nënë Tereza” në Tiranë, por gjithashtu shoqata ka degë edhe në qytetin e Lushnjës. Në Tiranë janë të rregjistruar afërsisht 259 pacientë, por, këta nuk kanë një regjistër të saktë. Shoqata ofron informacion për sëmundjën e talasemisë dhe gjithashtu mundëson bashkëpunimin dhe shkëmbimin e eksperiencave mes tyre.
Çelet fushata e dhurimit të gjakut në Ditën Ndërkombëtare të Talasemisë
Në Ditën Ndërkombëtare të Talasemisë, Ministria e Shëndetësisë dhe Mbrojtjes Sociale çeli fushatën e dhurimit vullnetar të gjakut, nga Qendra Kombëtare e Transfuzionit të Gjakut.
Ministrja Ogerta Manastirliu vlerësoi mjekët dhe infermierët e qendrave shëndetësore të Tiranës, të cilët ishin dhuruesit e parë, në ditën e çeljes së fushatës së dhurimit të gjakut. Manastirliu tha se pavarësisht një viti jo të lehtë si ky i pandemisë, janë siguruar nevojat për gjak, për të gjithë ata që kanë pasur nevojë.
“Ne kemi kaluar një periudhë jo të lehtë, një vit sfidues, si viti i pandemisë. Por ia kemi dalë për të siguruar nevojat për gjak për të gjithë ata të cilët kanë pasur nevojë. Qoftë përsa i përket personave të cilët vuajnë nga sëmundje të ndryshme të hemoglobinopative dhe qoftë përsa i përket atyre personave të cilët kanë patologji të tjera. Por ajo çfarë është e rëndësishme është që në këto katër muaj të parë të këtij viti, ne kemi arritur nivelet e vitit 2019, që është viti më i mirë historik përsa i përket dhurimeve vullnetare të gjakut”, tha Manastirliu.
Duke bërë thirrje të gjithë qytetarëve për të dhuruar gjak, Manastirliu tha se me zgjerimin e rrjetit të dhuruesve vullnetarë të gjakut, do të kemi qëndrueshmëri përsa i përket rezervave të gjakut.
“Sot hapim fushatën e dhurimeve vullnetare dhe dua të ftoj të gjithë ata të cilët janë dhurues vullnetarë dhe që kanë hyrë në zinxhirin e dhuruesve, por edhe qytetarë të tjerë, për t’u bërë pjesë e kësaj fushate, e cila do të jetë me intensitet në këto muaj, për të siguruar rezervat e mjaftueshme për gjak gjatë verës”, tha Manastirliu.
Megjithë vështirësitë, numri i dhurimeve në katër muajt e parë 2021 është në nivelin e vitit 2019, që është viti më i mirë që ka patur Qendra Kombëtare e Transfuzionit të Gjakut, në rang kombëtar, me rreth 11.8 % për 1 mijë banorë
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
