.png)
Gazeta Si – Muaji janar nuk është asgjë e çuditshme. Ka të njëjtin numër ditësh si shumica e muajve të vitit dhe nuk kërkon shpjegime, të cilat përkundrazi nevojiten për muajin pasardhës, i vetmi që ka 28 ose 29.
Duke gjykuar nga ndjesitë që diskutohen dhe ndahen çdo vit nga shumë njerëz, megjithatë, janari është me sa duket muaji më i gjatë nga të gjithë.
Ka të bëjë me faktin se përmban më pak festa publike se ajo e mëparshme, por edhe me mënyrën se si jemi bërë.
Megjithëse është një gjë tradicionalisht shumë e vështirë për t’u përcaktuar dhe matur, perceptimi i kohës ndryshon nga personi në person.
Megjithatë, ka faktorë që mund të kenë një ndikim kolektiv, si dhe ngjarje të jashtëzakonshme: për shembull, pandemia Covid-19 në vitin 2020, kur bllokimet për të kufizuar infeksionet u dhanë shumë njerëzve ndjenjën se fundi i muajit, çdo muaj, nuk do të mbërrinte kurrë.
Disa studime psikologjike tregojnë se kohëzgjatja subjektive e kohës ndikohet nga stimujt perceptues, nivelet e kujtesës dhe vëmendjes, por edhe nga faktorë të tjerë, si marrja e kafeinës ose substancave të tjera.
Janari është muaji i parë pas një muaji mjaft të mbushur me ditë frymëzuese, pavarësisht nëse i doni apo i urreni festat e Krishtlindjeve.
Në dhjetor ne marrim dhe japim dhurata dhe shikojmë njerëzit e tjerë që ndajnë të njëjtën gjendje si ne: këto aktivitete mund të stimulojnë prodhimin e dopaminës, neurotransmetuesit që rregullon ndjesitë e kënaqësisë.
Pasi pushimet mbarojnë, është krejt normale të ndjeni një ndjenjë rraskapitjeje nga efekti i atyre stimujve, duke përfshirë atë që ata kanë në perceptimin e kohës.
Dopamina është, ndër të tjera, neurotransmetuesi i lidhur edhe me ndjesinë e frikës dhe një studim psikologjik i vitit 2011, tregoi se menjëherë pas shikimit të një filmi horror, njerëzit thonë se kanë përshtypjen se koha kalon më ngadalë.
Përfshirja që jep frika, me fjalë të tjera, ndikon në shpejtësinë e asaj që autorët e përkufizuan si “sistemi i orës së brendshme”, pra në mënyrën se si gjykojmë kalimin e kohës.
“Është e mundur që kthimi në punë pas festave të Krishtlindjeve do të çojë në shumë mërzi […], e cila nga ana tjetër çon në përshtypjen se koha ngadalësohet në janar”, – tha për revistën “New Statesman”, Zhenguang Cai, një profesor në “University College London” i angazhuar në kërkime mbi perceptimin e kohës.
Janari është kryesisht një muaj pune, pas një muaji në të cilin në shumicën e rasteve punoni më pak dhe keni më shumë mundësi për t’u argëtuar. Dhe argëtimi është një nga faktorët më ndikues në perceptimin tonë për kohën.
Për një studim psikologjik të kryer në vitin 2010, një grup studiuesish amerikanë u kërkuan 37 studentëve të universitetit të kryenin një ushtrim: të nënvizonin në një tekst mjaft të gjatë, të gjitha fjalët që përmbanin një kombinim të dy shkronjave.
Disa studentëve iu deshën vetëm pesë minuta për ta bërë atë, ndërsa të tjerëve iu deshën rreth njëzet minuta, por të dy grupeve iu tha se atyre iu deshën dhjetë minuta.
Ekipi hulumtues më pas i kërkoi secilit pjesëmarrës të vlerësonte gjatësinë e perceptuar të kohës së kaluar gjatë ushtrimit.
Ata që e kishin bërë në vetëm pesë minuta, edhe pse e dinin se i kishin kushtuar dhjetë, jo vetëm u përgjigjën se kishin perceptimin se koha kalonte shumë shpejt, por edhe thanë se u argëtuan duke bërë ushtrimin.
Megjithatë, ata që kishin shpenzuar njëzet minuta dhe që e dinin se kishin shpenzuar dhjetë, thanë se ushtrimi u dukej i mërzitshëm dhe kishin përshtypjen se koha nuk kalonte kurrë.
Ashtu si kërkimet e tjera të të njëjtit lloj, studimi tregoi se ne kemi një aftësi të dobët për të vlerësuar me saktësi gjatësinë e kohës: asnjë grup nuk e kundërshtoi vlerësimin e ekipit hulumtues prej dhjetë minutash.
Një tjetër përfundim i sugjeruar nga korrelacionet që dolën në rezultatet e studimit, është se sa më gjatë të mendojmë se zgjat një periudhë e caktuar, aq më pak argëtohemi dhe aq më shumë jemi të prirur të ankohemi për këtë. Faktorë të tjerë ndoshta kontribuojnë në forcimin e përshtypjes se janari nuk përfundon kurrë.
Njëri prej tyre është se, megjithëse po zgjasin pak, ditët janë ende pa dritën e ditës: një gjendje që rrit ndjenjën se, në një farë kuptimi, dita po përfundon pa mbaruar ende.
“Duket vonë më shpejt se sa është”, – tha për “New Statesman”, David Whitmore, profesor i kronobiologjisë në “University College London”.
Në hemisferën veriore, janari është gjithashtu një kohë e vitit, kur ditët priren të jenë shumë të ftohta, madje edhe në rajonet zakonisht më të ngrohta.
Ky kombinim i faktorëve mjedisorë i bën njerëzit më të prirur të qëndrojnë brenda dhe t’i bëjnë mbledhjet shoqërore, përfshirë ato të rastësishme dhe të paplanifikuara, më pak të shpeshta, duke reduktuar kështu mundësitë për kënaqësi.
Përshtati: Gazeta “Si”
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
