.png)
Sistemi i taksave duhet të rinovohet në përputhje me asetet e kriptomonedhave, ku anonimiteti dhe natyra e pakontrollueshme e tyre, përbën rrezik të madh për tatimet, sidomos TVSH-në.
Asetet e kriptomonedhave që mund të përdoren si instrumenta për pagesa janë shtuar me më shumë se 10.000 variante që nga viti 2009 kur debutoi Bitcoin, kriptomonedha e parë dhe më e madhja.
Shpejtësia befasuese me të cilën ata janë zhvilluar dhe pseudonimi që ata mund të ofrojnë, i kanë lënë sistemet e taksave të luajnë “me pasime”.
Klasifikimi i kriptomonedhave
Pikëpamjet mbi asetet kripto janë të ndryshme dhe të mbushura me pasion. Perspektiva e një paraje që nuk kontrollohet nga qeveria apo institucionet, një ëndërr liridashëse për disa. El Salvador dhe Republika e Afrikës Qendrore kanë shkuar aq larg sa të miratojnë Bitcoin si mjet ligjor financiar.
Kritikët, megjithatë, i shohin asetet e kriptove jo thjesht si të pavlefshme në thelb, por si një front për krimin, mashtrimet dhe lojërat e fatit. Ata gjithashtu tregojnë për paqëndrueshmërinë e tyre marramendëse. Bitcoin, për shembull, u rrit nga 200 dollarë një dekadë më parë në gati 70.000 dollarë në 2021 përpara se të binte në rreth 29.000 dollarë sot.
Rënia e FTX vitin e kaluar dhe paditë e fundit të Komisionit të Letrave me Vlerë dhe Shkëmbim të SHBA kundër Binance dhe Coinbase kanë shtuar ankthin midis përdoruesve, ndërsa apeli ndaj aktiviteteve kriminale është reflektuar në konfiskimet e profilit të lartë prej miliarda dollarësh. Këto zhvillime kanë shkaktuar një kontroll në rritje nga politikëbërësit dhe thirrje të përhapura për rregullim.
Por nëse aktivet e kriptove në fund të fundit lulëzojnë apo dështojnë, nevojitet një mënyrë koherente për t'i taksuar ato.
Një çështje kryesore është se si të klasifikohen aktivet kripto duhet të konsiderohen si pronë apo monedhë? Kur kripto shitet për fitim, fitimet kapitale duhet të tatohen ashtu siç do të tatohen për asetet e tjera. Dhe blerjet e bëra me kripto duhet t'i nënshtrohen të njëjtave taksa mbi shitjet ose mbi vlerën e shtuar, ose TVSH, që do të aplikoheshin për transaksionet në para.
Pra, një detyrë me rëndësi është të sigurohet zbatimi i këtyre parimeve, gjë që kërkon qartësi se si të karakterizohet kripto për qëllime tatimore, në TVSH, në taksë e shitjeve dhe për të ardhurat. Ndërsa kjo nuk është e lehtë për shkak të natyrës në zhvillim të transaksioneve të aseteve kripto, është krejtësisht e mundur. Sfidat më të thella janë atëherë në zbatim.
Të ardhurat e konsiderueshme
Të dhënat e papërpunuara tregojnë se 20% taksë mbi fitimet e kapitalit nga kriptot do të kishin mbledhur rreth 100 miliardë dollarë në mbarë botën, mes çmimeve në rritje në vitin 2021. Kjo është rreth 4% e të ardhurave globale nga tatimi mbi të ardhurat e korporatave, ose 0.4% e mbledhjes totale të taksave.
Por me kapitalizimin total të tregut të kriptove që ka rënë me 63% nga kulmi i fundit i vitit 2021, të ardhurat nga taksat do të ishin tkurrur. Nëse këto humbje do të kompensoheshin plotësisht me taksat e tjera, do të kishte një reduktim përkatës të të ardhurave. Në kohë më normale dhe me madhësinë aktuale të tregut global, të ardhurat nga kripto do të arrinin 25 mld në vit.
Ka gjithashtu çështje të rëndësishme të drejtësisë në lojë. Megjithëse pseudonimi i tyre e bën të vështirë të sigurohet saktësisht se kush zotëron kripto, ka shenja se pronësia është shumë e përqendruar në mesin e relativisht të pasurve - edhe pse mbajtja e kriptove është jashtëzakonisht e zakonshme edhe te njerëzit me të ardhura të ulëta. Sondazhet e disponueshme tregojnë se rreth 10.000 njerëz zotërojnë një të katërtën e të gjithë Bitcoin.
Ka edhe TVSH. Transaksionet kripto kanë ngjashmëri me ato me para në dorë në potencialin e tyre për t'u fshehur nga administratat tatimore. Sot, pjesa e blerjeve të bëra me kripto është ende e vogël. Por përdorimi i gjerë, nëse nuk përgatiteshin sistemet tatimore, një ditë mund të nënkuptojë evazion të gjerë të TVSH-së dhe taksave mbi shitjet, duke çuar në të ardhura të ulëta materiale të qeverisë. Ky mund të jetë kërcënimi më i madh nga kripto.
Adresimi i zbatimit
Vështirësia më e madhe në tatimin e aseteve të kriptove është se ato janë "pseudonime". Kjo do të thotë, transaksionet përdorin adresa publike që janë jashtëzakonisht të vështira për t'u lidhur me individë ose firma. Kjo mund ta bëjë më të lehtë evazionin fiskal. Prandaj, zbatimi është në qendër të çështjes për autoritetet tatimore.
Problemi është i kapërcyer kur njerëzit bëjnë transaksione përmes shkëmbimeve të centralizuara, pasi këto mund t'i nënshtrohen rregullave standarde të gjurmimit të "njoh klientin tuaj" dhe mundësisht mbajtjes së taksave. Shumë vende po vendosin rregulla të tilla me shpresën se pajtueshmëria tatimore do të përmirësohet.
Megjithatë, detyrimet e raportimit mund t'i shtyjnë njerëzit që t'i mbajnë autoritetet tatimore ta panjoftuara duke përdorur shkëmbime të centralizuara jashtë vendit. Për të adresuar këtë shqetësim, Organizata për Bashkëpunim dhe Zhvillim Ekonomik ka zhvilluar një kornizë për shkëmbimin e informacionit të lidhur me kriptografinë ndërmjet vendeve. Megjithatë, zbatimi është disi larg.
Një mundësi më shqetësuese është se rregullat e raportimit (dhe dështimet e disa ndërmjetësve të kriptove) mund t'i shtyjnë njerëzit të bëjnë transaksione gjithnjë e më shumë përmes shkëmbimeve të decentralizuara ose drejtpërdrejt përmes tregtimeve nga kolegët, ku asnjë organ qendror qeverisës nuk i mbikëqyr këto transaksione. Ato janë ende jashtëzakonisht të vështira për t'u depërtuar nga administratorët tatimorë.
Duke pasur parasysh kompleksitetin e sfidave themelore të paraqitura nga pseudonimi, shpejtësia e inovacionit, boshllëqet e mëdha të informacionit dhe pasiguritë përpara, batica nuk është kthyer ende në betejën për të inkorporuar siç duhet kripto-n në sistemin më të gjerë të taksave. Disa nga elementët e nevojshëm për ta bërë këtë—siç është qartësia në klasifikimin e tyre për qëllime tatimore—janë të qarta.
Por sfidat janë thelbësore dhe rreziqet, veçanërisht për TVSH-në dhe taksat e shitjeve, mund të jenë më të mëdha se sa njerëzit mund të dinë. Ndërsa shumë qeveri (megjithëse larg nga të gjitha) kanë filluar të kuptojnë, politikëbërësit duhet të zhvillojnë korniza të qarta, koherente dhe efektive për taksimin e kriptove.
Pjesë nga analiza e ekspertëve të FMN-së mbi domosdoshmërinë e taksimit të kriptomonedhave. Punuar nga Katherine Baer, Ruud de Mooij, Shafik Hebous, Michael Keen/ Përshtati: Gazeta ‘SI’
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
